اتحاد خبر: اسماعیل (عادل) قلی زاده، از فعالان مدنی و روزنامه نگاران دشتستانی، متولد 6 آذر ماه سال 59، دانشجوی انصرافی کارشناسی حسابداری و کاردان فناوری اطلاعات و ارتباطات است. با او در یکی از روزهای آغاز زمستان در دفتر هفته نامه اتحاد به گفتگو نشستیم.

به گزارش اتحاد خبر، قلی‌زاده در خصوص فعالیت های مدنی خود گفت: از سال 1379 با فعالیت در کانون همیاران جوان و کمی پس از آن نیز قلم زدن در اتحاد جنوب شروع کردم و از آن موقع تا حالا هیچوقت نسبت به جامعه و اتفاقات محیط پیرامون خود بی تفاوت نبوده‌ام و همواره تلاش کرده ام که عنصر مفیدی برای جامعه‌ام باشم.

قلی زاده با بیان اینکه من در عین حالی که فعالیت مدنی خود را پی میگیرم عضوی از جامعه بزرگ رسانه هم هستم، اظهار داشت: دنیای یک رسانه، دنیای بدون مرز است یعنی یک روزنامه‌نگار نمیتواند خود را در مرزهای شهر، شهرستان یا حتی کشور محبوس کند پس ما نیز علاوه بر دشتستان نسبت به مسائل کشورمان نیز احساس مسئولیت داشته و تلاش می کنیم کاستی ها و کمبودهای موجود را شناسایی کنیم.

این روزنامه نگار دشتستانی با ارائه تعریفی از فعال مدنی اذعان داشت: فعال مدنی یا فعال اجتماعی کسی است که از شهرنشینی یا یک شهروند بی تفاوت بودن فراتر می‌رود، اتفاقات خوب و بد را رصد کرده و مسئولیت هایی را برای خود نسبت به شهر، استان و کشورش قائل است و نسبت به این مسئولیت ها بی تفاوت نیست. یک فعال مدنی و اجتماعی تلاش دارد تا برای افراد پیرامونش محیط بهتری برای زندگی کردن بسازد و در این راه برای اصلاح بعضی از رفتارها اول از خودش شروع می کند و سپس به اصلاح محیط و دیگر مسائل جامعه می پردازد. البته این بدین معنی نیست که رفتار یک فعال اجتماعی بدون هر خطایی است چون انسان فی نفسه جایزالخطاست.

وی با اشاره به نوع و شکل فعالیت مدنی فردی و سازمان یافته گفت: شاید اگر بخواهیم از فعال مدنی یک تعریف اولیه ارائه کنیم، میتوان گفت فعالیت اجتماعی در مجموع یک فعالیت سازمان یافته نیست و فردی است، اما وقتی این اقدامات و حرکت های مثبت فردی در قالب یک ساختار و مجموعه تعریف شود مطمئنا بازخورد و بازدهی بهتری خواهد داشت و فعالیت ها در یک حرکت و خرد جمعی نتایج بهتری به دنبال می‌آورد و تصمیمات بهتری نیز گرفته خواهد شد.
عادل قلی زاده در ارتباط با انسجام و سازماندهی فعالیت های مدنی در برازجان عنوان کرد: فعالان مدنی در دشتستان به صورت خودخواسته تلاش کرده اند تا این اتفاق بیفتد اما از آنجا که کمتر به دنبال سازوکارهای قانونی آن رفته اند هنوز جا نیفتاده است؛ اگرچه ما فعالیت مدنی را در قالب سمن ها می بینیم و علی رغم اینکه این موضوع سالها مغفول مانده بود اما کم و بیش سمن ها به سمت فعالیت های مدنی سازمان یافته رفته اند. در دشتستان فعالیت در قالب سمن ها سابقه زیادی دارد. در اواسط دهه‌ی هفتاد شاید در کل استان به آن شکل از تشکلهای غیردولتی خبری نبود اما در دشتستان کانون همیاران جوان به شکل گسترده‌ای در حوز‌ه‌های مختلف اجتماعی، فرهنی و ورزشی فعالیت می‌کرد و در سطح ملی صاحب جایگاه و اعتبار بود و توانست خود را به عنوان یک برند معتبر در فعالیتهای غیر دولتی در جنوب کشور مطرح کند. طی سالهای اخیر در حرکت به سمت سازماندهی شدن فعالیت های مدنی در قالب سمن ها فعالیت های خوبی صورت گرفته است. از سوی دیگر خود فعالان مدنی منتقد نیز تلاش کرده اند در فضای مجازی، تشکل های غیررسمی مجازی شکل دهند تا بتوانند خواسته ها افکار و ایده های خود را به اشتراک گذاشته و تاثیرگذار باشند.

