اتحادخبر-زینب رنج کش: صنایع دستی  نوعی کار است که با دست و هنر و سلیقه هر شخص ساخته می شود و قدمت هر شهر و استان را از دیرباز تاکنون می توان در این نوع کار و هنر مشاهده کرد. روز ۲۰خردادماه روز صنایع دستی در کشور ما است که به همین مناسبت با همکاری اداره میراث فرهنگی شهرستان دشتستان ما با یکی از کار آفرینان در حوزه حصیر بافی به گفتگو نشستیم.

 

 

اواخر خرداد ماه است و هوا رو به گرما می رود به همراه تیم اتحادخبر تجهیزات خود را برای ضبط گفتگو جمع آوری کردیم تا راهی نگین سبز جنوب یعنی آبپخش شویم. نرسیده به آبپخش نخل های سربه فلک کشیده دو طرف جاده توجه هر بیننده ای را به خود جلب می کند. نخلستان های مملو از نخل حال همه جنوبی ها را خوب می کند زیرا نخل نماد جنوبی هاست به هرکه بگویید جنوبی هستم ابتدا از خرما و نخل می پرسد. از هنر های دستی زنان و مردان این شهر می پرسد از بافت به هم تنیده شده حصیرهایی که از برگ های این درخت زیبا با دستان هنرمند زنان و مردان این شهر ساخته شده. حالا ما به منزل حمیده جان امیری کارآفرین جوان دشتستانی دعوت شده ایم تا با او به گفتگو بنشینیم. وقتی رسیدیم با استقبالی گرم از خانواده او روبه رو شدیم خانواده ای که این هنر را تبدیل به شغلی زیبا و روح نواز تبدیل کرده بودند. با ما همراه باشید تا گفتگوی خواندنی از این بانوی دشتستانی را روایتگر باشیم.

 

 

لطفا خود را معرفی کنید و در مورد اینکه با چه افرادی این کار را وسعت دادید بگویید.

- حمیده جان امیری ملقب به دختر نخلستان جنوب هستم که قریب به پنج سال است در حوزه صنایع دستی فعالیت دارم.

ابتدا با خانواده خود شروع کردم یعنی با مادر و خواهرم و بعد از اینکه کارمان وسعت داده شد و سفارش ها نیز بیشتر شد بانوان بیشتری را وارد کار کردیم در اصل بیشتر از خاله و دختر خاله و مادر شوهرم کمک گرفتم و در دنیای مجازی هم بیشتر شناخته شدیم و تقریبا سه الی چهار بار هم به کشور های هم جوار صادرات داشته ایم. در شهر آبپخش هم برای تعدادی از زنان توانستیم ایجاد اشتغال داشته باشیم.

 

درمورد کار تون توضیح دهید. 

- تولید و فروش انواع دستبافت های حصیری و دیگر فرآورده های خرمایی

 

 

از چه زمانی به این کار فکر کردید؟

- اول من کارهای فروش خرما و ارده و محصولات ارگانیک را انجام می دادم و اصلا به فکر این موضوع نبودم و در فضای مجازی به صورت خرده و عمده می فروختم و تک و توک کارهای بافت را هم انجام می دادم و فقط خواهر و مادرم این کار را می کردند و خودم آن موقع اصلا نمی بافتم و بعد کم کم روی بار خرماهایم تویزه هایی صادر می کردم تا کم کم کارم هم رونق گرفت.

به خاطر دارم اولین چیزی که مادرم درست کرده بود خمره برنجی بود و من پر از شوق و ذوق بودم که این کار دست است و جانونی بیضی و سینی بود و با استرس فرستادم تهران زیرا نگران بودم از کارم خوششان نیاد که او بسیار خوشش آمد و خیلی از کار من استقبال کرد اینقدر که خودم هم باورم نشده بود کم کم این کار را به اقوام نشان دادم و خیلی ها خریدند کم کم خواهر و مادر شوهرم به آن کار آمدند و به مادرم کمک کردند و این کار وسعت گرفت.

