اتحاد خبر-زهره عرب:  این روزها شهروندان منتظرند شورای پنجم شهر برازجان سرنوشت مدیریت شهر را به فردی بسپارد که مبری از آزمون و خطاهای قبلی باشد. مردم منتظرند این بار با انتخابی درست گره از مشکلات عدیده شهر گشوده شود ؛ اما زمزمه هایی در آشکار و پنهان به گوش می رسد که شورای شهر می خواهد بر همان پاشنه بچرخد. ولی این بار مردم انتظار دارند شورا کاری درخور شان برازجان انجام بدهد و در انتخاب بهترین گزینه ممکن اصرار بورزد. به همین خاطر از شهرداران گذشته برازجان خواستیم دیدگاه ها و نظریات خود را در قالب یک نگرخواهی تحت عنوان ”ویژگی های مورد انتظار شهردار آینده” عنوان نمایند تا همشهریان عزیز و شوراییان بیش از پیش با ویژگی های یک شهردار کارآمد و موفق آشنا بشوند. 

نگرخواهی اتحاد جنوب در خصوص ویژگی های مورد انتظار شهردار آینده از نگاه شهرداران گذشته  در قالب سوالات زیر با سه تن از شهرداران گذشته شهر برازجان مطرح شده است:

1. شهردار کیست و یک شهردار خوب باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟

2. خصوصیات یک شهردار کارآمد چیست؟ 

3. به نظر شما عوامل موفقیت و یا عدم موفقیت یک شهردار در شهری مانند برازجان چیست؟  

4. چارچوب های رابطه شهردار و شورا چیست و تعامل این دو باید چگونه باشد؟

شهردار باید جسارت و ریسک پذیری داشته باشد

منتخبین مردم باید دارای شرایط لازم برای انتخاب شهردار کارآمد باشند

شهریار اخلاقی بهرام آبادی*

1. با تشکر از هفته نامه وزین اتحاد جنوب؛ همانگونه که از اسم شهردار معلوم است، به طور ساده شهردار کسی است که مدیریت و اداره امور شهر را بر عهده دارد. شهرداری در راس هرم مدیریت شهری است و تمام فعالیتهایی که در حوزه شهری صورت می گیرد می بایست با هدایت شهرداری باشد، اما در کشور ما این اتفاق به دلیل ضعف قانون تحقق نیافته است که آن هم دلایل خود را دارد.

قوانین شهرداری در ایران کهنه و ناکارآمد است و شهردار را در نقطه ضعف قرار داده است. ادارات و سازمانهای دخیل در حوزه فعالیت شهری می بایست تابع مدیریت شهردار باشند تا فعالیت های آنها هماهنگ و قابل برنامه ریزی باشد اما در ایران اینگونه نیست و دولتها هم حاضر نیستند که فعالیتهای خود را به اختیار و مدیریت شهردار درآورند و این یک عیب و نقص بزرگ است که همواره باعث ناهماهنگی و تداخل و دوباره کاری در سطح شهر می شود.

از طرفی همین ضعف قانون باعث شده که شهردار نتواند به عنوان مدیر واقعی شهری عمل کند. از طرف دیگر در کنار ضعف قانون شهرداری ضعف و ناکارآمدی قانون شوراها هم مزید بر علت شده و موجب ضعیف جلوه دادن شهردار شده است و همواره شاهد آن هستیم که شوراها این اجازه را به خود می دهند که با جایگاه و شخصیت حقیقی و حقوقی شهرداری رفتارهایی نامناسب و نامطلوب داشته باشند و البته مقوله ضعف قانون شورا و شهرداری و رفتارهایی که صورت می گیرد نیازمند مباحث گسترده ای است که در این مقال نمی گنجد.

