اتحادخبر- انجن گردشگران دشتستان: با همکاری انجمن گردشگران دشتستان "واژگان فراموش شده ی دشتستان" جمع اوری شد. از آنجاییکه یکی از اهداف انجمن گردشگران، گردآوری و یادآوری آداب و سنن منطقه دشتستان است، این انجمن در قالب گفتگوهای فضای مجازی سعی را بر این داشته تا با انتخاب موضوعات قدیمی، در این مهم موفق عمل کند. جا دارد تشکری کنیم از کادر رسانه ای اتحاد جنوب و سایت اتحادخبر و از اعضای فعال و محترم انجمن گردشگران دشتستان که در گفتگو های مجازی این انجمن همواره کمک حال مدیران انجمن در تولید این مجموعه ها هستند کمال تشکر و قدردانی را داریم.

موضوع : "واژگان فراموش شده دشتستان"

🔹تُشیر 🔹

کاسه کوچک

.🔹بُلکُم 🔹

قلدر و جنگی

 🔹گلوپ 🔹
لامپ
🔹 بر 🔹
روشن
.
🔹 کلکسا 🔹
له کردن داروهای محلی همراه با مقدار کمی اب و گرفتن اب ان

🔹سیم تو بوری 🔹
مو گیر
 🔹چیر ولا 🔹

نق زدن

🔹 غو وار 🔹
یه کم


 🔹 توال 🔹

حوله

🔹 کشا 🔹

مرتبه
کشای آخریت بو:
بار آخرت باشه
.
🔹  تمبون   🔹

شلوار کوتاه

🔹جومه🔹

لباس بلند

🔹پلیسوک🔹

پرستو

🔹اُرسی🔹

کفش
 
🔹کِشکو🔹

خمیازه با حرکت دستها و کش و قوس دادن به کمر

🔹وِری 🔹

بلند شو

🔹 بِتِنگ 🔹
بپر

🔹 گِنُم یا غله🔹

گندم

🔹گِنَک 🔹
مورچه ی زرد کوچک

🔹 لاله🔹
جایی که هندونه کاشتن

🔹رُچ 🔹

جمع شدن مورچه دور یه چیز شیرین


🔹خیار سرد🔹

هندونه

🔹 قُراچ یا قُرقُراچ 🔹
 
گلو

🔹خیار زرد🔹

خربزه

🔹فِدَه🔹

حیاط

🔹مُچ 🔹
 
ساق دست و پا


 🔹قاوَک 🔹
 
قوزک پا

🔹میگ🔹
ملخ

 🔹کِلوون🔹

رنگ آبی

🔹توری🔹

صورت

🔹زَهله🔹

ترس

🔹سیل🔹

نگاه

🔹جَک🔹

پارچ

 🔹 کارفعله 🔹

کارگری و بنایی


🔹 چیشَک و بُرمَک🔹

ایما و اشاره

🔹پیتی🔹

کشو

🔹کیچه🔹

کوچه

🔹پَل کَندِه🔹

گیس بریده

🔹وَختِ خِوَر🔹

یهو ، یک مرتبه

 🔹 دولاب 🔹

کمد

 🔹اَنزو🔹

دوباره

🔹کرز🔹                                      طنابی که بدور نخل حلقه میشود و میتوان با ان به بالای نخل صعود کرد

🔹دیرازگوشتون🔹

دور از جان شما

 🔹آرمالی🔹

نوعی کمد کوچک. گنجه

🔹کتل🔹

کتری

🔹سِر توو🔹

پشت بام

🔷آچخ🔷

خلوت، بی دردسر

 🔹 کور و روشت 🔹

خاموش و روشن

 🔹جامَر🔹

جارو

🔹کَلبوک ، دی ماروک🔹

مارمولک

🔹دار پیدک🔹

عنکبوت

🔹اُغِلیوِه🔹

آب جاری دهان

🔹ماشووِه🔹

قایق های کوچک


🔹اووَل🔹

اونطرف

🔹کُهتِه🔹

خون مردگی روی زخم

 🔹فیکه🔹
                                                                   سوت زدن با دست و دهان