وی در پاسخ به این سئوال که فعال ترین گروه های مدنی و اجتماعی موجود در برازجان از نظر شما چه گروههایی هستند گفت: در حال حاضر در فضای مجازی موبایلی دشتستان گروه هایی چون شهروند مسئول وجود دارد که از کارآترین و فعال‌ترین گروه هایی است که من در این فضا با آن برخورد کرده ام. با توجه به مباحثات خوبی که صورت می گیرد و اهدافی که تا امروز شهروند مسئول نشان داده -مانند دوری از خودخواهی و منفعت طلبی های شخصی- اینطور به نظر می رسد که یک مطالبه گری سالم و به دور از خواست شخصی صورت گرفته و توانسته مسئولین را قانع کند که چکیده بحث های شکل گرفته در این گروه مجازی می تواند راهگشا بوده و آنها را به سمت داشتن یک عملکرد بهتر هدایت نماید.

این فعال مدنی افزود: معمولا سمن های شهرستان نیز دارای گروه های مجازی مربوط به خود هستند مثلا گروه کانون همیاران جوان، خانه فرهنگ دشتستان، انجمن گردشگران، پویندگان توسعه شهر و دیگر سمن‌ها که همه اینها گروه های فعالی هستند اما معمولن بر روی حوزه‌های تخصصی خود متمرکز هستند و از آنجا که شهروند مسئول گستره‌ی فعالیتهای خود را باز گذاشته، این گروه را در حوزه مطالبات مدنی و فعالیت های اجتماعی، گروهی موفق دیده ام.

از قلی زاده پرسیدیم که "مهمترین بحث در تابستان گذشته آب بود، چشم انداز پیگیری های صورت گرفته در این حوزه را چقدر مثبت می بینید"؟ وی پاسخ داد: با نگاهی به گذشته می توان یک چشم انداز برای آینده تعریف کرد؛ این بحران حاصل سالها نادیده گرفتن و یا جدی نگرفتن مشکل بود که در تابستان های غیرقابل تحمل دشتستان بحران آب پیش آمد اما با وجود پیگیری ها و کنش های فعالان اجتماعی، مدنی و رسانه ها هیچ اقدام کارآمد و قابل اتکایی صورت نگرفت و مسئله آب به یک بحران تبدیل شد. مشکل آب از سالهای قبل وجود داشت و مخصوصا در تابستان گذشته جواب قانع کننده ای از طرف مسئولان بالادستی دریافت نکرد. تا اینکه این مشکل در تابستان 97 به یک بحران فراگیر تبدیل شد و ما باز هم با وجود شدت بحران شاهد مدارا و تحمل مردم بودیم. مردم بارها اعتراضات خود را در رسانه ها، فضای مجازی و حقیقی مطرح کردند اما متاسفانه گوش شنوایی پیدا نشد و اگر هم گوش شنوایی بود، آن گوش های شنوا واکنشی مبنی بر شنیدن درد مردم نشان نداده و سکوت کردند تا اینکه بحران عمیق و عمیق تر شد.

