اتحاد خبر: منابع طبیعی و به ویژه مراتع و جنگل‌ها در نقاط مختلف کشور امروزه در اثر عوامل گوناگون با تهدیدات بسیاری مواجه است و نیاز است مسئولان مرتبط تا دیر نشده چاره ای اساسی برای این معضل کنند.

مهر - حسین غلامی: اگر بخواهیم به دلایل این تهدیدات بپردازیم باید به عوامل مختلفی همچون تغییرات آب و هوایی، فرسایش آبی و بادی و درنتیجه فرسایش خاک، هجوم فزاینده پدیده ریزگردها در مناطق مختلف کشور، خشکسالی‌های دهه اخیر، گسترش صعنتی شدن و شهرنشینی و چرای بی‌رویه دام ها اشاره داشت.

در شهرستان گناوه که شهرستانی با آب و هوای گرم و مرطوب به شمار می‌آید نیز پدیده تهدید و تخریب مراتع و جنگل‌های دست کاشت در اثر عوامل مختلف ذکر شده وجود دارد.

مسئولان شهرستان به ویژه مجموعه اداره منابع طبیعی شهرستان گناوه تلاش های زیادی برای بهبود امور و جلوگیری از روند تخریب و احیای مراتع و جنگل ها داشته‌اند که شایسته تقدیر است اما اینگونه اقدامات باید بیشتر شود تا هر چه بیشتر شاهد احیای مراتع و توسعه جنگل‌ها باشیم.

احداث بندهای سنگی ملاتی و تقویت سفره‌های زیرزمینی، تقویت مراتع در برخی نقاط شهرستان، طراحی و احداث جنگل‌های دست کاشت در مناطق مختلف شهرستان گناوه همچون جنگل‌های دست کاشت کمالی، چهارروستایی و... از جمله مهمترین کارهای صورت گرفته توسط مجموعه منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان گناوه بوده است که تا حدود زیادی روند تخریب مراتع و جنگل‌ها را در خشکسالی های اخیر کاهش داده است.

اجرای طرح جنگلانه در گناوه

در همین راستا و با هدف تقویت پوشش مراتع، احیای و توسعه جنگل‌ها در مناطق مختلف کشور طرح جنگلانه ۳ همزمان با سراسر کشور و استان بوشهر در دامنه کوهستان‌های شرقی گناوه و کوه‌های گلخاری با مشارکت مجموعه اداره منابع طبیعی و آبخیزداری و انجمن یاوران طبیعت شهرستان گناوه و شرکت تعاونی تخصصی منابع طبیعی و آبخیزداری گناوه اجرا شد.

در این نقطه ۳۰ هکتار از مراتع در قالب طرح جنگلانه ۳ با کاشت بذر گونه‌های گیاهی دارویی همچون هلپه و لگیجی و گونه درختی کنار در هلالی های از پیش طراحی و ساخته شده توسط اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان گناوه کاشته شده که با رویش آنها روزنه امید در دل جوامع محلی این منطقه پدید آمده و موجب تقویت پوشش مراتع و جنگل خواهد شد.  

رشد فزاینده تخریب منابع طبیعی

معاون اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان گناوه در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به طرح جنگلانه ۳ اظهار داشت: رشد فزاینده تخریب منابع طبیعی در اثر عوامل طبیعی و انسانی به گونه‌ای بوده‌ است که جزء با اقدامات جهادی  و مشارکت مردمی در مراحل کاشت،  مراقبت و بهره برداری توفیقی درخور نخواهیم داشت.

محمود حسنی گفت: هدف از همکاری منابع طبیعی با سمن ها در اجرای طرح جنگلانه ۳ در بخش گیاهی تقویت پوشش مراتع و در مقوله درختکاری، احیاء و توسعه فضای جنگلی است.

حسنی تصریح کرد: در اجرای طرح جنگلانه ۳ با مشارکت انجمن یاوران طبیعت صرفه جویی در منابع و زمان شده را داشته‌ایم و همچنین افزایش حجم و سرعت عملیات اجرایی و مهمترین آنها رشد چشمگیر مشارکت به گونه‌ای که در این مقطع شرکت تعاونی تخصصی منابع طبیعی و جامعه محلی حضوری داوطلبانه و اثربخش داشتند.

استفاده از جوامع محلی برای احیای مراتع

وی با بیان اینکه تشکل های مردم نهاد به عنوان اتاق فکر و همکار نقش اساسی در بهبود و ارتقای ذخایر و پوشش مرتعی و جنگلی ایفا کرده اند، افزود: این اداره در تلاش است تا با فراهم ساختن بستر مناسب زمینه مشارکت آنان را در پیشنهاد و انجام طرح های مطالعاتی دانش بنیان همچنین اجرای طرح های از این قبیل فراهم سازد.

حسنی خاطرنشان ساخت:  بدون تردید مشارکت جامعه محلی نه تنها در کاشت بلکه در حفاظت و بهره برداری هوشمندانه نیز بسیار حایز اهمیت است؛ لذا امیدواریم با گسترش همکاری ها با سازمان های مردم شاهد توفیقات مضاعف در حوزه منابع طبیعی باشیم.

