اتحاد خبر: کتاب "لباس سنتی بوشهر، گنجینه ای در دست فراموشی" به قلم پژوهشگر بوشهری و مقدمه سید جعفر حمیدی، کتابی است که به بهانه تألیف آن با الهه غریب زاده، نویسنده این کتاب به گفت و گو پرداختیم.

اتحاد خبر: چرا  موضوع لباس سنتی بوشهر را برای کتابتان انتخاب کردید؟

الهه غریب زاده: متاسفانه در آرشیو کتب منتشر شده بوشهر، ما با نبود حتی یک تیتر کتاب در حوزه لباس مواجه بودیم یا لااقل من برخورد نکردم . و متاسفانه  با نگاهی به شیوه های قومی و عادات سنتی افراد و با نیل به فرهنگ کهن دیارمان، وجود عوامل بیرونی ناشی از مدرنیته موجب کمرنگی و در اغلب موارد منسوخ گردیدن برخی آداب و رسوم شده که خوشبختانه همچنان ما شاهد ریشه های آن در کالبد جامعه چه از لحاظ تبلیغات فرهنگی و چه از لحاظ ثبت وضبط این مهم هستیم .
نظر به از دست رفتن پیران طلایی و منسوخ شدن این میراث ارزشمند و جایگزین گردیدن آن با لباس های امروزی و دیگر اقوام مهاجر ساکن در این خطه و آشناسازی نسل جوان با لباس اصیل بوشهری، به مطالعات تحقیقی و میدانی روی آوردیم تا گامی را جهت پاسداشت و معرفی این مهم برداشته باشیم. بی شک ، لباس های محلی اهالی استان بوشهر یکی از مهم ترین جاذبه های فرهنگی این منطقه به شمار می رود.

اتحاد خبر: هدف موضوعی کتاب را توضیح می دهید ؟

-    پوشاک اقوام ایرانی نماد و پرچم یک قوم به شمار می رود . با یک بررسی ساده در می یابیم که اکثریت شهرهای کشور و قومیت های ایرانی، با لباس سنتی منحصر به فردشان در انظار عموم ، ظاهر می شوند. کمتر کسی از قوم کرد، لر، ترک، بلوچ  و عرب را می توان یافت که با لباس قومیتی بیگانه به صحنه آید. ولی متاسفانه ما در بوشهر علی رغم تمدنی کهن و دارا بودن فرهنگ لباس پوشیدن ویژه، با چالش هایی مواجه می شویم و به دلیل مهاجرپذیری منطقه مذکور، در اکثر جشنواره های ملی و بین المللی ، با لباس برگرفته از دیگر قومیت ها ی ساکن در منطقه ، ظاهر شده و به معرفی دیارمان می پردازیم .
این پژوهش بنا دارد با ادای احترام و نهایت تواضع به اقوام  مختلف ساکن در جای جای استان و حفظ شأن و منزلت ایشان ، با به تصویر کشیدن علمی و میدانی لباس‌های اصیل مردم  بوشهر گامی را جهت فرهنگسازی این میراث ارزشمند بردارد و کماکان این ادعا را به منصه ظهور رساند که بوشهر از دیرباز تا کنون دارای لباس های مطابق با اندیشه، اعتقاد و بر مبنای سلیقه خاص زنان  و مردان منطقه بوده است.

اتحاد خبر: مدتی پیش نشست ارائه مطلب در حوزه پژوهش شما بود که چنین رویدادی قبل از چاپ کتاب کار نادری است، در این خصوص توضیح می دهید؟ 

-    نیل به جذابیت و بکر بودن  موضوع ، دوازدهمین جلسه از سلسله نشست های " مکتب بوشهر " به همت انجمن مدیریت فناوری و نوآوری بوشهر ،  به معرفی و تبادل نظر این اثر قبل از چاپ  پرداخت. ما هماره، با رونمایی ها و نقد و  بررسی های  حوزه کتاب آشنایی داریم. ولی شاید برای اولین بار باشد که همچین نشستی قبل از چاپ کتاب برگزار می شودکه این خود نشان از تفکری نو در این مسیر است  و البته چاپ کتابی موثرتر .

 در این نشست با حضور استادان و فرهیختگان مستندات کار به نقد و بررسی موشکافانه گزارده شد و خوشبختانه ما با بازتاب مثبت مطالعات روبرو شدیم.چون من معتقدم هر اثری که مزین به نام بوشهر هست بایستی اکثریت بوشهری ها در آن دخیل باشند به همین دلیل بعد از اتمام پروژه نیز با اساتید این حوزه نشست داشته و اثر به تاییده هیات داوران در حوزه های مختلف علمی، فرهنگی ، هنری ، طراحی حوزه لباس و تصویر سازی مدل ها رسید و حتی در گفتمانی مجازی گروه مکتب بوشهر هم  ، مجددا به تبادل نظر نشستیم .