وی ادامه داد: فعالیت های زیادی شکل گرفت و به مسئولین اعلام هشدار کردیم، خود بنده یک نامه سرگشاده خطاب به فرماندار دشتستان بعنوان نماینده عالی دولت و رییس ستاد بحران شهرستان تنظیم و منتشر کردم که مشکل آب در حال تبدیل به یک بحران بزرگ است پس تا دیر نشده فکری برای این موضوع کنید و یا اینکه مستقیما با مردم صحبت کنید و مثلن بگویید فعلا راه چاره ای وجود ندارد و باید تحمل کرد. ایجاد فضای گفتگو حداقل می توانست کمی درد مردم را تسکین دهد اما متاسفانه این اتفاق نیفتاد و کار به جایی رسید که صبر مردم سر آمد. در آن شرایط دیدیم بهترین راهکار رساندن صدای مردم به مسئولین بالاتر از شهرستان و استان است و عاقلانه‌ترین کار در آن مقطع این بود که انرژی نهفته و اعتراض مردم (که بعید نبود به فاجعه تبدیل شود) به صورت سازمان یافته و در قالب یک تجمع اعتراضی مشروع شکل بگیرد. قبل از برگزاری تجمع هم به مسئولین اعلام کردیم و باز هم با بی تفاوتی این گرامیان مواجه شدیم! در نهایت با همکاری دوستان و فعالان مدنی یک تجمع آرام برگزار کردیم که الحمدلله با نگاه خیرخواهانه نیروهای امنیتی و انتظامی مواجه شد و صدای مردم به مدیران رده‌های بالاتر و مسئولان ارشد نظام رسید و همین هم باعث شد پیگیری ها نتایجی حاصل کند. اگر چه هنوز هم به نتیجه‌ی کار خوشبین نیستیم اما به پشتوانه فریاد مردم، مسئولین استانی و شهرستانی علاوه بر اینکه از خواب چند ساله بیدار شدند، قدرت چانه زنی هم پیدا کردند و توانستند امتیازات خوبی چون مجوز احداث آبشیرین کن و مجوزها و امتیازات حفر و لایروبی چاه و استفاده از سد کوثر بگیرند. ما همچنان به مسئولین استان و شهرستان امیدواریم هر چند تا الان خوب عمل نشده است اما امید داریم که در آینده اقدامات مفیدی انجام شود.

قلی زاده در پاسخ‌به این پرسش ما که "با تمام این اوصاف و با وجود همه‌ی مشکلات، پیشنهاد شما برای رفع و یا کاهش مشکلات مربوط به آب چیست"؟ پاسخ داد: مشکل ما در تمام کشور این است که نگاه ها جامع و کارشناسی نیست و نگاه عمیقی نسبت به مسائلی که در پیرامون خود مشاهده می کنیم نداریم. ما همواره منتظریم مشکلی پیش بیاید تا بعد به دنبال راهکار باشیم در حالی که پس از بروز مشکل، اقدامات و راهکارها ضرب العجلی است و در این مواقع درصد آسیب و خطا هم بالا می رود. از آنجا که پیش بینی خشکسالی برای کشورمان با توجه به اقلیم و شرایط طبیعی وجود داشت و دشتستان نیز با وجود نزدیکی به دریا از این قاعده مستثنی نبود، اگر در سالهای گذشته چند کارشناس خبره آب و محیط زیست و حوزه‌های علوم طبیعی و اجتماعی کنار هم می نشستند و این مسائل را بررسی می کردند، دیگر این معضلات به وجود نمی آمد. متاسفانه در دشتستان و استان بوشهر هم مثل خیلی جاهای دیگر، هیچ ایده کارشناسی و نگاه جامع و کلانی قبل از بروز مشکل وجود ندارد و به فکر راه چاره برای معضلات احتمالی آینده نیستیم.

این جوان فعال مدنی و روزنامه نگار دشتستانی تصریح کرد: در خصوص آبشیرین کن فکر می کنم در سال 93 بود که دکتر سالاری استاندار وقت در یک فضای نه چندان مطلوب از نظر فعالان رسانه ای و مدنی برازجان و تحت تدابیر امنیتی به شهر ما آمد و سخنرانی کرد و با همان شرایط نیز محل را ترک کرد در حالیکه توقع گفتگوی متقابل با استاندار که خود یک دشتستانی بود وجود داشت! در آن جلسه جناب استاندار وعده احداث آبشیرین کن برای برازجان را دادند که اگر اشتباه نکنم بتوانیم در سال ۹۵ از ثمره آبشیرین کن برازجان بهره ببریم اما این وعده بر زمین ماند و در سال ۹۷ دچار چنین بحرانی شدیم. آن هم در شرایطی که همچنان از سد کوثر و خط شاپور استفاده می کردیم. خط شاپوری که چیزی از آن باقی نمانده بود و همان مقدار باقیمانده جوابگوی نیاز منطقه‌ی کازرون هم نبود. واقعیت این است که این وعده ها تا زمانی که عملی نشود و مردم تاثیر آن را به شکل ملموس مشاهده نکنند هیچ ارزشی ندارد. با تمام این تفاصیل، خبرها و سخنرانی ها از تلاش و پیگیری مهندس گراوند و تیم اجرایی و عمرانی ایشان حکایت دارد و امیدواریم که اتفاق مثبتی بیفتد.

