اتحاد خبر: مدیر جهاد کشاورزی شهرستان دشتستان دوشنبه شب گذشته در قالب نشستی مجازی با اعضای گروه اتحاد جنوب به سئوالات تعدادی از شهروندان پاسخ داد. منصور نوذری در این گفتگو به تولید 120 هزار تن خرما در شهرستان، دشتستان 50 درصد گندم استان را تامین می کند، صادرات گوجه به کشورهای همسایه، خرید تضمینی برای برخی محصولات به نفع کشاورزان نیست، تمرکز بر صنایع تبدیلی، بسته بندی و صنایع وابسته به خرما، توزیع پنج هزار و 100 تن سهمیه بذر، علت کمبود بذر مورد نیاز کشاورزان، تسهیلات برای کشت محصولات استراتژیک، مردم و کشاورزان از افرادسودجو دوری کنند، تخریب باغ شهری های غیر مجاز، طرح تحول کشاورزی شهرستان دشتستان که با هدف افزایش راندمان آبیاری و افزایش بهره وری آب و مشکلات عمده کشاورزان، تخریب ساخت و سازهای غیر مجاز در اراضی کشاورزی و  ... پرداختند که شما را به ماحصل این گفتگو دعوت می کنیم.

 - جناب مهندس نوذری ضمن تشکر از قبول دعوت اتحاد جنوب بفرمایید وضعیت کلی کشاورزی در شهرستان دشتستان به چه شکل است و سالانه چه حجم از کشاورزی را در شهرستان شاهد هستیم؟
-با سلام و تشکر از دعوت نشریه وزین اتحاد جنوب؛ شهرستان دشتستان قطب کشاورزی استان بوشهر است. در سطح شهرستان دشتستان عمده محصولات ما خرما است. از 160 هزار تن خرمای استان 120 هزار تن در شهرستان دشتستان تولید می شود در واقع 75 درصد خرمای استان را تولید می کنیم. طرح تحول  کشاورزی شهرستان دشتستان را داریم که مطالعات بسیار گسترده ای در سطح شهرستان در حوزه نخیلات صورت گرفته است که در ادامه بیشتر توضیح می دهم. کشاورزی ما در حوزه تولید گندم معمولا بالای 50 درصد گندم استان را در شهرستان دشتستان تولید می کنیم. شرکت های تولید بذر بیشتر در دشتستان هستند و تنها یک مورد در شهرستان دشتی و یک مورد در شهرستان گناوه وجود دارند که بسیار کوچک هستند. عمده بذر استان را ما تولید می کنیم. محصول گوجه فرنگی خارج از فصل ما به کشورهای همسایه مثل: پاکستان، عراق و سایر کشورها صادر می شود. قطعا کشاورزی ما با توجه به اینکه 90 درصد آب های سطحی استان را ما به واسطه رودخانه شاپور و دالکی در سطح شهرستان دشتستان داریم نسبت به سایر نقاط استان کشاورزی بهتری داریم. در حوزه دامپروری نیز ما حرف های بسیار زیادی برای گفتن داریم. در خصوص تسهیلات اشتغال توسعه روستایی به عنوان یک سند این موضوع را ارئه می دهم و می توانید آمار و اطلاعات واضح و مشخصی را از بانک ها، اداره کار و فرمانداری اخذ بفرمایید. در حوزه جذب  تسهیلات اشتغال روستایی بالای نود درصد در بخش کشاورزی جذب شد که این نشان از قابلیت و توانمندی بخش کشاورزی است. قطعا کشاورزی ما می تواند بار اشتغال جامعه شهرستان را به خوبی بر دوش بکشد.

 -دشتستان چه سهمی در محصولات  تره باری استان بوشهر دارد؟
-شهرستان دشتستان در همه محصولات کشاورزی بالای آمار پنجاه درصدی تولیدات استان را به خود اختصاص داده است به جز محصولی مثل گوجه فرنگی که در سطح استان رتبه سوم را داریم؛ شهرستان های دیر و دشتی بیش ترین گوجه فرنگی را دارند و بعد آن دو شهرستان ما  هستیم که 120 هزار تن تولید گوجه فرنگی داریم. در سایر محصولات تره باری بیش ترین سهم را شهرستان دشتستان دارد.

-امسال چه مقدار خرما در دشتستان برداشت شد؟
-در شهرستان دشتستان در سطحی حدود 25 هزار و 400 هکتار باغات خرما داریم که 18 هزار آن تحت پوشش رودخانه شاپور و دالکی است. تولید ما به دلیل وسعت باغات تقریبا ثابت هستند و مثل  محصولات زراعی نیستند. سالانه حدود 120 هزار تن است که حدود 20 تا 25 درصد  به صورت خارک و رطب است. معمولا 120 هزار تن تولید محصول خرما داریم.

