اتاحدخبر: پَری بسته به پای دلیجه ( نوعی پرنده شکاری) در هوا شناور است، شاهین به هوای ربودن شکار از او، فرود از اوج را آغاز می‌کند و این سرآغاز سقوط است تا شهباز آسمان‌ها در رفت و برگشتی ناخواسته، به ابزاری دست آموز برای آوردن صید خود بر سر سفره قوش بازان ( تربیت کنندگان پرنده شکاری) بدل شود.

به گزارش ایرنا، از روزهای پایانی شهریور ماه تا ابتدای آذر هر سال با خنک شدن هوا در سرزمین های شمالی پرندگان شکاری از گونه‌های شاهینیان به بوشهر می‌آیند و در همین بازه زمانی نیز شکارچیان متخلف در "کوخه‌ها" به انتظار شکارشان می‌نشینند.

کوخه که در اصطلاح محلی بوشهر به آن "ˈکوخت" می‌گویند، گودالی است به عمق بیش از یک متر که شکارچیان متخلف در حاشیه ساحل یا مناطق کوهستانی در زمین حفر می‌کنند و سقفی قوسی شکل با سوراخ‌هایی برای دیدن اطراف بر آن می‌زنند.

شکارچیان متخلف با ساعت ها نشستن در این کوخه ها، طنابی بلند به پای دلیجه‌ای (نوعی پرنده شکاری) می‌بندند و  پری از پای او آویزان می‌کند، طعمۀ در بند به این سو و آن سو پرواز می‌کند، پرنده‌های شکاری مانند بحری، بالابان و شاهین در فرازی بالاتر آن را می‌بینند و به گمان صاحب شدن طعمه‌ای آماده به سوی شکارگاه به حرکت درآیند.

آنگاه کوخه نشین طناب را رفته رفته به سمت زمین می‌کشد تا طعمه و در پی آن شاهینیان تیز پر پایین و پایین‌تر آیند، هنگامی که پرنده شکاری به گمان صید طعمه در نزدکی کوخه به زمین نشست، دامی را که از قبل پنهانی جاگذاری شده، گسترده تا این بار  شکارچی، خود را در دام صیاد ببیند.

زیانی که به مزدش نمی‌ارزد، سود اصلی در جیب اربابان

به گفته قدرالله مشتقاقی، محیط بان پاسگاه محیط بانی منطقه حفاظت شده حله بوشهر، هر ساله در یک فصل کوخه نشینی تنها توسط این پاسگاه ۴۰ تا ۵۰ کوخت و کوخه نشین کشف و توقیف می‌شود.

او می‌گوید: اگر چه پرنده‌های شکاری صید شده با قیمت‌هایی گزاف به شیخ نشینان حوزه خلیج فارس فروخته می‌شود اما کمترین نصیب از این بی قانونی و تخلف را همین کوخت نشینان بومی می‌برند.

مشتاقی در پاسخ به خبرنگار ایرنا که بیشترین اظهار شکارچیان متخلف پس از کشف و دستگیر شدن چیست؟ عنوان می‌کند: آن طور که این افراد می‌گویند از فقر و ناچاری است اما ممکن است این اظهار نظر هم درست نباشد.

به گفته محیط بان پاسگاه محیط بانی حله،  کمترین سهم از فروش این پرنده‌ها در کشورهای عربی حوزه خلیج فارس نصیب کوخه نشین‌های بومی می‌شود و سود اصلی را  "ارباب‌های آنها" می‌برند؛ هر چند مبلغ پرداختی به شکارچیان نسبت به قیمت فروش در آن سوی آب بسیار کمتر است اما باز هم از نظر آنها به خطرکردن می‌ارزد.

آنطور که او توضیح می‌دهد با همه تلاشی که نیروهای محیط بان دارند اما شکارچیان متخلف نیز با استفاده از نگهبان، موتور، دوربین و تجهیزات خوب برای خود فرصت فرار از چنگ قانون را فراهم کرده‌اند تا بتوانند با یک شکار غیر قانونی دسترنج چندین ماه کار کردن را نصیب خود کنند.

