بر اساس بررسی‌ها و تحقیقات کشوری انجام شده در ایران نزدیک به ۱۲ درصد افراد بالغ (۱۵ تا ۶۹ ساله) سیگاری و حدود ۸۸ درصد غیرسیگاری هستند.

روزانه متجاوز از ۱۰ میلیارد تومان توسط مردم هزینه سیگار می‌شود. همچنین بر اساس محاسبات به عمل آمده سالانه ۲ تا ۳ برابر رقم مذکور از طریق مردم و دولت هزینه امور تشخیص و درمان عوارض ناشی از سیگار در جامعه می‌شود؛ یعنی روزانه مبلغی بین ۱۰ تا ۱۵ میلیارد تومان و سالانه رقمی بیش از ۱۵ هزار میلیارد تومان از بیت‌المال و از جیب مردم هزینه و توسط ۱۲ درصد مردم که سیگاری هستند اتلاف می‌شود.

در سال ۱۹۷۰ میلادی مصرف سیگار در کشورهای توسعه یافته بیش از سه برابر کشورهای در حال توسعه بوده است که در سال ۱۹۹۲ این نسبت به ۱.۷ برابر رسید. اما اکنون کشورهای در حال توسعه بیشترین مصرف کنندگان دخانیات را تشکیل می‌دهند.

بنابر اعلام جمعیت مبارزه با دخانیات، روزانه بیش از ۱۵ میلیارد نخ سیگار توسط مردم در دنیا دود می‌شود و منفعت اصلی این پدیده زیانبخش به جیب شرکت‌های چند ملیتی که ۹۰ درصد آنها آمریکایی هستند، می‌رود؛ به عنوان مثال در سال ۱۹۹۵ شرکت فیلیپ موریس - تولید کننده سیگار مارلبرو و سیگارهای مشابه ۳۰ میلیارد دلار سود خالص داشته است.

سیاستی که شرکت‌های تولید کننده سیگار به ویژه آمریکا اتخاذ کرده‌اند این است که مصرف سیگار در کشورهای تولید کننده عمده، کمتر و کمتر می‌شود و برعکس برای حفظ بازار و تأمین منافع و سود خودشان، مصرف را به سوی کشورهای فقیر و در حال توسعه سوق می‌دهند؛ در حالی که روند مصرف در کشوری مثل کانادا از سال ۱۹۸۰ تا ۲۰۱۳ حدود ۲۵ درصد کاهش یافته است و در کشوری مانند قزاقستان در طول این مدت ۱۶ درصد افزایش یافته است.

بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت در سال ۱۹۹۰، سه میلیون نفر به علت استعمال دخانیات در جهان فوت شده‌اند که یک میلیون نفر در کشورهای توسعه یافته و ۲ میلیون نفر در کشورهای در حال توسعه بوده‌اند. در سال ۲۰۱۲، شش میلیون نفر به علت بیماری‌های ناشی از سیگار فوت شدند که چهار میلیون نفر آنها متعلق به کشورهای در حال توسعه بوده‌اند. پیش‌بینی می‌شود اگر روند فعلی در مصرف دخانیات پابرجا بماند، میزان مرگ و میر ناشی از استعمال دخانیات در سال‌های ۲۰۲۰ و اوایل سال‌های ۲۰۳۰ به ۱۰ میلیون نفر افزایش خواهد یافت که بیش از ۷میلیون نفر آنها در کشورهای در حال توسعه خواهند بود.

از سیگار بیش از ۴ هزار نوع ماده سمی به دست آمده که برای افراد سیگاری و همچنین برای غیرسیگاری‌ها زیان آور است. متأسفانه دود قلیان بسیار بدتر از دود سیگار است و از دود قلیان ۷ هزار نوع ماده زیان‌آور جدا شده است و هر بار مصرف قلیان برابر با ۱۰۰ نخ سیگار است. بیش از ۵۰ نوع ماده سرطان‌زا در دود سیگار وجود دارد. حداقل ۲۵ نوع سرطان در اعضای مختلف بدن در ارتباط با سیگار به وجود می‌آید و بیش از ۸۵ بیماری بر اثر سیگار نزد افراد سیگاری و حتی غیر سیگاری از جمله کودکان بی‌گناه که در معرض دود سیگار قرار می‌گیرند، پدیدار می‌شود.

بنابر اعلام جمعیت مبارزه با دخانیات، در ایران سالانه نزدیک به ۶۰ هزار نفر به علت عوارض سیگار فوت می‌کنند و ۹۰ درصد انواع سرطان ریه نزد افراد سیگاری و یا در معرض دود سیگار اتفاق می‌افتد. با مصرف دو نخ سیگار در یک فضای بسته، آلودگی هوای محل به میزان ۱۰ برابر آلوده‌ترین نقطه هوای شهر تهران می‌رسد؛ این مسئله شامل انواع دخانیات نظیر چپق، قلیان، پیپ و سایر روش‌های مصرف توتون و تنباکو نیز می‌شود.

فردی که روزانه یک پاکت سیگار می‌کشد، سالانه ۷۰ هزار پک به سیگار می‌زند؛ یعنی ۷۰ هزار بار سموم مختلف را وارد بدن خود می‌کند. تا کنون بسیاری از کشورهای دنیا استعمال دخانیات را در مجامع و اماکن عمومی ممنوع اعلام کرده‌اند و در سال ۱۳۷۶ با تصویب هیئت وزیران و سال ۱۳۸۵ مجلس شورای اسلامی با تصویب قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات، عرضه سیگار و سایر مواد دخانی را در اماکن عمومی ممنوع اعلام کرد.

همچنین افزایش سالیانه ۱۰ درصد به میزان مالیات محصولات دخانی، میزان مصرف را تا هشت درصد کاهش می‌دهد. سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده است که مصرف دخانیات هر ۶ ثانیه یک قربانی می‌گیرد.

 ایسنا