 -چرا جهاد کشاورزی در طول سال برای کشت محصولات کشاورزان برنامه ریزی نمی کنند که کشاورزان ضرر نکنند؟
- قطعا به این شکل نیست که جهاد کشاورزی برنامه ای نداشته باشد. ما در ارتباط با بحث گوجه فرنگی به هر حال سطح زیر کشتمان به مراکز جهاد کشاورزی ابلاغ می کنیم  و می گوییم: سالانه 2 هزار هکتار مجاز هستید که کشت بکنید اما کشاورزان اگر رعایت نکنند سطح را افزایش بدهند ممکن است مسائل و مشکلاتی در بحث بازار پیش آید. محصولات کشاورزی تابع شرایط آب و هوایی است. یک وقتی می بینید شرایط خشکسالی است و وقتی می بینید یک اتفاق طبیعی مثلا سیل، تگرگ و سرمازدگی اتفاق می افتد این ها مدیریتشان به این راحتی که فکر می کنید نیست. شرایط آب و هوایی و به طور کلی علم هواشناسی یک علم احتمالات است. احتمال دارد به فرض مثال سیلاب بیاید. احتمال دارد تگرگ بزند. احتمال دارد سرمازدگی بیاید؛ همه این موارد در تمام کشور ها اتفاق می افتد و تفاوتی نمی کند اما ما برای اینکه این مشکل را بتوانیم مدیریت بکنیم؛ به کشاورزان توصیه کرده ایم که آن ها به سمت کشت های گلخانه ای پیش بروند که بتوانند شرایط آب و هوایی را مدیریت بکنند. سطح کشت باغی ما که ثابت است اما سطح کشت مثلا صیفی جات ما به فرض در منطقه شبانکاره هر بار به کشاورزان عزیز می گوییم که کشش بازار و نیاز منطقه بیشتر از توان منطقه بیشتر از 650 الی 700 هکتار در منطقه شبانکاره نیست اما خوب بعضی از کشاورزان رعایت نمی کنند؛ ما که قرار نیست در هر موضوعی خدای ناکرده برخورد قهری داشته باشیم. بیشتر ما سعی می کنیم به صورت کارهای ترویجی انجام بدهیم. باید کشاورزان نیز با ما همراه باشند. در خیلی موارد همراهی می کنند که ما در خدمتشان هستیم.

 -چرا محصولات کشاورزان را مثل خرما، کوجه فرنگی، کدو و خیار به صورت تضمینی مثل گندم خریداری نمی کنید تا کشاورزان ضرر نکنند؟
- همیشه خرید تضمینی به نفع کشاورزان نیست. گندم خرید تضمینی می شود چون یک محصول استراتژیک است و مستقیما غذای کل کشور وابسته به آن است و شرایط آن فرق می کند. اما در ارتباط با محصولی مثل خرما اگر دولت قیمت تضمینی تعیین بکند قطعا به ضرر کشاورز است. قیمت خرما و سایر محصولات دیگر ما باید اجازه بدهیم تا بازار تعیین بکند. اگر قیمت  تضمینی برای خرما در نظر گرفته شود یک ابزاری برای دلالان و افراد سودجو می شود و دقیقا به ضرر کشاورز اتفاق می افتد؛ چون خرید تضمینی زمانی است که کف هزینه ها و سود کشاورز را حساب می کنند و کف قیمت بازار را در نظر می گیرند که فقط کشاورز از آن حد پایین تر ضرر نکند. سود کشاورز چندان امکان پذیر نیست که مد نظر قرار بگیرد. پس بهتر است ما اجازه بدهیم سود کشاورز در بازار به صورت طبیعی اتفاق بیفتد. قطعا قیمت تضمینی در این محصولات به ضرر کشاورزان خواهد بود.

 -به نظر می رسد جهاد کشاورزی برنامه ریزی خاصی برای کشاورزان ندارد. به عنوان مثال: یکسال همه گوجه فرنگی می کارند و قیمت پایین می آید و ضرر می کنند.
-در  مورد گوجه فرنگی مطمئن باشید ما برنامه کشت ارائه می دهیم؛ یک قرارداد سه جانبه داریم بین ما، اداره آب شهرستان و کشاورزان که سطح کشت ابلاغی را رعایت بکنند. اینجور نیست که وزارت جهاد کشاورزی برنامه نداشته باشد. اما وقتی که بخشی از کشاورزان ما برنامه استفاده از چاه های فاقد پروانه دارند ما نمی توانیم با آن ها وارد قرارداد بشویم اما کشت می کنند. به هر حال بخشی از کشاورزی ما سطح ابلاغی را رعایت نمی کنند. یعی بیشتر کشت می کنند. جامعه کشاورزی باید با ما بیشتر همراه شوند تا بتوانیم مدیریت بهتری داشته باشیم. قطعا کاملا طبیعی است که اگر کشاورزان سطح بیش از حد تعیین شده را کشت بکنند ممکن است همزمان به مسائل و مشکلاتی در خصوص بستن مرزها یا اتقاقات دیگری نیز بیفتد که کشاورزان ضرر بکنند. طبیعتا وقتی برنامه های ما را رعایت نکنند باید تبعات آن را تحمل کنند.

 -گاهی می بینیم محصولاتی چون گوجه فرنگی، خیارسبز و ... که از محصولات بومی خودمان هستند گران می شوند. برای جلوگیری از گرانی ها و توازن بازار آیا اقدامی انجام می شود؟
-محصولاتی مثل گوجه فرنگی خارج از فصل است. شرایط آب و هوایی و اقلیمی ما است که باعث می شود ما بتوانیم گوجه فرنگی خارج از فصل را داشته باشیم. زمانی محصول گوجه فرنگی به دست کشاورز می رسد و می خواهد وارد بازار بکند که سایر استان ها اصلا گوجه فرنگی ندارند؛ حتی کشورهای همسایه نیز خریدار و خواستار گوجه فرنگی ما هستند. طبیعتا  قیمت محصول گوجه فرنگی بالا می رود. این را در نظر بگیرید کار یک کشاورز همیشه با ریسک بالا است. هر آن ممکن است باران، تگرگ و سرمازدگی باعث شود تمام محصولات کشاورز از بین برود. یک فرصت هایی ممکن است بعضی سال ها پیش بیاید که بتواند قیمت مناسبی داشته باشد. این را دوستان باید بپذیرند وقتی که محصولی خارج از فصل است؛ طبیعتا در یک دوره زمانی کوتاه یک ماهه الی دو ماهه ممکن است طول بکشد تا محصولات گوجه فرنگی سایر نقاط وارد بازار  بشود. قطعا وقتی محصول گوجه فرنگی شهرستان دیر، دشتی و سایر نقاط وارد بازار شود ما آن موقع نگران قیمت گوجه فرنگی هستیم که کشاورز از نظر قیمتی ضرر نکند. نباید گله داشته باشید که در یک ماه خاص مثلا  قیمت گوجه فرنگی افزایش پیدا کرده است.