 

روزی که این کار را شروع کردید فکر می کردید کارتون اینقدر رونق پیدا کند؟

- اصلا فکر نمی کردم اینگونه شود، که ایجاد اشتغال کنم چون صنعت حصیر بافی داشت کهنه می شد و بسیار برایم ناراحت کننده بود و فکر نمی کردیم به این سرعت بتوانیم به کارمان رونق ببخشیم و خداروشکر بعد از مدتی کار توانستیم با یکی از تاجران اربیل عراق ارتباط برقرار کنیم و وارد کار شدم و حدودا دو سال قبل و فکر می کردم که کار صادرات باید خیلی سخت باشد و من نمی توانم انجامش دهم اما خوشبختانه این طور نبود درست است سختی داشت؛ اما گفتم باید هر طور شده انجامش دهم و از پسش بربیایم.

اکنون نیز با یک تاجر ترکیه ای و اماراتی کار می کنیم و همچنان با آن تاجر عراقی هم در ارتباط هستیم.

 

 

چطور با تاجر عراقی آشنا شدید؟

- به واسطه دوست ایرانی که در اربیل عراق داشتم استوری هایم را می دید و می گفت من این ها را در بازار های عراقی ها دیده ام اینجا خیلی طرفدار دارد و از او خواستم تا به بازار برود و ببیند وضعیت آن چطور است و حتی به یاد دارم که گفت به فکر صادرات هستی؟ به او گفتم شاید توانستم این کار را انجام دهم و از شانس من دوستم رفت به بازار و با یک تاجر آشنا شد و با من تماس گرفت و گفت فلانی اینجا کارهایت را نشان دادم از روی عکس و گفتند تاجری هست که این نوع کار را بسیار دوست دارد و خریدار این کارهاست و انبار بسیار بزرگی پر از این سبد و تویزه های حصیری  دارد که البته قبلا با نوع دیگری چوب (کرتک) از شمال خریداری کرده است و اکنون علاقمند به خرید انواع صنایع دستی حصیری از شماست. بسیار خوشحال شدم  و برایش کارهایم را فرستادم و اکنون نیز دوسال از همکاریمان با او می گذرد و برای تاجران دیگر از ترکیه و امارات نیز به همین صورت بود.

 

بیشترین چیزی که اکنون از بین بافته های حصیری صادر می کنید چیست؟

- بیشترین چیزی که ما صادر می کنیم تویزه های حصیری یا همان سینی های حصیری است در سایز و ابعاد و طرح های مختلف، برای اربیل یا ترکیه همیشه تویزه بوده است.

 

 

رنگ هایی که در این کارهای حصیری تان به کار می برید الگو و یا نماد چیزی است؟

- بعضی از طرح هایمان بله طرح های سنتی است و یا گاهی هم طرح های خودشان را اجرا می کنیم طرح هایی که خودِ سفارش دهنده به ما می دهد را اجرا می کنیم یا ما یک طرح داریم الان که مرد شکارچی است که با تفنگ در حال شکار است و این کار برای ایران بود. الان هم چند طرح دیوار کوب را برای امارات فرستاده ایم حدودا 60 عدد است که اگر مورد پسندشان باشد تولید انبوه کنیم و برایشان ارسال کنیم.

 

جدیدا چه چیزی را درست کرده اید؟

- خواهر من طراح است بیشتر طرح های نو را او می دهد. اکنون درحال ساخت سینی هستیم با برگ نخل و یا چوب میانی آن یا به اصطلاح ما جنوبی ها گُرْد و اکنون طراحی شده برای ثبت ملی که مستطیلی شکل است که دسته هایش از چوب نخل بگذاریم و بافت متفاوتی دارد با بقیه کارهایمان که ان شالله بعد از طراحی و انجام ارسال می شود تا ثبت ملی شود.

 

بهترین کارتان که خیلی دوستش دارید و پر فروش است را بگویید.