 🔹چَپّه 🔹

یعنی له شده و روی هم تلمبار

🔹چیشکو-چیشک🔹

سوراخ کوچک روی در ها برای نگاه کردن

🔹چپ پِی 🔹

میتونه واحد اندازه گیری مقدار هم باشه

 🔹پینجه🔹

انگشت

 🔹لیر🔹
لجن

 🔹لارُم🔹

بدنم

🔹تینَک🔹

ماهیتابه

 🔹کِرُندَن🔹

خراشیدن یا تراش دادن

 🔹 شوک 🔹

جغد

🔹شِیکه🔹

جیغ

🔹گووَر🔹

گوساله

🔹هاتون هاتون🔹

به معنی گاه گاهی ویا کم کم هم بکار برده میشد.

🔹ام بولا🔹
ایندفعه

🔹شنگد🔹

گوساله جوان ماده

🔹پل🔹

گوساله جوان یاگاو نر

🔹کی وار🔹
نوعی وسیله برای پرتاب سنگ(نوعی منجنیق کوچک)اینوسیله از یک تکه چرم یا پارچه کوچک که در دوسر آن دوتکه طنابی بطول تقریبی 60تا70سانتیمتر بسته میشد.وسنگ را دروسط قسمت چرمی یا پارچه ای می گذاشتند وهر دودسته را میگرفتند ومی طابندند وسپس یک دسته را رها میکردند وبه طرف نقطه مورد نظر هدف می گرفتند.

 🔹چپل 🔹

کثیف

 🔹چیل فراخ🔹

چیل به معنی دهان
فراخ به معنی گشاد

 🔹لَه پَرَک🔹
ترسیدن

 🔹او وارO,war🔹

تسمه ای چرمی یاپشمی برای حمل مشک آب

 🔹کَپدِرِه🔹

خمیازه

🔹دی🔹

مادر،مامان
مثل دی غلو

 🔹شهپال🔹
نوعی واحد حجم به اندازه دو کف دست

🔹اُسوم 🔹

 كفگیر

🔹پِشِنگِه🔹

ترشح آب جوب یا شلنگ و...

🔹مُچّه🔹

مچاله

🔹کُلیم 🔹

پهلو

🔹کنجیر🔹

نیشگون

 🔹ورسا🔹

ایستاد

 🔹رمبس🔹

خوابید، آوار شدن هم معنی میده

 🔹کَنگ🔹

آرنج

 🔹چاس🔹

نهار

🔹گِن گه 🔹

پهلو

🔹بُطُل 🔹

نوعی سوسک

🔹تاپو 🔹

ظرف خرما - تاپو وسیله بشکه مانند بزرگی چیزی حدود ویابیشتر ازبشکه 200لیتری نفت،که بدنه آن از گچ ویا چاری زرست می کردند.و چون داخلش گرم بود.خرما را درون آن می ریختند وگرمای آن باعث میشد خرما بخوبی شیره بزنه .

🔹سندلیق🔹

سنگدان مرغ

🔹گُلُوِر🔹

تاول

 🔹بُرم🔹

ابرو

🔹مرزنگ 🔹

 مژه

🔹بكرك 🔹

 قرقره

🔹مین🔹

مو

🔹مهن مشكولك🔹
 
نوعی مشك جهت خنك كردن آب و كوچكتر

🔹گی روفَک 🔹

بچه آخر ، بن تیله

🔹پخچه🔹

پشه

🔹کرزنگرو🔹

نوعی حیوون وحشی

🔹گُلی🔹

گربه

🔹واز🔹

باز

🔹شُر خَرده یا دُردِه🔹

پاره شده

🔹پسین🔹

عصر

🔹پیدُم🔹

پونه

🔹هنی🔹

هنوز

🔹دیگ🔹

دیروز

🔹 مِرزنگ 🔹

مژه

🔹قَد كِشَكْ🔹

خمیازه

 🔹پاتلون🔹

شلوار

🔹رسمه🔹
زه کش

🔹پرتوک🔹

نوعی پشه نیش زن  خیلی ریز

🔹کلالو🔹kelalo

خوابگاه مرغان هنگام شب

 🔹کدوک 🔹

 سوسك

🔹شُلبونی🔹

کاهگل کردن پشت بام

🔹بُن🔹

ته چیزی


 🔹مِدَت🔹

کمک
های مدت طلب کمک کردن
 
🔹زَهله تِرو 🔹

ترسو

🔹بُر🔹

جرات
مثال:   بُر نمیکنم گپ بزنُما
( جرات حرف زدن ندارم)