 -آیا حمایتی از کشاورزانی که در این خصوص دچار ضرر می شوند انجام می گیرید؟
- طبیعتا برای این کار بحث صنعت بیمه را ما داریم که کشاورزان باید محصولات خود را بیمه کنند که چنانچه ضرر و زیانی متوجه شوند از طریق بیمه جبران شوند. حمایت هایی که در بخش کشاورزی برای تولید می شود؛ نهادهای تولید هست که تلاش می شود در حد امکان که در سطح کشور تامین می شود ما نیز به کشاورزانمان ارائه بدهیم.

 -تمرکز کشاورزان دشتستانی روی تولید چه محصولاتی باشد بهتر است؟
-شرایط کشاورزی به گونه ای است که با توجه به شرایط اقلیمی و آب و هوایی هر منطقه محصولات خاص خود را در منطقه در طول سال های مختلف متوالی شکل می گیرد. مثلا: شرایط آب و هوایی ما ایجاب می کند که باغات خرما را داشته باشیم. ما روی صنایع تبدیلی، بسته بندی و صنایع وابسته به خرما تمرکز می کنیم که بتوانیم محصول بهتری از خرما را تولید کنیم و به بازار ارائه بدهیم. در ارتباط با محصولات زراعی ما در بحث گندم و کلزا که دو محصول استراتژیک است؛ باید تلاش بکنیم که مثلا در بحث گندم با واحدهای تحقیقاتی بهتری به کشاورزان ارائه بدهیم که  تولید بیشتری داشته باشند. در بحث کلزا نیز باید اراضی که از نظر کیفیت آب و خاک بهتر هستند و می توانند جواب بدهند؛ کشت کلزا را توسعه بدهیم که می تواند مقرون به صرفه باشد و تولید خوبی داشته باشند. در بحث گوجه فرنگی نیز محصول ما خارج از فصل است که روی این موضوع بیشتر می توانیم کار کنیم.  توصیه می کنیم کشاورزان بیشتر به شکل گلخانه ای کار کنند تا در مصرف آب صرفه جویی شود.

 -با توجه به کمبود آب چه اقداماتی برای تهیه آب کشاورزان صورت گرفته است؟
-یکی از چالش های بخش کشاورزی موضوع آب است. تامین آب به عهده وزارت تامین نیرو است. سازمان شرکت سهامی آب منطقه ای وظیفه تامین آب را با احداث سد دارند؛ مثل سد دالکی یا سد رئیس علی دلواری بالاخره با مهار آب های سطحی موضوع تامین آب را بر عهده دارند و ما در بحث مصرف آب تلاش می کنیم از روش های نوین آبیاری استفاده بکنیم که باعث صرفه جویی و افزایش راندمان آبیاری شود. باعث افزایش بهره وری آب شود. سطح بسیار خوبی در شهرستان دشتستان مجهز به سیستم های نوین آبیاری شده است. شما الان در هر مزرعه ای که مراجعه  کنید مشاهده می کنید که مجهز به سیستم نوین آبیاری شده است. آبیاری تحت فشار با کمک بلاعوض دولتی در اختیار کشاورزان قرار داده می شود که 85 در صد بلاعوض است. الان سقف اعتباری ما  22.5 میلیون تومان برای هر هکتار اراضی کشاورزی است که به سیستم های نوین آبیاری تبدیل کنیم. توسعه کشت گلخانه ای را برای صرفه جویی در مصرف آب پیشنهاد می دهیم. همچنین طرح تحول  کشاورزی شهرستان که دقیقا در راستای افزایش بهره وری و افزایش راندمان آبیاری است. متاسفانه بیشترین هدر رفت آب را در سطح نخیلات شهرستان دشتستان که تحت پوشش شبکه های آبیاری و زهکشی رودخانه های شاپور و دالکی هستند داشته ایم. تا کنون آب هایی که با این همه هزینه های زیادی که با احداث سد و کانال هزینه داشتیم و آب را تامین کرده و وزارت نیرو وارد باغات می شده به صورت سنتی و استخری استفاده می شد که باعث افزایش تبخیر و افزایش زه آب و باعث هدر رفت آب ها می شود. با اجرای این طرح انشاالله باعث می شود که بصورت آبیاری تحت فشار نخیلات ما آبیاری شوند که قطعا هزینه ای برای خروج زه آب ها نخواهیم داشت. هزینه احداث بهسازی کانال ها را دیگر نخواهیم داشت. می توانیم مکازیناسیون را وارد باغات کنیم؛ قطعا باعث افزایش راندمان آبیاری و افزایش بهره وری آب خواهد شد.  

-چرا بذر مورد نیاز کشاورزان امسال خوب تامین نشد و خیلی از کشاورزان مجبور شدند از بازار سیاه به قیمت پنج هزار و پانصد و شش هزار تومان تهیه نمایند و به خیلی ها با این قیمت هم نرسید؟
- این موضوع امروزه دغدغه خیلی از کشاورزان است. طبق دستورالعمل های وزارت جهاد کشاورزی ما موظف هستیم 65 درصد بذر آبی و 45 درصد بذر دیم را تامین کنیم و مابقی به صورت خودمصرفی توسط خود کشاورزان تامین می شود و همیشه این مرسوم بوده است. خیلی از کشاورزان هستند که محصولاتشان که برداشت می شود بخشی را به عنوان بذر خودشان در نظر می گیرند و پیش خود نگهداری می کنند ولی ما تلاش کردیم بیش از آن درصدهایی که اعلام کردم بذر تامین بکنیم و سعی کنیم از یارانه تولید بذر بیشتر استفاده کنیم. دولت برای تامین بذر به شرکت های تولید کننده بذر یارانه پرداخت می کند و برای هر استانی یک سهمی در نظر می گیرد.

