اتحاد جنوب: هر بخش از ایران عزیز آداب و رسوم خاص خود را دارد که جنبه یکتاپرستی در همه آنها مشترک است و با مراجعه به آیین و سنت‌های مردم هر منطقه می‌توان پی به گذشته و همچنین فرهنگ امروز آن ناحیه و خدامحوری در آئین آنها برد.

مردم جنوب کشور که‌ در مناطق‌ کم‌ آب‌ زندگی‌ می‌کنند، نزول‌ باران‌ برای زندگی آنها بسیار ضروری است.

شهرستان کنگان که بنا به گواه تاریخ نویسان و شواهد موجود از پیشینه دیرینه ای برخوردار است سنت های مختلفی دارد که بسیار از آنها به دلیل جهش یکباره و هجوم خرده فرهنگ ها و متاثر شدن فرهنگ غنی مردم این دیار از این هجمه غیرقابل کنترل، از یادها پاک شده اند و برخی سنن نیز در حال فراموشی هستند.

آئین قدیمی «خُرسه مدی» در شهرستان کنگان از جمله این رسوم است که ریشه عمیقی در دیانت مردم این خطه دارد.

این آئین جالب توجه از مراسم مشترکی است که در سراسر کشور ایران با تفاوت جزئی در نحوه برگزاری و تفاوت بیشتر در نام آن برگزار می شود.

عملاً آئین های طلب باران در گذشته از سوی مردمی انجام میگرفته که شغل بیشتر آنها کشاورزی بوده و مابقی نیز برای قوت بخشیدن به برگزاری و یا همراه شدن با اجتماعات مردمی به این امر مبادرت می ورزیده اند.

این آئین در بندر عباس با نام قبله دعا – در قزوین با نام پنجاه بدر – کولی غَزک در خراسان شمالی – چومچه خاتون در شهرستان کوثر از توابع استان اردبیل  و گلی یا گلینو در دشتستان(برازجان) و … برگزار می شود که تقریباً همه آنها گروهی و با هدف باران خواهی(طلب باران از خداوند) برگزار می شوند. نکته جالب توجه در این مراسم توجه جدی به فقرا و سنت نذری دادن است.

اما خرس مدی چیست

اگر کشاورزانی که برای کشت دیم منتظر بارش بودند و برای مدتی باران نمی بارید، این مراسم شکل می گرفت و بسیار بر این باورند که پس از انجام آن بارش به امر خدا رخ می داد.

این رسم در اویل شب تقریباً بعد از مغرب انجام می شود. شخصی در لباسی خشن و ترسناک ظاهر می شود که به نقل از عده ای شخصیت شوم داستان(گناه) است که مانع بارش باران شده و مردم قصد دارند وی را از شهر خارج کنند.

این شخص در جلو گروهی از مردم حرکت کرده و شخص دیگری با طبلی در دست اشعاری نظیر « خرس مدی چلنگری … افتاد دندونش پرید » را با صدای بلند فریاد میزند و ما بقی نیز تکرار می کنند.

این گروه کوچه به کوچه و منزل به منزل حرکت می کنند و به محض رسیدن به در هر حیاط صاحب خانه از بالای بام سطلی از آب بر سر وی می ریزد و گروه نیز به خیال بارش باران ؛ می خوانند : «نه اُو بی (بود) … بارون بی».هر کس نیز به وسعش مقداری از مایحتاج زندگی خود را به امید بارش به عنوان نذر به گروه داده تا فردای آن روز غذای نذری پخته شده و بین فقرا تقسیم شود .

پخش نذری و خواندن نماز شکر و همچنین درخواست برای بارش باران با قرائت ادعیه نیز در این روز انجام می‌شود.

برخی از قدیمی ها اعتقاد دارند که این رسم چنان بین مردم قوی بوده و به آن اعتقاد داشته اند که قبل از انجام این آئین سقف خانه ها را اندود و مزارع را آماده بارش باران می کرده اند.

آنطور که می‌گویند، ریشه این آیین در پیش از تاریخ اسلام است و خداپرستی در آن موج می‌زند.

بی‌تردید حفظ و نگهداری از این آیین و سنت‌های زیبا که به عهده متولیان امر است می‌تواند به شناساندن فرهنگ اصیل ایرانیان به نسل‌های آینده کمک کند./ب1

عکاس / رضا صفایی