مشارکت سمن‌ها برای احیای مراتع

رئیس انجمن یاوران طبیعت شهرستان گناوه نیز با اشاره به نقش بی‌بدیل سمن‌های محیط زیستی در اجرای موفق طرح جنگلانه ۳ اظهار داشت: سمن‌ها از ظرفیت غنی از نظر منابع انسانی و نیروی انسانی متخصص نظری و تجربی برخوردارند.

غلامرضا نعمتی با اشاره به لزوم فراهم شدن بستر مشارکت سمن‌های زیست محیطی در طرح‌های از این قبیل گفت: در صورت فراهم شدن بستر مشارکت، سمن‌های محیط زیستی امکان ظهور به عنوان یک سازمان دانش‌بنیان در خلق ایده و تدوین طرح‌های مطالعاتی و پژوهشی همچنین اجرای بسیاری از طرح ها با کمترین بهایی ممکن را خواهند داشت.

وی تصریح کرد: توسعه پایدار با مشارکت و لحاظ تامین معیشت جامعه محلی محقق می‌شود و سمن‌ها برخاسته از بطن آن جامعه بالقوه آمادگی پذیرش مسئولیت‌های اجرایی را دارند.

نعمتی در ادامه اضافه کرد: با واگذاری طرح ها به تشکل هایی چون انجمن یاوران طبیعت شهرستان گناوه ضمن صرفه جویی قابل توجه در منابع، زمینه لازم برای مشارکت عملی و حفاظت عمومی از طرح ها فراهم می‌شود.

رئیس انجمن یاوران طبیعت شهرستان گناوه گفت: اشتغال از جمله دغدغه های اصلی جامعه محلی هست که چنانچه فرصت‌های جدیدی بر مبنای واگذاری طرح‌ها به سازمان‌های مردمی خلق شود ضمن برخورداری جامعه محلی از ثروت در جلوگیری از مهاجرت و توسعه متوازن منطقه‌ای  موثر است.

احیای مراتع گناوه

رئیس هیئت مدیره شرکت تعاونی تخصصی منابع طبیعی و آبخیزداری گناوه اظهار داشت: امسال در طرح جنگلانه ۳ ما به جای کاشت درخت از کاشت بذر گیاهان دارویی سازگار با شرایط اقلیمی منطقه بهره گرفتیم.

احمد عیدی زاده با اشاره به مزایای این طرح گفت: طرح جنگلانه ۳ و کاشت این گونه ها هم باعث حفظ منابع طبیعی و هم با رویش و پوشش مناسب موجب ایجاد محیطی برای تفریح و تفرج در کنار کاشت گونه درختی کنار می‌شود.

عیدی‌زاده در ادامه بیان داشت: از دیگر مزایای این طرح ترویج فرهنگ کاشت، حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست است و امسال سومین سالی هست که این طرح اجرا می‌شود.

وی خاطرنشان ساخت: هدف از اجرای آن نیز مشارکت مردم و تشکل‌های مردم نهاد در اجرای این طرح است؛ چرا که منابع طبیعی و آبخیزداری به  تنهایی نمی تواند این فرهنگ را نهادینه کند و این مقوله مشارکت همه اقشار و سازمان ها را می‌طلبد.

عیدی‌زاده تصریح کرد: سنت کاشت نهال، سنت نیکی برجای مانده از ایران باستان بوده که در آن ایرانیان همزمان با تولد هر فرزند یک درخت را می‌کاشتند تا سبز شود و متاسفانه امروزه این فرهنگ به فراموشی سپرده شده که با این قبیل برنامه‌های فرهنگی احساس مسئولیت همگانی به منابع طبیعی در جامعه نهادینه می‌شود.

رئیس هیئت مدیره شرکت تعاونی تخصصی منابع طبیعی و آبخیزداری گناوه در پایان گفت: همچنین ما در این طرح در عرصه در نظر گرفته شده اقدام به کشت بذر کنار کردیم که هم گونه سازگار با منطقه هست و هم مصرف علوفه مرتعی برای دام های مختلف دارد.

به نظر می رسد با اجرای طرح جنگلانه می‌توان به بهبود شرایط مراتع و تقویت و احیای آنها در نقاط مختلف کشور و شهرستان گناوه امیدوار بود و تنها نیاز است تا با تخصیص اعتبارات بیشتر و هماهنگی بیشتر سازمان های مرتبط در اجرای این مقوله اهتمام جدی‌تری داشت.

در سایه این طرح می‌توان با کاشت گونه‌های درختی متناسب با شرایط اقلمی هر منطقه و حتی گونه‌های مثمر نسبت به احیا، توسعه و حفاظت از جنگل های طبیعی و دست کاشت مناطق مختلف کشور و شهرستان گناوه اقدام کرد و با برون سپاری برخی طرح‌ها و مشارکت جوامع محلی و سمن‌ها می‌توان به این هدف بزرگ اما دست یافتنی رسید.