با توجه به شرایطی که استان ما داشته و توجیهاتی که کردیم؛ توانسته ایم سهم بیشتری از یارانه دولتی در خصوص بذر دریافت بکنیم. ما در سال جاری چیزی در حدود 10 هزار و 600 تن بذر گواهی شده؛ بذری که کشاورزان زیر نظر کارشناسان مرکز تخقیقات تولید کردند و به شرکت های بوجاری تحویل دادند و زیر نظر کارشناسان تحقیقات بوجاری می شود، ضدعفونی، کیسه گیری می شود و اتکت گذاری می شود و به عنوان بذر گواهی شده در اختیار کشاورزان قرار گرفته که البته کشاورزان باید این را مد نظر داشته باشند که ما سه شرکت فعال و عمده شرکت های اصلی استان در تولید بذر دو شرکت اصلی صدف دانه لیان و خوشه طلایی هستند و یک شرکت در شبانکاره داریم. این شرکت ها باید بذر استان را تامین کنند. بخشی از تولید این شرکت ها سهم شهرستان دشتستان است. باید بذر سایر شهرستان ها را نیز بدهند. از این 10 هزار و 600 تن که سهم استان بوده؛ 12هزار تن بخاطر کمبود بذری که اتفاق افتاد به صورت بذری که از سیلو خارج شد در اختیار کشاورزان قرار گرفت اما سهم شهرستان دشتستان در سال گذشته دو هزار و 950 تن بذر گواهی شده بود که امسال دو هزار و 880 تن سهمیه دادند که تفاوت چندانی با سال گذشته ندارد اما با توجه به کمبود بذر حدود 600 تن بذر اضافه هم در اختیار کشاورزان قرار دادیم که به شکل مخلوط بود و از سیلو دریافت کردیم. همان سهمیه هم با تلاش و فشاری که ما روی شرکت های تولید بذر چون در شهرستان دشتستان بودند و توانستیم ارتباط بیشتری با آن ها برقرار بکنیم سهم بیشتری از بذر سهمیه شهرستان گرفتیم. یعنی از دو هزار و 880 تن رسیدیم به سه هزار و 300 تن بذر گواهی شده و 600 تن بذر سیلویی. هزار و 200 تن بذر مادری است که به صورت  قرارداد بین این شرکت های بوجاری مثل آقای آذرباد و بهادری که در بوشکان هستند که با کشاورزان پیشرو منعقد می شود برای تولید بذری که زیر نظر مرکز تحقیقات برای سال آینده گواهی شود. مزارع شهرستان توانسته هزار و 200 تن از این بذر استفاده کنند. مجموعا پنج هزار و 100 تن از استان سهمیه بذر گرفتیم که رقم بسیار بالایی است اما چرا کمبود احساس می شود؟ واقعیت امر نیاز واقعی شهرستان به هیچ عنوان بیش از این پنج هزار تن نیست. علل کمبود بذر واقعیت این است که در استان خوزستان و استان گلستان سال قبل سیل اتفاق افتاد چیزی در حدود 20 هزار تن بذری که باید در خوزستان تولید می شد به سبب سیل از بین رفت و همچنین در گلستان به همین شکل بود. در سال قبل تر شرکت های تولید در سطح کشور در استان های فارس، خوزستان، گلستان جاهایی که بیش ترین سهم تولید گندم را دارند به واسطه اینکه بذرشان را بوجاری کردند و کشاورزان از آن ها خریداری نکردند چون بعد آن ضدعفونی می شود و برای مصرف دام، پرنده و خوراک انسان سمی است. نمی توانند استفاده کنند. مجبور  شدند این بذر را از بین ببرند حتی برای کشت سال بعد بدرد نمی خورد. این شرکت ها در سایر استان ها ریسک نکردند که بخواهند بذر خریداری کنند. باعث شد ما نتوانیم بذر گواهی شده را از سایر استان ها خریداری کنیم. مجبور شدیم از بذر گندمی که در سیلو بود خارج کنیم و به عنوان بذر در اختیار کشاورزان قرار دهیم. متاسفانه بعضی از افرادی که کشاورز نما هستند می آیند بذر را از  ما خریداری می کنند، البته زمینی دارند و بر اساس مستنداتی که وجود دارد بذر را خریداری می کنند اما کشت نمی کنند و در بازار آزاد می فروشند و این باعث شده که اختلاف  قیمتی در بازار ایجاد شود و همچنین قیمت خوراک دام  نسبت به گندمی که در اختیار کشاورزان به صورت خودمصرفی بود بالاتر رفت خیلی از کشاورزان نتوانستند خوراک دامشان را تامین بکنند یا بذری که برای خودمصرفی برای خود نگه داشته بودند مجبور شدند به عنوان خوراک دام استفاده کنند یا با توجه به اختلاف قیمت به دامداران  فروختند و الان همان افراد نیز به سراغ بذر آمده اند.

یکی از معضلاتی که در بخش کشاورزی است و مدیریت کار را سخت می کند اینکه تابع شرایط آب و هوایی است. اگر امسال بارندگی اتفاق نمی افتاد چه کسی می خواست ضرر و زیان این شرکت های بوجاری را بدهد. قطعا کشاورزان خرید نمی کردند و هیچ توجه ای به این شرکت ها که احتمال دارد ضرر بکنند نداشتند. سعی کشاورزان بر این است که صبر بکنند تا بارندگی اتفاق بیفتد. همه کشاورزان همزمان هجوم می آورند به سمت این شرکت های بوجاری و طلب بذر می کنند. قطعا هر خط تولیدی که در هر صنعتی در نظر بگیرید در یک مقطع زمانی نمی تواند در خط تولید جوابگوی نیاز های جامعه باشد باید با صبر و حوصله انشاالله تلاش  بکنیم که کمبود این نیازها را برطرف بکنیم.