- بهترین کارمان که در ایران خیلی از آن استقبال هم شده، خمره های برنجی است که 80 درصد ارسالمان همین خمره هاست که خیلی خوب جا افتاده است هم تزیینی است و هم کار بردی که کلا حصیر بافی به جرئت می توانم بگویم بیشتر کاربردی است تا تزئینی بسیار زیباست و حیف است گوشه ای از خانه فقط برای زیباییش خاک بخورد باید لذت استفاده از آن را بچشید استفاده از صنایع دستی از این قبیل، روحتان را تازه می کند مگر می شود ایرانی باشید و یک وسیله حصیری در خانه ات نباشد؟

شما به این طرح ها نگاه کنید، میوه خوری، آجیل خوری، شکلات خوری، سینی های رنگی، سفره های حصیری، دیس و یا این ظروف برای نان و سبزی اصلا این محصولات را می بینید کامل برای فروشگاهی در زاهدان سفارش زده ایم و فوق العاده از آن استقبال شده است.

 

جایگاه خودتان (کارهایتان) را در ایران چطور می بینید؟

- تا آنجا که انتظار داشتیم از خودمان بله خدا را شکر به جایگاه خوبی دست یافته ایم و کارگاهمان را هم که توسعه داده ایم و در این راستا با افراد زیادی آشنا شدم خیلی از مسؤولان را دیدم و از آن ها در راستای بهتر شدن وضعیت دریافت تسهیلات افرادم استفاده کردم؛ جایگاهم جایگاه خوبی است از خودم و کادرم راضی هستم تمام تلاشمان را تا امروز برای پیشرفت و شناساندن این صنایع دستی کرده ایم و خداروشکر از سراسر ایران در حال خریداری این صنعت هستند.

مهر سال 1400 نیز با رئیس جمهور دیدار داشتم در خانه رئیس علی دلواری در شهر دلوار و تنها نماینده حصیر بافی استان بودم آن جا که رئیس جمهور تاکید کرد که به هنر این فرد توجه شود و این هنر نباید روی زمین بماند و باید این را حرکت دهیم. تقریبا می شود گفت صحبت ها کمک شد به ما و تسهیلاتی به همه ما داده شد و من باید در این قضیه  از اداره میراث فرهنگی استان و شهرستان دشتستان تشکر کنم بسیار دستگیر و کمک حال و همراه من بودند.

در گروهی مجازی هستم که از همه جای ایران صنعتگر و هنرمند در حال فعالیت هستند که از سراسر ایران 80 درصدشون از میراث فرهنگی شان گله مند هستند. ولی الهی شکر در استان و شهرستان ما حمایت مسئولان میراث فرهنگی خوب است.

 

برای چند نفر به طور مستقیم و غیر مستقیم ایجاد اشتغال کرده اید؟

- ۳۰ نفر به طور مستقیم کار می کنند و نزدیک به ۵۰ نفر هم به طور غیر مستقیم در آبپخش و روستاهای همجوار کار میکنند.

 

 

در ایران باچه شهرهایی کار می کنید؟

- بیشتر ارسال هایمان یا 80 درصدشان به تهران بوده است و الباقی به سمنان، همدان و زاهدان و....

 

دلیل اینکه به شما دختر نخلستان جنوب می گویند چیست؟ و اینکه چه کسی اولین بار به شما این لقب را داد را هم عنوان کنید؟

- دلیل لقبم  این بود از آنجا که از کل فرآورده های نخل در کارم استفاده میکردم (اعم از خرما و شیره خرما و انواع حصیر) و ساکن شهر نخل و خرما هستم بهتر دیدم که از اسم نخلستان در برندم استفاده کنم و اولین بار که از شروع کارم با مرحوم پدرم صحبت کردم به من گفت چقدر عالی شدی دختر باغسون، نخلستان به زبان عامیانه ما میشه باغسون و این شد که لقب دختر نخلستان را برای خود و  بعنوان برندم انتخاب کردم.