وی با اشاره به اینکه در سال 98 نیز مطمئنا مشکل آب خواهیم داشت، خاطرنشان کرد: چیزی که مهم است این است که بی تفاوت نباشیم و از الآن به فکر یک راهکار خوب و اساسی باشیم و در خصوص بحران آب هیچ راهکاری وجود ندارد مگر اقدامات فرهنگی در کنار تلاش برای اصلاح زیرساختها که اگر در این سالها فعالیت های کارآمدی صورت گرفته بود، مطمئنا بحران به این شدت نبود. زیرا برخی از بی برنامگی ها سبب بروز معضلات و بحران و مشکلات عدیده برای مردم گردیده است.

عادل قلی زاده با تاکید بر اهمیت فرهنگسازی و اصلاح الگوی مصرف اظهار داشت: قطعا کار فرهنگی و اقدامات رسانه ای و اجتماعی چون اطلاع رسانی عمومی، آموزش در مدارس، نصب بیلبوردهای فرهنگی در سطح شهر، استفاده از ظرفیت‌های فرهنگی و هنری شهرستان و بسیاری راهکارهای دیگر می تواند سبب حرکت به سمت اصلاح الگوی مصرف شود. بی شک آموزش می تواند بسیار مفید و تاثیرگذار باشد و مردم را به سمت استفاده صحیح از منابع آبی پیش ببرد. متاسفانه در گذشته آموزشهای لازم در حوزه آب انجام نشده است. به طور کلی آموزشها و کار در حوزه های مختلف اجتماعی وظیفه دولت است و اگر هم مردم و یا نهادهای مردمی، گوشه ای از کارها را برعهده می گیرند به این دلیل است که می دانند دولت در آن حوزه ضعف دارد. لذا با توجه به ضعف‌های مشهود دولت در حوزه‌های مختلف عمومی، لازم است که مردم نیز در بحث آموزش و فرهنگسازی همکاری نمایند.

وی در خصوص مهمترین مطالبه مردم دشتستان و برازجان عنوان کرد: از بحث آب که نمی توان گذشت و همواره سرفصل بسیاری از مطالبات در دشتستان آب است اما به نظر من بزرگترین مشکل در برازجان و یا در دشتستان در واقع نبودن یک نگاه جامع و مهندسی به مسائل و مشکلات و همینطور نادیده گرفتن توانمندی های حوزه‌های اجتماعی و فرهنگی شهرستان است. همانطور که گفتم اگر این نگاه کلان نگر وجود داشت ما با معضلاتی به این شکل مواجه نمی شدیم، ما در حوزه های دیگر چون اشتغال، ورزش، برق، شهرسازی، کشاورزی، محیط زیست و حوزه های مختلف دیگر نیز مشکلات زیادی داریم و عمده‌ی این مشکلات هم به دلیل عدم وجود برنامه جامع و چشم اندازی برای توسعه و رشد و کنار آمدن با روند توسعه براساس روند فزاینده‌ی جمعیت، تغییرات اقلیمی و دگرگونی فرهنگ عمومی است.

عادل قلی زاده با برشمردن برخی از کمبودها تاکید کرد: به طور مصداقی اول آب و دوم آب و پس از آن نیز حوزه های ورزشی، هنری، فضای سبز و محیط زیست، شهرسازی، کشاورزی، برق، اشتغال و مهمتر از تمام اینها حوزه فرهنگی که مشکلات عمده ای داریم. در این خصوص شهر برازجان متاسفانه از لحاظ افکار دگم و سنتی و اینکه در مقابله با فعالیت های فرهنگی و هنری تحرکاتی در برابر فعالیتهای اهالی هنر و فرهنگ صورت می گیرد که بخشی از آن حاصل نگاه خاص سیاسیون و مذهبیون و بخشی نیز به دلیل کم کاری مدیران و مسئولان مرتبط است. مدیرانی که شاید بتوان گفت همانند دیگر مدیران شهرستان، استان و کشور به درستی در جایگاه خود قرار نگرفته اند یا به قول مهران مدیری: «اشتباهی هستند!!»