من از نیروی انتظامی درخواست کردم در گلوگاه هایی که امکان دارد بذر به عنوان قاچاق خارج از شهرستان به ویژه خارج از استان بروند جلوی آن ها را بگیرند. مواردی نیز داشته ایم که زحمت کشیده اند و جلوی آن ها را گرفته اند.

 -کود شیمیایی یارانه ای برای کشاورزان تنگ ارم توزیع نمی شود دلیل آن چیست و اینکه چرا بقیه مناطق شناسنامه زراعی به کشاورز می دهند جهت خدمات دهی ولی در بخش ارم چنین نیست؟
-سهیمه ای که استان در حوزه کود به ما داده است چیزی در حدود هفت هزار و 642 تن بوده که تا کنون سه هزار و 896 تن اختصاص پیدا کرده و قطعا ما متناسب با بخش های مختلف این کود را توزیع کرده ایم که بخش ارم نیز شامل این موضوع بوده است. اگر جایی کمبودی هست قطعا باید طوری باشد که تعاونی روستایی آنجا بتواند بیاید اعتبارش را تامین کند و از شرکت های خدمات حمایتی خریداری بکند. ما بخش ارم را توزیع کردیم که آمار دقیق آن 550 تن کود اوره در بخش ارم خدمت کشاورزان توزیع شده است؛ اگر که موردی بوده که همکاری نشده علت آن خود تعاونی بوده که نتوانسه به موقع تامین اعتبار کند، معمولا می آیند و ثبت نام می کنند و از کشاورزان پول می گیرند و بر اساس اعتباری که برای آن ها تامین می شود می روند و از شرکت خدمات حمایتی کود خود را خریداری می کنند. ما هیچ مشکلی در بحث تامین کود بخش ارم نداریم اگر کم یا زیاد است؛ بخش ارم مثل سایر بخش ها کشاورزان آنجا برای ما عزیز هستند و قطعا هیچ تفاوتی بین بخش ارم و سایر بخش ها نخواهد بود.

-عمده ترین مشکل و درخواست کشاورزان چیست و برای حل آن چه اقداماتی انجام داده و یا می دهید؟
- الان کمبود نهاده های کشاورزی و دامی یکی از مشکلات اصلی کشاورزان و دامداران است که بخشی را باید در سطح ملی حل کنند ما در اینجا تا یک حدی اختیار داریم. مثلا مشکلاتی مانند تغییر قیمت ارز و تحریم ها به هر حال تاثیر گذار است که باید در سطح ملی حل شود. موضوعی که می توانم خدمت کشاورزان توضیح بدهم و در یک مصاحبه ای که با اتحاد خبر خدمت جناب صابری بودیم عرض کردم؛ یک تسهیلاتی  در خدمت کشاورزان جهت تامین نهاده های کشت محصولات استراتژیک قرار داده شده است. مثل: گندم، جو و کلزا. مبلغی حداکثر تا سقف 20 میلیون تومان است برای یک هکتار کشت آبی گندم دو میلیون تومان و یک هکتار کشت دیم یک میلیون تومان به بازپرداخت یک ساله و 12 درصد به صورت یک کارت اعتباری است و به هیچ عنوان نمی شود در بازار از آن استفاده کرد. فقط جهت خرید کود، سم و بذز وابسته به شرکت خدمات حمایتی می توانند آنجا حضور پیدا کنند و خریداری کنند.

طرز تهیه آن اینگونه است که آن هایی که کشاورز هستند در سامانه ما اسمشان است. برای کشت امسال خود مراجعه می کنند و به مراکز خدمات به بانک کشاورزی معرفیشان می کنیم. کارت اعتباری در اختیارشان قرار داده می شود.

در ارتباط با مشکلات کشاورزان موضوع دیگری که می توانم مطرح کنم کمبود نقدینگی است. کمبود سرمایه در گردش است. قطعا باعث شده کشاورزان به ویژه دامداران و صنایع تبدیلی و صنایع بسته بندی با مشکلات زیادی مواجه شوند. خیلی از صنایع باعث شده کمتر از ظرفیت اسمی شان بخواهند فعالیت بکنند. قطعا نیاز هست که یک تسهیلات ارزان قیمتی با سود کم در اختیار کشاورزان، دامداران و صاحبان صنایع تبدیلی و تکمیلی قرار بگیرد که بتوانند کارشان را انجام بدهند. به طور قطع یک اعتبار و تسهیلاتی مثل تسهیلات اشتغال توسعه روستایی می تواند کمک بسیار خوبی به این بخش از بخش کشاورزی بشود.

 -آینده کشاورزی دشتستان را چطور می بینید؟
- قطعا شهرستان دشتستان قطب کشاورزی استان بوشهر است. به دلیل وجود رودخانه های شاپور و دالکی ما حدود 90 درصد آب های سطحی استان را در شهرستان دشتستان داریم که باعث شده است 18 هزار هکتار باغات خرما را تحت پوشش خود قرار دهد. سطح وسیعی از اراضی شبانکاره و همچنین اراضی پایین دست منطقه رودحله و چم تنگ را تحت پوشش خود  به صورت آبیاری تکمیلی قرار دهد. ما 25 هزار هکتار نخل در شهرستان دشتستان داریم. 120 هزار تن تولید خرما داریم. طرح تحول کشاورزی شهرستان دشتستان که با هدف افزایش راندمان آبیاری و افزایش بهره وری آب در نظر گرفته شده و به عنوان یکی از طرح های اقتصاد مقاومتی کشور است و در راستای این طرح ما حدود هشت هزار و 700 هکتار از اراضی کشاورزی شبانکاره را مطالعات اصلاح شیوه آبیاری انجام داده ایم. هفت هزار و 700 هکتار در منطقه آبپخش؛ باغات خرما را به خود اختصاص داده است. مطالعات اصلاح شیوه آبیاری نخیلات را در آنجا انجام داده ایم.
همچنین دو هزار و 400 هکتار در باغات تحت پوشش ایستگاه پمپاژ نخلستان در منطقه سعد آباد مطالعه کرده ایم که این دو هزار و 400 هکتار اکنون در حال  اجرا است. بخش زیرساخت آن بالای 70 الی 80 درصد پیشرفت فیزیکی دارد. در حال تلاش هستیم که وارد مزرعه شویم یعنی آبیاری تحت فشار را در پای نخل اجرا کنیم. در حوزه طرح تحول کشاورزی شهرستان دشتستان در حوزه وزارت نیرو کارهای بسیار خوبی در حال انجام است.