شایان ذکر است که ما با حجم وسیعی از نظریات و فرضیات در حوزه لباس روبرو هستیم و مطالعات تطبیقی عدیده ای را می طلبد .

اتحاد خبر: از چه منابعی در این پژوهش استفاده شده است؟

-    سفرنامه های (یوشیدا ماساهارو ، انگلبرت کمپفر  ،کارستون نیبور،  پیترو دلاواله، ژان شاردن ، برادلی برت و نزدیک به 18 سفرنامه و کتاب های تاریخی ، آرشیو بنیاد ایرانشناسی بوشهر، اداره اسناد و کتابخانه ملی استان بوشهر، موزه تاریخ پزشکی بوشهر، موزه مردم شناسی بوشهر، موزه تجارت و دریانوردی، کلیه کتابهای عکس  بوشهر و مجامع علمی معتبر و پایان نامه های موجود در آرشیو کتابخانه اسناد.

اتحاد خبر: برخی از فرضیات اصلی پژوهش کدامند ؟ 

-    بین لباس های زنان بوشهری با خرده فرهنگ ها ، ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد.
بین پوشش زنان و خاستگاه  و محل سکونت شان  ، ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد
تاثیرپذیری از مهاجران کشورهایی مانند انگلیس و آلمان و.... بر لباس مردم بوشهر انکار ناپذیر است.

اتحاد خبر: چرا پژوهش های میدانی را  پیش گرفتید؟

-    بی شک مطالعات میدانی رکن تاثیر گزار پژوهش های اجتماعی و مردم شناسی است . در حوزه پوشاک بوشهر ما با نبود منابع مکفی مواجه  بودیم. کتاب های تاریخی خیلی جسته و گریخته به این مهم پرداخته بودند . عکس های موجود در آرشیو های شخصی تا حدی راهگشا بود . علی ای حال بر آن شدیم که از طریق نگاشتن تاریخ شفاهی و تنظیم  مصاحبه هایی از افراد متبحر ، اساتید ، پژوهشگران و  صنف خیاطان و پیران محلات مرکزی و دیگر مناطق حوزه مطالعاتی با طبقه بندی موضوعی و شناخت مکفی و با ساماندهی دست نویس ها و خاطرات ایشان ، بتوانیم به نتایج مطلوبی برسیم.

اتحاد خبر: شما از طرح فرهنگی لباس صحبت کردید، امکان دارد بیشتر توضیح بدید ؟

-    نکته ایی که با توجه به درجه تاثیر گذاری فزاینده آن در جامعه دارد، بایستی بیشتر مورد بررسی قرار گیرد، مبحث پوشش ها و  یکسان سازی آن در گروه های عدیده فرهنگی و هنری است که بی شک خدشه وارد شدن به آن و عدم توجه کافی از سوی افراد در جامعه ضربه ای جبران ناپذیر را به مقوله فرهنگی اجتماعی وارد خواهد کرد ؛ که متاسفانه امروزه ما شاهد  لباس هایی منافات با سنت اصیل بوشهری و بصورت جایگزینی نامناسب برای ارزش های پوشاک بنیادی هستیم که به علت رنگ و لعاب آن و عدم آگاهی نسل نو یافته، مورد پذیرش اجتماعی شده و به عنوان ارزش و الگو در سایر شهرها و کشور ها قلمداد گردیده است.







اتحاد خبر: این پژوهش  چه مناطقی را شامل می شود فقط شهر بوشهر یا استان بوشهر ؟

-    در این بخش به نحوه لباس پوشیدن زنان و مردان با اولویت محلات شهر بوشهر پرداخته و بصورت تطبیقی نحوه پوشش در شهرستان های وابسته منطقه  به اختصار توضیح داده شده است.
اتحاد خبر: چرا اصرار بر شبکه سازی و اطلاعات کتاب بصورت الکترونیک را دارید ؟

-    با توجه به آمار پایین کتابخوانی و هزینه های سنگین خرید کتاب هم چنین ارتباط تنگاتنگ جوانان با شبکه های مجازی ،برآنیم که مستندات را در دسترس عموم قرار دهیم.

اتحاد خبر: رسانه ها چقدر بر معرفی لباس بوشهری نقش داشتند؟

-    دست یاری به سویتان می آوریم. شما سالهاست که فعالیت فرهنگی می کنید ، چقدر حمایت شدید؟ شما خودتان فعال فرهنگی هستید، حقیقتا اگر من  روزی کار فرهنگی انجام بدهم و N میلیون متضرر نشوم و سلامت بمانم شاکر خداوند خواهم شد.