 از قلی‌زاده خواستیم نظرش را در مورد دستگاه‌ها و نهادهای مختلف شهر و شهرستان بگوید و سه تا از فعالترین و کم تحرک ترینها را نام ببرد. از جواب دادن طفره رفت و خواست ما نام ببریم تا او پاسخ بگوید.
در مورد شورای شهر پرسیدیم. گفت:
با تمام حرف و حدیثها و شبهه‌‌هایی که پیرامون تخلفات احتمالی در انتخابات وجود داشت، الحمدلله هر هفت عضو شورا بصورت منفرد انسان‌های موجهی هستند اما امیدوارم همانطور که در کشورمان در حال تمرین یک دموکراسی هرچند ناقص هستیم، در شورای شهر برازجان هم کار شورایی و مشورتی را تمرین کنیم شاید در آینده یک شورای واقعی و کارآمد بتواند یکی از نقاط قوت شهرمان باشد. به شکلی که شاهد سفارش پذیری از بیرون شورا و نگاههای فردی و باندی نباشیم.
میهمان اتحادجنوب در خصوص عملکرد مدیریت شهری برازجان نیز گفت: متاسفانه مدیریت شهری در مملکت ما هیچگاه مدیریت مستقلی نبوده و همواره متاثر از عوامل بیرونی است. در برازجان هم این شبهات همیشه وجود داشته که برخی مراجع رسمی و غیر رسمی بر شهرداران اعمال فشار میکنند. مراجعی همچون امام جمعه، نهادهای نظامی، گروه‌های سیاسی حاکم، برخی گروههای اجتماعی و...
دوره‌ی فعلی شهرداری هم از این قاعده‌ مستثنی نیست اما در مجموع عملکرد شهرداری را مثبت می‌بینم چرا که خود جناب شهردار تلاش می‌کند حرکت مجموعه‌ی مدیریت شهری به سمت توسعه باشد و کمتر به حواشی پرداخته شود.
از قلی‌زاده پرسیدیم بطور کلی وجود شوراها را برای مدیریت شهری مثبت میدانید یا خیر؟ وی با اشاره به فلسفه‌ی وجودی شوراها، آنرا هدیه‌ی بزرگ سیدمحمد خاتمی به دموکراسی در ایران دانست و گفت: علیرغم اینکه بسیاری از همفکرانم معتقدند شوراها به وبال گردن مدیریت شهری تبدیل شده‌اند و باید این نهاد ناکارآمد را از ریشه قطع کرد اما من معتقدم وجود شوراها اتفاق بزرگی است که با اصلاح برخی قوانین و برخی الگوها می‌توان آن را به بزرگترین نماد حاکمیت مردم بر مردم تبدیل کرد. این که قانون ما ناقص است یا ناقص اجرا می‌شود و اینکه فاکتورهای ما در انتخاب‌هایمان دچار نقص است تقصیر ذات شورا نیست بلکه بسترساز انحراف نهاد شورا از ذات و ماهیت خوب شوراهاست. اینهاست که باید اصلاح شود وگرنه وجود نهادهای مشورتی ضابطه‌مند و کارآمد هرگز نمی‌تواند اتفاق بدی باشد.