احداث سد دالکی  که باعث می شود یک تحولی در منطقه ایجاد شود و همچنین  احداث پمپاژ ایستگاه ثانویه برای ایستگاه پمپاژ نخلستان همان  طرح دو هزار و 400 هکتاری که  انجام شده است و همچنین طرح انتقال آب با لوله ای که از کانال های پایین دست سد شهید رئیس علی دلواری آب را به صورت ثقلی به باغات آبپخش منتقل می کند و ما برای اجرای آبیاری تخت فشار نیازی به توسعه شبکه برق در آنجا و ایجاد پست برق نخواهیم داشت و همچنین دیگر نیازی به احداث ایستگاه پمپاژ در منطقه آبپخش با احداث این خط لوله نیازی نخواهد بود.

قطعا این طرح ها می تواند تحول بزرگی ایجاد کند.

شهرک گلخانه ای بویری را در سطح 110 هکتار مطالعات آن را انجام داده ایم و الان در حال به روز رسانی است که انشالله به مردم واگذار می شود که بتوانند یک شهرک گلخانه ای در آنجا داشته باشند.

حوزه صنایع تبدیلی، بسته بندی کارهای بسیار خوبی انجام شده و در حال رشد است.

در حوزه دامپروری قابلیت و توانمندی در سطح  شهرستان دشتستان وجود دارد و به طور یقین بخش کشاورزی شهرستان دشتستان می تواند بار اشتغال شهرستان را در حد بسیار بالایی به دوش بکشد و در حال برنامه ریزی برای ایجاد یک شهرک خرمایی در شهرستان دشتستان که بتواند راحت تر محصولات کشاورزی را ما به بازار عرضه شود و همچنین صنایع تبدیلی را بتوانیم در حاشیه این شهرک ایجاد بکنیم. قطعا آینده بسیار خوبی برای کشاورزای ما در سطح شهرستان دشتستان خواهیم داشت.  

- در بحث زمین خواری چه اقداماتی انجام دادید؟متاسفانه ما میبینیم که در حریم و یا خارج از حریم شهر زمینهای  کشاورزی  خیلی راحت توسط سودجویان پلاک بندی میشوند. تغییر کاربری عرفی داده میشوند و با قیمت گزاف به فروش میرود. لطفا در این خصوص توضیح بفرمایید.
- تغییر کاربری که در حریم شهرها اتفاق می افتد خارج از حوزه مسئولیت ما است. ما فقط در اراضی کشاورزی وظیفه داریم. گشت امور اراضی ما دائم در حال گشت در سطح اراضی زراعی و باغی است و همچنین مردم عزیز می توانند با سامانه ۱۳۱ با ما تماس بگیرند و اگر موردی باشد به ما گزارش بدهند. قطعا موضوع تغییر کاربری نه تنها در شهرستان ما در همه استان ها دیده می شود. شهرستان ما نیز چیزی جدا از سایر استان ها نیست. ما نسبت به بعضی از استان ها بهتر عمل کرده ایم. شما وارد استان فارس که می شوید اطراف خانه زنیان می بینید که چه اتفاقاتی افتاده و متاسفانه کسی هم پیگیری نکرده است. وقتی آن ها را می بینید به جرات می توان گفت استان ما و شهرستان ما بیشتر از جاهای دیگری پیگیری کرده اند. چیزی در حدود ۱۱۰ حکم قلع و قمع گرفته ایم که مواردی که تغییر کاربری دادند و مشمول گذر زمان شده حکم تخریب آن گرفته شده است.۲۰۰ مورد ما رای تبصره دو ماده ۱۰ را داریم یعنی مواردی که در مراحل ابتدایی کار بوده اند بلافاصله اقدام کرده ایم و با همکاری بسیار خوب دادستان محترم و دادگستری توانسته ایم حکم تخریب آن ها را بگیریم. همین چند مدت پیش ۱۹ هکتار در منطقه تمب گوراب را به طور کامل تخریب کردیم.