 🔷زهله سرومه🔷

اجازه انجام ندادن کاری از سر  ترس و یا  احترام به دیگری

🔹 کُم سُرَک 🔹

سینه خیز رفتن

🔹 کُر 🔹

پسر

 🔹 دوُوَر 🔹

دختر

🔹کِرِنجال🔹

خرچنگ
 

 🔹 اُسَن 🔹

آبستن

 🔹 غوره🔹

ولگرد - لوس

 🔹 گُلُپ 🔹

گونه

 🔹 کِیبونو🔹

کدبانو


🔹 قیقه 🔹

صدای خروس

 🔹 لاته 🔹

سینه پهلو

 🔹 سوم 🔹

سوزش سرما و قطرات نم

 🔹 پزوو 🔹

خس و خاشاک که حاشیه رودخانه جمع میشه

 🔹 بکرک 🔹

چرخ چاه

🔹 پسندر 🔹

از پشت سر

 🔹 پروو 🔹

وصله زدن لباس

🔹 ورتو نمیا🔹

فرصت نمی کنم

 🔹 اِنکه دادن🔹

ناله کردن

 🔹 آله یی🔹

پیدا و آشکار

 🔹 اَتِه کردن🔹

کتک زدن کودکانه

 🔹 چُمبَه 🔹

چاله و گودال

 🔹 دِلوویز🔹

آویزون

 🔹 مُر و کُر 🔹

جمع و جور

 🔹 حسیت 🔹

حسود

 🔹 هووگاله 🔹

سر و صدای زیاد

 🔹 دُکُلوو 🔹

خم شدن روی زانو


🔹لِچَک  ، لچیک🔹

کلاه کوچکی با دو ب زیرگلو بسته میشد که در قدیم زنان زیر. روسریی بنام مینا(meyna)
  میپوشیدند

 🔹 خَنجِه غُلوک  🔹

قلقلک دادن

 🔹 غُرُمبِشت 🔹

صدای افتادن چیز

 🔹 شو سهون 🔹

شب بسیار تاریک

 🔹 گَند 🔹

خسیس

 🔹 ای کالی🔹

راستی

 🔹 بُلکُم🔹

مغرو

 🔹 چِکنِه 🔹

چسبنده
 🔹 جهون 🔹

قشنگ

 🔹 بلسوزک 🔹

ترش کرد

 🔹 دَس مَلُّه 🔹

شنا کردن

 🔹  دُمِری 🔹

رو شکم خوابیدن

 🔹 غناهشت 🔹

صدای وحشتناک

 🔹 غرغو 🔹

سر و صدای زیاد

 🔹 اوگلپکی🔹

درگوشی صحبت کردن

 🔹 گردگلیله🔹

بادپیچک

🔹 پِرخ کردن🔹

پرت کردن چیزی

 🔹گُر گَمبو 🔹

🔹غُناهشت 🔹


صدای بلند یهویی

 🔹 بدس 🔹

وجب

 🔹 گارشت 🔹

آروغ

 🔹 بمپو 🔹

قیف نفت کش

🔹 بیلیک بیلیکو🔹

براق ودرخشنده

🔹 بیلیسو🔹

آبنبات چوبی

🔷نعلین🔷

دمپایی

 🔹 آخوون 🔹

خرمن کوبیدن

🔹کله غور🔹kolahghor
نوعی کلاه که در فصل رویش گیاهان از نوعی شاخه گل با گلهای کوچک صورتی درست میکردند

