دکتر جواد لقمان زاده

از دیر باز صاحب نظران، شکل گیری تمدن بشری را  با اختراع خط همزمان می دانند چون  از زمانی که انسان توانست تجربیات، احساسات و دریافت های خود را بنویسد و به همنوعان خود ارائه دهد، فرآیند تدوین و تبادل دانش و ارتقاء آگاهی نوع بشر آغاز شد و نسل های پس از هم توانستند به جای تکرار مسیر پیشین گام های بالاتری را بردارند.

این موضوع در سده های بعد نیز ادامه یافت تا جایی که نگاشتن و خواندن داستان پیشنیان از دل کتیبه های سنگی به قلم  و جوهر کاتبان و ضربات حروف دستگاه های چاپ رسید و از این نقطه به بعد بود که دانش ها، توسعه پیدا کرده و خواندن و نوشتن شکل عمومی یافت و از انحصار حکومتها خارج شد.

 این مسیر تا جایی ادامه یافت که انواع پیشرفت های تکنولوژی، مسیر تولید و انتشار کتاب، روزنامه و دیگر انتشارات را به تیراژهای میلیونی رساند و امروز دیگر تولید کتاب های صوتی و... مسیر انتقال دانش را بسیار سهل تر و در دسترس تر ساخته است.

با کمال تاسف سرزمین ما با وجود تاریخ درخشانی که در تولید دانش در سده های پیشین داشته است امروز با چالش پایین بودن فاحش میزان مطالعه روبروست و اگر مطالعه درسی را از دنیای کتاب در ایران حذف کنیم میانگین مطالعه شهروندان به چند دقیقه در سال می رسد.

اما چرایی رسیدن ما ایرانیان به این جایگاه و عدم تمایل اکثریت جامعه به افزایش آگاهی مکتوب ناشی از مسائل مختلفی است که یکی از مهمترین این دلایل عدم احساس نیاز مردم به دانش است تا جایی که حتی میزان ترک تحصیل هم به گواه آمارها درحال افزایش می باشد چرا که در فرآیند برنامه ریزی و توزیع فرصت های لازم برای ارتقاء مالی و اجتماعی، داشتن دانش و مهارت واقعی جایگاه چندانی ندارد. لذا افراد مسیر پیشرفت را مواردی غیر از توانمندی علمی می دانند و تحصیل رسمی و غیر رسمی را نیز اغلب در حد دریافت مدارک تصور می کنند.
 
در این شرایط اگر برنامه ریزان تصمیمی عاجل برای ایجاد بستر مناسب رشد اجتماعی درچارچوب دانش ورزی انجام ندهند بدیهی است که آمار مطالعه واقعی روز به روز کاهش یافته و تنها مدرک گرایی رشد خواهد کرد و به مرور جامعه از نیروی خردمند برای همگامی با روند رو به رشد دانش بشری دور خواهد ماند. امید است که با تجدید نظر و بهره گیری از نقش آفرینی اندیشمندان جایگاه دانش و دانش ورزی به مرتبه سزاوار خود دست یابد.