قطعا در این موارد مقاومت هایی می شود. موارد زیادی نیز هست که ما آماده تخریب هستیم و حکم آن ها را گرفته ایم. اما این کار یک کار تیمی است؛ جهاد کشاورزی زمانی تحت عنوان جهاد سازندگی بود. ماشین آلات داشت و راحت یکسری کارها را انجام می داد اما الان جهاد کشاورزی هیچ گونه ماشین آلاتی مثل لودر و بیل مکانیکی و این امکانات را ندارد ما باید از سایر دستگاه ها بگیریم که این هماهنگی بسیار سخت است. به هر حال به دلیل مسائل و مشکلاتی که وجود دارد معمولا کمتر تامین می شود. همچنین باید با نیروی انتظامی، دادگاه و دادستان هماهنگ باشیم. این هماهنگی ها به هر حال نیاز است به موقع انجام شود و هر زمانی ما توانسته ایم با هم هماهنگ شویم نتیجه بسیار خوبی گرفته ایم و به راحتی توانسته ایم این کار را انجام بدهیم. مسائل و مشکلات زیادی در این موضوع هست. فقط می توانم توصیه کنم به کشاورزان عزیز و مردم عزیز شهرستان دوری بکنند از افرادی سودجو که می آیند اراضی کشاورزی را قطعه بندی می کنند و با زیرکی تحت عنوان سندی که معامله می کنند. تحت عنوان کشاورزی مشاعی است یعنی به هیچ عنوان در  سندشان نمی نویسند که تغییر کاربری پیدا می کند و به عنوان باغ شهری است و قرار است ساخت و ساز شود. در آن می نویسند کشاورزی است و به صورت مشاعی است. وقتی کسی خریداری می کند و ساخت و ساز در این اراضی می کند. ما مجبور هستیم آن کسی که آنجا بلوک گذاشته و ساخت و ساز کرده است مورد پیگرد قانونی قرار دهیم، حکم بگیریم و آن بنده خدا ممکن است متوجه نباشد چه کلاهی سرش رفته است. قطعا باید بدانند که حکم اجرا می شود و تخریب می شود و قطعا ضرر و زیان خواهند دید.

-بزرگترین چالش حال حاضر شما در حوزه کشاورزی در دشتستان چیست؟
- در حال حاضر بحث کمبود بذر و متاسفانه هجوم ملخ صحرایی به عنوان دو چالش امروز ما در حوزه کشاورزی است که این ها مقطعی هستند. چالش اصلی ما چیزهای دیگری هستند. از این فرصت استفاده می کنم و درخواست می کنم از همه کشاورزان و عزیزان در هر جا با ریزش ملخ مواجه شدند به ما گزارش بدهند. ما در شهرستان های دیلم و گناوه شاهد ریزش ملخ بوده ایم. در منطقه شبانکاره گزارشی به ما رسیده که ظاهرا ملخ صحرایی در آنجا نیز ریزش داشته است. چالش اصلی ما در بخش کشاورزی کمبود منابع آب است. ما نباید با شنیدن صدای باران خشکسالی هایی که چند سال قبل داشتیم و باعث افت کمی و کیفی منابع آب ما شد را فراموش کنیم. تقریبا در بعضی مناطق مواجه با جنگ آب بین مناطق مختلف و روستاها شدیم که نباید این را فراموش کنیم. با اجرای پروژه هایی مثل اصلاح شیوه آبیاری نخیلات، توسعه سامانه های نوین آبیاری به صورت چاه در مزرعه، توسعه گلخانه ها ما باید بتوانیم از منابع آبیمان استفاده بیشتری بکنیم تا با مشکل مواجه نشویم. موضوع بعدی سرمایه در گردش در کمبود نقدینگی است و کمبود نهاده های کشاورزی و دامپروری است که نیاز است در این موارد در سطح ملی تلاش شود. برای توسعه صنایع تبدیلی باید تسهیلاتی در نظر گرفته شود تا بتوانند به فعالیت خودشان ادامه بدهند. قطعا کمبود نقدینگی باعث مسائل و مشکلات زیادی در بخش کشاورزی شده است.

 -زمین های کشاورزانی که سند ثبتی نداشته اند و هم اکنون به مرحله ثبت رسیده اند کارشناسان مقداری زیادی از زمین کشاورزان را ملی اعلام می‌کنند دلیل این موضوع چیست؟
- در  ارتباط با ثبت اسناد اراضی کشاورزی خدمتتان عرض کنم که به طور کلی مطالعات کاداس اراضی کشاورزی را خوشبختانه در سطح شهرستان در سطح ۲۰۰ هزار هکتار انجام داده ایم و کل اراضی کشاورزی شهرستان در  قالب قرارداد کاداس مطالعه خواهند شد. همچنین طی یک قرارداد دیگر با مشاور به عنوان مطالعات رفع تداخلات انجام داده ایم که بعد از طی نقشه کاداس که ما انجام داده ایم و نقشه کاداس که اراضی منابع طبیعی ملی که اداره منبع طبیعی انجام داده و همچنین تهیه نقشه ثبتی و محدوده های ثبتی  این نقشه ها روی هم قرار داده می شود و بررسی می شود و وضعیت تداخلات اراضی ملی با اراضی کشاورزی مشخص می شود که ما خوشبختانه در منطقه بوشکان، دهرود علیا و چهوک این کار را کامل انجام داده ایم و پرونده های اراضی های کشاورزی بوشکان جهت ارائه به اداره ثبت استاد شهرستان آماده شد که ما همین امروز پرونده ها را جهت انتقال اداری ثبت شهرستان امضا کردیم که برای این ها انشاالله سند صادر شود.