 🔹  اورووک 🔹

جوی آب

 🔹 پَسّه🔹

پاشنه پا

 🔹 صَفکَل 🔹

بدون دندان

 🔹  بینزه 🔹

آدامس
🔹 فلفالی 🔹

دستپاچه بودن

 🔹 واتِلونی🔹

شب پاگشای عروس

🔹 سیزَن دَشکه🔹

سوزن نخ

🔹 چیش بگیرو🔹

بازی قایم باشک

 🔹 شپار🔹

فشار

 🔹 پیرمشته 🔹

پژمرده

 🔹 پِرِنج 🔹

چنگال

 🔹 بییگ 🔹

عروس

 🔹 پرپروک 🔹
پروانه
 🔹 لیلام 🔹
حراج کردن
 🔹 اشکهل 🔹
صدای نامفهوم
 🔹 اُسُم 🔹
کف گیر
 🔹 بجی 🔹
دیم
مثال : گندم بجی =گندم دیم
 🔹 پِلوِرده کردن🔹
هذیان گفتن
 🔹 عاذب 🔹
دختر مجرد
 🔹 کُربَک🔹
قورباغه
 🔹 میلم 🔹
لثه
 🔹 موچ 🔹
سرماخوردگی
 🔹 مُسِه🔹
دسته کارد
🔹رِکِه 🔹
ضدیت، لج کردن
🔹 بیگک🔹
 عروسک
 🔹بور بوجیک🔹
زلف
🔹بورکوجیکک 🔹
مدل موی  چتری
🔹زلف🔹
 مدل مویی که دو طرف صورت از روسری یا مینار بیرون زده و بلند ان تا چانه میرسد
🔹جیگلو یا ژیگل🔹
و مدل مویی که دو طرف صورت یا یک طرف صورت از روسری یا مینار بیرون زده و پایین آن حلقه ای ست
🔹پِشا 🔹
جهیزیه
🔹گل انداز 🔷
پارچه ای که رو سر عروس می انداختن
🔹گُجیک 🔹
گنجشک
🔹کُومتَر 🔹
کبوتر
🔹کَنجیل🔹
آرنج
🔹گِلَمبو🔹
 زن غیر کدبانو، زن شلخته
🔷سیک🔷
گوشه
🔹دروشیدن 🔹
لرزیدن
🔹مَهلی🔹
 زیاد
🔹خُرِنگ🔹
 آتش گرفته یعنی سرخ شده
🔷مارلاک🔷
در کمد یا خونه مارلاک کرده
یعنی هفت قفله
🔹توریت🔹
صورت
 🔹پِشک🔹
از هم پاشیده
🔹 هُمار🔹
آهسته، یواش
🔹قد بند 🔹
کمربند
🔹چَه پِنه 🔹
مستراح
🔹جِرو 🔹jero
جوراب
🔹دِس اَفتووه🔹
دست راست
🔹چادر شو 🔹
ملحفه
🔹کنار او  🔹
مستراح Kenar oo
🔷چپ ره🔷
منحرف
 🔹پاپیشی و شاشی 🔹
کپری
 🔹شی چِل 🔹
زیر بغل
🔹نِخر🔹
نرخ
🔹پیرزه🔹
نوعی بسته بندی
🔹بَنّه 🔹
وسیله ای که روی خر میزارن
🔹برداله🔹
نوعی خورجین - برداله  چوبی و مخصوص حمل سنگ بود
🔹خیگ🔹
مشک دوغی با پوست
🔹کِتَو 🔹
زینی که گاری را روی آن میزارند -روی خر
🔹اِروانه 🔹
گاری خرکی
🔹گِدول🔹
خر نر
 🔹آخِره🔹
آخوره گلی
 🔹دو بُن کیسه 🔹
ماست چکیده
🔹لَهوُز 🔹
لاغر
🔹لِجمار 🔹
خیلی لاغر
🔹لُنج🔹
لب
🔹لیلون🔹
کیسه پلاستیکی
🔹پاپِسک 🔹
پا کشیدن روی خاک
🔹خر غَمزه 🔹
مثل خر روی زمین غلط خوردن
🔹مَج 🔹
تخمه
🔹میرِه 🔹
شوهر
🔹مَلّار🔹
سه پایه مشک
🔹دیگور🔹
قابلمه مسي
🔹قاو🔹
   ساقه
 🔹 صِلِیت🔹
لخت مادرزاد
🔹 پِتَک 🔹
حال و حوصله
 🔹 جِهال 🔹
جوان ، نوجوان
 🔹 زیر خِچَک 🔹
زیر چانه ، زیر فک

گرد آورنده: ندا مزارعی