مشتاقی اضافه می‌کند: این صیادان کوخه نشین هیچگاه نمی‌توانند خود، صیدشان را به کشورهای قطر یا امارات برسانند؛ آنها برای کسب درآمدی به نسبت غیر قابل توجه، دست به شکار گونه‌های ارزشمند حیات وحش کشور می‌زنند و سود اصلی را همان ارباب‌ها می‌برند.

کوخه نشینی در سراسر بوشهر

رویه نامیمون کوخه نشینی نه فقط در پیرامون حله که در سراسر سواحل، مراتع و گاه کوهستان‌های استان بوشهر وجود دارد و این دام برای شکار پرنده‌هایی گسترده می‌شود که در میان گونه‌های در معرض انقراض نسل قرار دارند و با کاهش شمار جمعیت روبرو هستند.

در ادامه، این پرندگان به صورت غیر قانونی به کشورهای حاشیه خلیج فارس قاچاق و به گفته رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان کنگان، تا سه میلیارد تومان فروخته می‌شوند، در کشورهای مقصد که بیشتر امارات و قطر است، تغذیه دستی و دست‌آموز می‌شوند و دوباره از معبری غیر قانونی به ایران بازمی‌گردند تا به عنوان ابزاری مناسب برای شکار پرندگانی نظیر هوبره، قرقاول، کبوتر وحشی و دیگر گونه‌ها توسط قوشبازان به کار گرفته شوند؛ علاوه بر این آنطور که یکبار مصطفی موذنی به ایرنا گفت: استفاده‌ از پرندگان شکاری به منظور سرگرمی و پیشگیری از نشستن پرندگانی مانند کبوتر روی سقف و نمای برج‌ها از دیگر اهداف زنده‌گیری انها است.

در این شرایط صاحب پرنده به صورت قانونی به کشور بازمی‌گردد اما پرنده از مبادی غیر قانونی و در شرایط نا مناسب در سفری دریایی به بوشهر بازگردانده می‌شود.

حاصل این فرآیند، خسارت جبران ناپذیری است که به حیات وحش و طبیعت کشور وارد می‌شود چرا که همه پرنده‌های هدف این شکار و قاچاق، آنهایی هستند که نامشان در فهرست گونه‌های در معرض انقراض به چشم می‌خورد.

محمد تقی محمدی رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان جم که از منطقه‌های هدف این نوع صیدغرقانونی است، معتقد است که در اسارت ماندن و دست آموز شدن در نهایت منجر به انقراض این گونه‌های ارزشمند و منحصر به فرد کشور می‌شود.

او که علاوه بر لزوم تقویت نیروهای محیط بان، اطلاع‌رسانی و جذب همکاری مردم و سازمان‌های مردم نهاد را در زمان حاضر از بهترین راهکارها برای مقابله با این پدیده می‌داند با اعلام شماره تلفن شخصی خود، از مردم این شهرستان خواست تا در صورت مشاهده صیادان متخلف و کوخه نشین، با شماره ۰۹۱۷۷۷۲۸۹۱۲ تماس بگیرند و اطلاع‌رسانی کنند.

در این سه ماه اگر نگوییم مهم‌ترین، به حتم یکی از مهمترین چالش‌های اداره کل حفاظت محیط زیست استان بوشهر مقابله با کوخه نشینی برای نجات جان شاهین‌های آسمان در این استان است.

شهریور تا آذر ماه را، بوشهر از این گونه‌های شاهین سان میزبانی می‌کند اما صیادان متخلف، زمین این استان را به صیدگاهی برای این میهمانان بلند پرواز تبدیل کرده‌اند؛ اگر چه زنده می‌خواهند اما در نهایت به مسلخ‌گاهی ‌می‌فرستند که رهایی و خوی وحشی آنها را قربانی  و پروازشان را در بند می‌کند.

جریمه‌هایی نه چندان بازدارنده، صیادانی مجهز

جریمه شکار غیر قانونی هر قطعه شاهین، بحری و بالابان ۲۰۰ میلیون و دلیجه ۳۰۰ میلیون تومان تعیین شده و در صورتی که پرنده شکار شده ماده باشد، این جریمه‌ها سه برابر محاسبه می‌شود؛ اما پول سرشاری که شیخ‌های عرب خلیج فارس نصیب قاچاقچیان حیات وحش ایران می‌کنند، سبب شده است تا صیادان بی رحم پرندگان، ضمن اینکه با بهره بردن از امکانات و تجهیزات همه تلاش خود را برای فرار از دست قانون می‌کنند، حاضرند برای دستیابی به این سود، خطر کنند.