 

 

برای این کار سرمایه خاصی نیاز است؟

- سرمایه که نیاز هست اما بیشتر هنر دست نیاز است.

برگ هایی که می بینید کیلویی 80 هزار تومان خریداری می کنیم و رنگ ها بی نهایت گران شده رنگ ها را کیلویی دومیلیون خریداری می کنیم که بچه های ما مجبورند تکه های ریز ریز بخرند.

 

در مورد بیمه و یا تسهیلاتی که به افراد شاغل در کارگاهتان تاکنون از طرف دولت داده شده بگویید.

- تسهیلات خود اشتغالی دریافت کرده اند و از تبصره 16 هم استفاده کرده ایم و کارت صنعتگری داریم همه بچه ها اما همچنان موفق به بیمه کردنشان نشده ام و این برایم بی نهایت ناراحت کننده است به چندین جا رفته ام اما می گویند بیمه ای که مختص صنتعتگران این چنینی باشند نیست و نمی توانیم این کار را بکنیم فقط تامین اجتماعی به من گفتند می توانیم بیمه زنان خانه دار را برایشان فعال کنیم که اصلا این نمی شود زنان ما درحال کار کردن هستند خود هنرمند و صنعتگر هستند خدا را شکر و توقع بیمه ای خوب را دارند زیرا مشکلات و سختی این کار بسیار زیاد است خیلی از خانم‌ها این کار را به سبب سختی فراوانش کنار گذاشتند زیرا ربات و عصب دست و شانه شان دچار مشکل و بیماری شد یا چشمهایشان بی نهایت دچار آسیب شد و ما دقیقا وقتی از بیمه حرف می زنیم منظورمان پشتوانه ای ست برای چنین روزهایی و امید داریم که ان شاالله به این مسئله نگاهی ویژه صورت بگیرد و من این خواهش را از مسوولان استانی و شهرستانی دارم که توجه بیشتری به ما صنعت گران و هنرمندان شود و در این امر یاری کنند تا کارمان را کنار نگذاریم.

 

 

تا به حال اتفاق افتاده که کسی از کارهایتان خوشش نیاد و مرجوع کند؟

- خوشبختانه در این پنج سال این اتفاق نیفتاده و همیشه از کارهایمان استقبال شده و من در باسلام هم عضو هستم و بین 4 هزار غرفه، غرفه چهارم را دارم خدا روشکر و غرفه پرفروشی داشتیم که قرار شد از قم بیایند و تیزر تبلیغاتی هم درست کنند و در کل رضایت داشتند خدا رو شکر از لحاظ قیمت ها هم همیشه تلاش کرده ام منصفانه کار کنم نه آن طور کم که زحمات بچه هایم زیر سوال برود و نه زیاد که به خریدار فشار بیاید و تلاش کردم کار با کیفیت تحویل دهم.

 

در استان رتبه چندم را دارید؟

- من تبلیغات گسترده ای هیچوقت انجام نداده ام و همیشه روی کارم تمرکز داشتم نمی دانم رتبه چندم هستم. باید بقیه به من رتبه بدهند. من تلاش خودم را کرده ام و همیشه هم به فکر کار با کیفیت هستم در دشتستان هم یکی از بهترین ها هستم این را مطمئنم زیرا به کار با کیفیت افرادی که برایمان کار می کنند اطمینان دارم و می دانم فوق العاده کار می کنند. 

در دشتستان ما تنها کارگاه تولیدی هستیم که خانوادگی از کوچک و بزرگ در حال کار کردن هستیم و همه پای سفره ای که پهن شده ارتزاق می کنیم. همکارانی داریم در آبپخش که آن ها نیز خرید و فروش می کنند کارهایشان نیز عالی است و حتی مدتی قبل یکی از دوستان سفارشی برای صادرات داشت و ما سفارشش را کار کردیم و او صادرش کرد ما اینجا اگر نیاز باشد به هم کمک می کنیم و فضا را اصلا من رقابتی نمی بینم همه به هم احترام می گذاریم.