2. به نظر من یک شهردار باید دارای شرایط یک شهردار باشد و این شرایط بسیار بااهمیت و تاثیرگذار است ولی معمولاً به آن توجه نمی شود. به طور خلاصه میتوان گفت این شرایط شامل 1- تخصص 2- تجربه 3- جسارت و ریسک پذیری 4- تعهد کاری و 5- داشتن دو وجه مدیریت است که آن دو وجه عبارت است از وجهی که به صورت فطری در نهاد بعضی افراد وجود دارد و وجهی که اکتسابی است و در فرآیند زمانی مشخصی به آن دست می یابد که اگر این موارد نباشد شهردار مدیری موفق و کارآمد نخواهد بود. شهرداری که تخصص ندارد ناموفق است، تجربه ی کاری نیز به همین صورت. اما من مورد 3 و 5 را برای یک شهردار بسیار با اهمیت می دانم یعنی جسارت و ریسک پذیری و توان مدیریت شهردارانی که موفق بوده اند. این دو مورد در آنها نسبت به موارد دیگر قوی تر بوده است حتی داشتن تجربه کاری در حوزه مدیریت نیز بسیار بااهمیت می باشند.

یک شهردار خوب که دارای شرایط فوق می باشد می تواند فضای مدیریت و مشارکت خوبی در شهر به وجود بیاورد که ضمن حفظ کرامت شهروندان که مالکان اصلی شهر هستند و کارکنان شهرداری به پیشبرد امورات به نحوه مطلوب باشد. اما باید اقرار کرد که منتخبین مردم هم باید دارای شرایط لازم باشند تا بتوانند شهرداری با این شرایط و ویژگی ها را انتخاب نمایند یعنی منتخبین مردم هم باید دارای شرایط لازم برای انتخاب شهردار کارآمد باشند.

3. شهرداری که بخواهد با ترس و لرز و اما و اگر مدیریت کند همواره باعث طولانی شدن فرآیند کاری در شهر و شهرداری می شود و به دلیل نداشتن جسارت در مدیریت توان انتخاب مسیر درست و اتخاذ تصمیم های سازنده و کارگشا را ندارد و ضعف او باعث می شود به پذیرش مسیرهای اشتباه در امور و توصیه های انحرافی تن دهد که در این صورت همواره شاهد بروز تنش های کاری و هدررفت سرمایه های شهر و شهرداری خواهیم بود. حال این سرمایه ها می تواند سرمایه های مالی باشد و یا سرمایه های انسانی در شهرداری که بسیار مهمتر از منابع مالی است. 

4. طبق قانون بین شورا و شهرداری می بایست یک رابطه منطقی حکم فرما باشد به گونه ای که این رابطه باعث پیشبرد اهداف سازمانی شهرداری باشد.

شورا به عنوان تصمیم ساز و ناظر بر امورات شهر نقش آفرینی می کند که این امورات توسط مدیریت شهری اداره می شود. اما به دلیل همان ضعف قانون که گفته شد همه امورات در اختیار شهرداری است. از طرفی تصمیم سازی باید منجر به یک تصمیم درست و کارآمد باشد که قابلیت اجرا را داشته باشد، این تصمیمات باید باعث روان سازی کار در حوزه شهری بشود.

شوراها باید تصمیم ساز و برنامه ریز باشند و شهرداران مجری این تصمیمات. نباید وظایف شوراها روابط آنها با شهردار و شهرداری را به مداخله در امور  شهرداری تبدیل کند که در این صورت نظارتی صورت نمی گیرد و همواره شاهد تحولات در سطح شهر و شهرداری خواهیم بود که منجر به عدم تحقق وظایف شهرداری می شود. شهرداران هم باید در برقراری این رابطه که یک رابطه اجرائی است موظف دانسته و پاسخگوی منتخبان مردم باشند و در نهایت و به طور کلی می توان گفت که با تلاش در جهت بازنگری در قوانین شهرداری و شوراها راه رسیدن به شهر خوب آسانتر می شود که این نیازمند خرد جمعی و تلاش نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی است.

*شهردار-سال 1384