در این راستا اداره کل حفاظت محیط زیست استان بوشهر، همه ساله در این فصل، تجهیزات و نیروهای خود را برای مقابله با کوخه نشینی بسیج می‌کند، محیط بانان به صورت شبانه روزی به حفاظت از تنوع زیستی استان می‌پردازند و همه تلاش یگان حفاظت و پاسگاه‌های محیط بانی در طول این دوره از سال صرف مقابله با کوخت نشین‌های متخلف می‌شود.

مدیر کل حفاظت محیط زیست استان بوشهر می‌گوید: در این فصل از سال، به دلیل فعالیت گسترده و وسیعی که باید در مناطق حفاظت شده استان از سوی محیط‌بانان صورت گیرد و با توجه به کمبود نیرو،  بی شک باید همه نیروهای سختکوش و فعال استان حضوری قاطع داشته باشند و مسئولان پاسگاه‌های محیط بانی و اداراه‌های شهرستانی باید موارد پشتیبانی را بخوبی مدیریت و برنامه ریزی کنند.

همه با هم برای نجات شاهین‌سانان آسمان بوشهر

اما با این همه، مجموعه حفاظت محیط زیست به تنهایی نمی‌تواند از پس پیشگیری از قاچاق پرندگان برآید و مسئولان این دستگاه به اتفاق معتقدند که مجموعه‌ای از دستگاه‌ها باید پای کار باشند.

رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست استان بوشهر به خبرنگار ایرنا می‌گوید: همه دستگاه‌های متولی مبادی خروجی این استان مانند نیروهای نظامی و انتظامی و گمرک باید در این زمینه همکاری کنند و سیستم قضایی نیز برخورد قاطع‌تر با متخلفان داشته باشد.

خسرو درویشی با بیان اینکه هر ساله تمهیداتی در این بخش اندیشیده می‌شود، ادامه می دهد: فرهنگ‌سازی و آگاهی عمومی نسبت به اهمیت این گونه‌های حیات وحش سبب همراهی مردم در مقابله با کوخه نشینی می‌شود چنانکه در سال‌های اخیر افزایش اگاهی مردم کاهش این پدیده را به همراه داشته است.

در این راستا، فرهاد قلی‌نژاد مدیر کل حفاظت محیط زیست استان بوشهر  با تاکید بر اینکه باید مسیرها و معابر خروجی استان نیز در این مدت برای مقابله با کوخه نشینی به دقت رصد شود، می‌گوید: اقدامات گسترده‌ای در هماهنگی با دیگر ارگان‌های مرتبط انجام شده است تا برای مقابله با شکارچیان کوخه نشین از همه ظرفیت‌های نظامی، انتظامی و امنیتی استان بهره گرفته شود.

آنطور که او می‌ افزاید: قرار شده است با حمایت استاندار بوشهر، مساله مقابله با کوخه نشینی در ستاد هماهنگی و نظارت بر قاچاق کالا و ارز نیز مطرح شود و به عنوان مساله ای مهم مورد توجه قرار گیرد.
هر چند به گفته مدیرکل حفاظت محیط زیست استان بوشهر تلاش‌های گسترده محیط بانان و یگان حفاظت محیط زیست این استان در سه ماه پیش رو همچنان با قدرت و هماهنگی بیشتری تداوم خواهد داشت، اما از همه شهروندان دوستدار محیط زیست استان بوشهر خواست تا با محیط بانان همکاری و مشارکت کنند تا حفاظت شایسته‌تری از شاهین‌سانان در معرض انقراض مهمان در استان بوشهر صورت گیرد.

افزایش شمار محیط بانان استان که اکنون بر اساس استاندارد جهانی یک ششم نیاز حفاظتی این استان است، بسیج یکپارچه همه دستگاه‌های متولی و همراهی همدلانه مردم و سمن‌های زیست محیطی برای در هم کوبیدن کوخت و کوخه نشین‌ها ضروری است که این استان را برای تیز پروازان کمیاب آسمان ایران نا امن کرده است.