 

 

چند نمایشگاه تاکنون شرکت کرده اید؟

- اینکه بگویم چند نمایشگاه درست به خاطر ندارم اما هر نمایشگاهی از هرجای ایران بوده  و دعوت شده ایم، شرکت کرده ایم خوشبختانه استقبال از جنس های حصیری خیلی خوب است. من اجناس نمایشگاهیم همیشه آماده است. تقریبا ده روز پیش هم از آذربایجان باکو دعوت کردند اما شرایطش را نداشتم و نتوانستم بروم خارج از کشور شرایطش سخت است.

در ایران آذربایجان غربی نیز هفته قبل دعوت شدم که بخاطر فوت فامیلم نتوانستم بروم و اما برج چهار می توانم بروم که نماشگاهی در یزد از ما دعوت شده است. در سال چهارتا پنج نمایشگاه را می روم.

در نماشگاه ها که رفتیم جذب مشتری خیلی خوب گرفتیم هم خریدار عمده هم خرده و هم توانستیم این هنر زیبا را نشان دهیم و استقبال مردم بی نظیر بود.

 

توصیه تان به افرادی که در زمینه هنرهای دستی در حال فعالیت هستند چیست؟

- من ابتدا به فکر سود و یا فروش نبودم برایم حیف بود این هنر کهن دفن شود و زمانی که شروع کردم هیچ انگیزه ای غیر از این نداشتم و کم کم با تلاش دیدم از این هنرمی توانم کسب درآمد کنم و بقیه نیز از این سفره ارتزاق کنند گفتم چرا که نه و هیچ وقت ناامید نشدم تا به امروز و خدا را شاکرم که به من این امید را داد کار هنری سخت است حوصله می طلبد اما شیرین است در نمایشگاه ها شرکت کنید و به هیچ چیز دیگر توجه نکنید و هنرتان را به کل ایران نشان دهید.

 

 

خاطره شیرین یا تلخ از کارتون دارید؟

- تلخ ندارم اصلا؛ سرتا سر این کار شیرینی است اما یک خاطره شیرین بگویم که فکر می کردم خیلی برایم ممکن است دردآور شود اما شیرین شد. اوایل کارمان اصلا دیده نمی شدیم و نمی دانستم تبلیغات را باید از کجا شروع کنم و به چه کسانی تبلیغات ارائه دهم تا کمکم کنند فروشمان خیلی خوب بود در این 5سال نشده یک روز بافنده هایمان بیکار باشند و همیشه سفارش داشتند اما در سطح تبلیغات ضعیف بودیم. یک شب بخشدار سابق آبپخش مهندس تنگ ارمی با من تماس گرفت و گفت که قرار است  یکی از معاون های رئیس جمهور به دلوار بیاید ساعت 9 شب بود و گفتند تا 12 باید دلوار باشید به عنوان نماینده حصیر و من که فقط جنس هایم آماده بود برادرم گفت هیچ کار خدا خالی از حکمت نیست یاعلی بگو تا برویم و خودش مرا رساند و من آن شب فهمیدم که خود رئیس جمهور می خواهد بیاید و من یک تویزه با نقش نخل و آفتاب به او هدیه دادم با وجود مشکلات حفاظتی و امنیتی اقای رئیسی از من این تویزه را گرفت و بعد از آن که درمورد کارهای حصیری به او توضیح دادم دستور داد به ما توجه بیشتری شود و خوشبختانه تسهیلات خیلی خوبی به بافنده های ما داده شد.

 

کلام پایانی:

- این روز را به تمام صنعتگران و هنردوستان صنایع دستی تبریک می گویم وامیدوارم هرروز پنجه هایشان پرتوان شود و بتوانند هنر های خوبی را خلق کنند و گلایه ای که دارم در خصوص بیمه ما صنعتگران بیشتر پیگیری شود.