ویژه ی ماه مدرسه

خان
خیلی سال پیش، دوستی که دستی بر آتشِ تندِ تعلیم و تربیت دارد؛ مدرکِ ارشدِ خود را تازه از یکی از دانشگاه هایِ پولی- که در هر ده کوره ای یک شعبه و ساختمان شیک دارند و مردم را سرکیسه می کنند- گرفته بود. هر جا می نشستیم تا بحث می رسید به تعلیم و تربیت یا نمی رسید؛ افسارِ سخن را در دست می گرفت و یک فصل از فصولِ آموزش و پرورش پیشرفته ی فنلاند را رو می کرد. الحق، اطلاعاتِ خوبی داشت و جمع را شیفته یِ سیستم آموزشی فنلاند می کرد به گونه ای که در آن دوران، حضّار به جای سفرِ حج، عتبات و ... آرزوی فنلاند را در سر می پروراندند.

بنده به اقتضای جوانی- که یادش به خیر باد- بیش تر از دیگر دوستان واله معشوق ندیده و نشناخته یِ فنلاند شده بودم. چون زورم نمی رسید از راه صواب به معشوقه فنلاند برسم ناچار در تخیّل به راه هایِ ناصواب می اندیشیدم. چه می شد  حادثه ی ناگواری در فنلاند اتفاق بیفتد -بدون خسارت مالی و جانی- مثل؛ سیل، زلزله، سونامی یا جای برف، قالب یخ از آسمان فرود بیاید؛ آن وقت به عنوان نیروهایِ امدادِ مردمی وارد خاک این کشور شویم. نان خشک و آب معدنی بین مردم توزیع کنیم و زیر ساخت هایِ آموزشی آن بلاد را ببینیم. کاش یک پیاده روی دسته جمعی به فنلاند راه می افتاد. موکب، پذیرایی، منزل و ...

خلاصه، چند سال دوست فنلاند پرست را ندیدم و اندک اندک فنلاندِ معشوق از ذهن و زبان ما پر کشید و به زندگیِ معمول برگشتیم.

فکر می کردم رفیق فنلاندیان!!! چون گذشته هم چنان منتقدِ جدّی تعلیم و تربیت است و به سان چند سال پیش که یادداشت هایِ انتقادیِ مرا در این باب با آب و تاب می خواند و آب از لب و لوچه اش سرازیر می شد؛ از این نوعِ ادبی هم چنان خوش خوشانشان می شود. لهذا قلم به دست گرفتم و در چند فقره، معضلات اداره یِ متبوعشان را با یک خواهش به سمع و نظر مبارک رساندم. ایشان به اقتضایِ مسئولیت خطیرشان که وقت سر خاراندن ندارند و به کلامِ قصار تمایل پیدا کرده اند زیر نقد توشیح فرمودند که: "کلام تان گزنده است و نقدتان بسیار سطحی و فاقد مصداق"

شواهد و امثله ی فراوان جمع کردم و محضر مبارکشان ارسال کردم؛ مطالعه کردند یا نه، نمی دانم! با این حال، به چند نکته پی بردم.

۱- برخی تا به قدرت نرسیده اند، یکه تاز اسب انتقاد هستند؛ پس از قدرت، سر به زیر می شوند. در واقع؛ قدرت انسان ها را مطیع بار می آورد.

۲-معضلاتِ لاینحل تعلیم و تربیت نه تنها کاهش نیافته، چه بسا بیش تر هم شده است. یگانه راهِ علاجِ آن هم؛ بودجه و مسایلِ مالی است.

۳-در کنار تبعیض هایِ آموزشی مانند؛ انواعِ مدارس، مافیایِ کنکور، تنوع پذیرشِ معلم و ... نابرابریِ سازماندهیُِ کارکنان (شایسته سالاری به جای آشنابازی) را باید به موارد قبل اضافه کرد.

۴- به جای بخش نامه های مبتنی بر فوق برنامه هایِ ایدئولوژیک و تکیه بر محفوظات دانش آموزان در کتب درسی، اندکی به عمران مدارس، رفاهِ اساتید، یادگیری آدابِ اجتماعی، سبکِ زندگی و حقوقِ شهروندی توجه می شد؛ ضرر نداشت و ...

و در پایان؛ کاش رفیقِ فنلاند دوستِ قدیم و مسئولِ امروزین، یک بار دیگر تعلیم و تربیتِ وطنی را مورد مداقه قرار می داد در مقایسه با فنلاند آسیب شناسی می کرد و یک سری عملیات را به شکلِ جهادی پیاده سازی می کرد...