از این فعال مدنی با توجه به سابقه‌ی طولانی که در فعالیتهای فرهنگی و رسانه‌ها دارد و طی سالهای اخیر نیز با راه‌اندازی مجموعه‌ی مجازی «رادیو برازجان» فعالیت جدیدی را تجربه می‌کند در خصوص مدیریت حوزه‌های فرهنگی و هنری شهرستان پرسیدیم و اینگونه پاسخ داد: تا آنجا که به خاطر می‌آورم هیچگاه در این حوزه‌ها رضایت‌مندی وجود نداشته و این حاصل جنس نگاه حاکمیت به حوزه‌های هنر و فرهنگ است. همواره شاهد فریاد مظلومیت اهالی موسیقی، تئاتر، هنرهای تجسمی، سینما و دیگر حوزه‌ها بوده‌ایم. در برهه‌هایی علیرغم وجود همان نگاههای دگم و تنگ‌نظرانه، دستکم از نظر شرایط مالی و بودجه‌ای شرایط بهتری داشتیم. اما حالا نه تنها نگاه حاکمیت به هنر بهتر نشده بلکه دیگر از پول هم خبری نیست. گناه این را نمی‌توان به گردن مدیریت حوزه‌ی فرهنگ‌و هنر شهرستان یا استان انداخت اما... اما... اما...
بله! شاید در بخش فرهنگ و هنر هم مثل تمامی حوزه‌های دیگر می‌شد شرایط موجود را بهتر مدیریت کرد!
 قلی‌زاده در پاسخ به سوال دیگری با اشاره وضعیت ‌وخیم فوتبال در برازجان گفت: کناره گیری و واگذاری امتیاز تیم پرسپولیس برازجان یک اتفاق تاریخی و فاجعه‌بار دیگر در تاریخ دشتستان بود که در کارنامه‌ی مدیران فعلی ثبت شد. وی اضافه کرد: از این شاهکارهای مدیریتی در دوره‌های قبلی هم داشته ایم و اتفاق جدیدی نیست.

قلی‌زاده با انتقاد از فضای رسانه‌ای و تبلیغاتی موجود اضافه کرد: خود من نسبت به جناب فرماندار، جناب کمارج، جناب آزاده و دیگر عزیزان ارادت خاص دارم اما حرف ما نقد عملکردهاست نه نقد شخصیتها. سیاسیون ما متاسفانه چنان نگاه و جوی بر فضای اجتماعی، فرهنگی و ورزشی شهرستان حاکم کرده‌اند که به همه چیز از دریچه‌ی سیاسی نگاه می‌شود. پرسپولیس به عنوان یکی از علاقمندی‌های مردم برازجان و دشتستان یکی از قربانیان بزرگ همین نگاههای غیر اصولی و سستی‌های مدیریتی است که زخمش حالاحالاها بر تن دشتستان خواهد ماند.

دست اخر از عادل قلی‌زاده به عنوان یک فعال اجتماعی، رسانه‌ای و هنری و میهمان دومین گفتگوی اتحادجنوب با فعالان اجتماعی برازجان پرسیدیم جای چه سئوالی را در گفتگوی امروزمان خالی می‌بینید؟ پاسخ داد: راستش بدون هرگونه ذهنیت قبلی به این گفتگو وارد شدم اما مثلن در مورد بحران اخیر در انتصاب مدیر شرکت توزیع برق استان هم می‌شد کمی گپ زد. جایی که علیرغم وجود نیروهای کارآمد و توانمند بومی، انگشت انتخاب به سمت یک مدیر غیر بومی می‌رود که برای مردم دشتستان و استان خاطرات خوبی را به ذهن متبادر نمی‌کند. تردید نکنید در صورت وقوع چنین انتصاباتی که از قاعده‌ی رضایتمندی عمومی پیروی نمی‌کند، کوچکترین مشکلات حوزه‌ی برق و دیگر حوزه‌ها می‌تواند بحران اجتماعی و واکنش مردمی تابستان ۹۷ را در حوزه‌هایی غیر از آب هم تکرار کند و این خواست هیچ عقل سلیم و دوراندیشی نیست. خوشحالیم که مدیران ارشد استان دغدغه‌ی مردم و فعالان اجتماعی را دیدند و در برابر یکی از این انتصابها مقاومت کردند و این‌بار از یک بحران جلوگیری کردند.
در پایان لازم میدانم از شما تشکر کنم که این وقت را در اختیار من قرار دادید تا نظراتم را در معرض نگاه مخاطبان اتحادجنوب قرار دهم. امیدوارم در پیگیری مطالبات مردم و انتقال دردهای جامعه بیش از پیش موفق باشید.

«شایان ذکر است هفته نامه اتحاد جنوب و پایگاه خبری اتحاد خبر در نظر دارند هر هفته با یکی از فعالان اجتماعی شهر برازجان گفتگو نموده و به انعکاس دغدغه های آنان اقدام نماید. منتظر گفتگوهای بعدی ما در هفته های بعد باشید.»