مسائل و مشکلاتی که سالیان سال درگیر بودند با اداره منابع طبیعی و باید به دادگاه می رفتند و کلی هزینه می کردند. با طرح کاداس و طرح رفع تداخلات در حال انجام شدن است. ‌دهرود سفلی نیز کارهای آن نهایی شده و پلاک تنگ ارم نیز در حال تکمیل است. یک قرارداد جدید داریم که تعداد ۴۰ پلاک را ما معرفی کرده ایم برای سایر نقاط شهرستان اما اینکه بعضی از اراضی را می گویند بخشی از اراضی ملی است. یک سری اسناد است که آن چیزی که در سند نوشته شده است و با آن چیزی که در تصرف کشاورز است مغایرت دارد. مثلا متناسب با آن سهم به هر حال تعریفی که در سند شده است مثلا محاسبه می شود که ۱۰ هکتار مالک سند باید زمین در اختیار داشته باشد.‌ اما بر اساس اینکه رفته اراضی که در اختیار خود قرار داده است ممکن است ۱۱ هکتار باشد. قدیم نقشه برداری و ابزار اندازه گیری دقیقی نبوده. مسائل و مشکلات زیادی بوده یا اینکه بخشی از اراضی مثلا شوره زار بوده که آن موقع با ابزار اولیه کشاورزی شخم نمی زدند. آن ها را شاید جز اسنادشان نمی آوردند یعنی در محدوده اطراف آن تپه کوچک یا اراضی شوری بوده. محدوده اطراف در اختیار کشاورز بوده و آن قسمت نامناسب در اختیار کشاورز لحاظ نکرده اند در سند مثلا  طوری نوشته اند که ۱۰ هکتار است اما الان با استفاده از ابزار جدید کشاورز توانسته است آن اراضی را تسطیح کند و کشاورزی کند یا به هر شکلی می خواهند اختلاف سند با آن چیزی که در تصرف کشاورز است خودش را نشان می دهد. با استفاده از دوربین های نقشه برداری و مشخص می شود و قطعا آن اراضی مازاد متعلق به دولت است اما این ها ملی اعلام نمی شود. این اراضی اولویت اول با خود آن زارع است که می تواند با آن قیمتی که دولت تعیین می کند و کارشناسی می شود این اراضی مازاد را به خود کشاورز بفروشند و مجددا در اختیار کشاورز قرار بگیرد.

-جناب نوذری چه اقداماتی برای مبارزه با موشها انجام داده اید؟

 - در ارتباط با موش صحرایی یک مدتی ما مشکل کمبود سم را داشتیم. سم را تامین کردیم و در اختیار کشاورزان قرار دادیم. یک سری مسائل و مشکلات در بحث موش صحرایی است که به هر حال کشاورزان وقتی می روند و اراضی را شخم زدند. آن موقع لانه هایشان خراب شده و به روستاها هجوم آورده اند و بیشتر احساس شده است. ما نمی توانیم به هیچ عنوان سم را به کشاورزان بدهیم که در خانه هایشان استفاده کنند چون خطرناک است و مشکلاتی دارد. زیر نظر کارشناسان ما برای مصرف در باغات و مزارع مصرف می شود. اگر کمبودی هم باشد از کشاورزان عذرخواهی می کنیم.

- جناب مهندس نوذری بسیار سپاسگزارم از صبر و شکیبایی شما. در پایان اگر موضوعی مد نظرتان است که در سوالات به آن اشاره نکردیم بفرمایید.
 -از آقای شاد و بویژه آقای صابری که این فرصت را در اختیار ما قرار دادید تا در خدمت عزیران باشیم و به سوالات مربوط به بخش کشاورزی شهرستان دشتستان بود پاسخ دهیم بسیار سپاسگزارم. انشاالله که پاسخ ما مورد قبول کشاورزان واقع شده باشد. باز در خدمت همه عزیزان هستیم. همیشه پاسخگو هستیم. این وظیفه ما است که در خدمت شما باشیم و پاسخگو باشیم.

از کشاورزان عزیز درخواست می کنم که ما را در مدیریت طرح های کشاورزی، مدیریت تولید همراهی کنند و مواردی که الان مد نظر است در ارتباط با ملخ صحرایی مجددا درخواست کمک می کنم از همه شما بزرگواران که یک شبکه اطلاعاتی بتوانیم با هم همکاری کنیم. هر جا که   با ریزش ملخ مواجه شدیم بلافاصله به کشاورزان کمک بدهند و به کشاورزان اطلاع رسانی کنند. کشاورزان پای کار بیایند. ما در اولین فرصت منطقه شبانکاره را بازدید می کنیم. انشالله تلاش کنیم تا بخش کشاورزی ما از این آفت صدمه ای نبیند. کشاورزانی که تا الان گندم گرفته اند انشاالله که بتوانند کشت کنند و سال پر خیر و برکتی را داشته باشند. برای کشاورزانی که تاکنون موفق نشده اند گندم دریافت کنند ما تمام تلاشمان را می کنیم تا بذر آن ها را تامین کنیم تا مشکلی برای آن ها پیش نیاید ولی قطعا برای سال های بعد باید برنامه ریزی های مشترک بین ما و کشاورزان باشد تا هم تولیدکنندگان بذر ضرر و زیان نبینند و هم کشاورزان با مشکل مواجه نشوند. ما توصیه کرده ایم که عمده مالک ها مثلا از مرداد ماه بذرشان را تامین کنند. به هیچ عنوان یک عمده مالک که زمین های زیادی دارد نباید الان بیاید و بذر تهیه کند. باید فرصتی  باشد که کسانی که  خورده مالک هستند ما بیشتر بتوانیم خدمات بدهیم. عمده مالک ها برای نگهداری از کود و بذر آن ها می توانند در باغ، مزرعه یا انبار مناسبی برای خودشان در نظر بگیرند. ما خدمات به عمده مالک ها جدا می دهیم تا مشکلی برای خورده مالک ها پیش نیاید. فرصتی که محدود است بیشتر بتوانیم به خورده مالک ها برسیم.

در خواست دیگرمان این است که با هماهنگی جهاد کشاورزی حتما افرادی که بذر گرفته اند اسم خودشان را در سامانه پهنه بندی جهاد کشاورزی ثبت کنند؛ در بخش ارم ما دیگر دفترچه ای نداریم. سامانه پهنه بندی کشاورزی است که باید حتما مراجعه کنند. اسم و مشخصاتشان، سطح زیر کشت و محل کشتشان معرفی کنند تا وارد سامانه شود چرا که در زمانی که این دوستان محصولشان را برداشت می کنند و می خواهند به سیلو بدهند اگر که اسم آن ها در سامانه سهمه بندی نباشد قطع به یقین با مشکل روبرو می شوند و سیلو نمی تواند گندم آن ها را تحویل بگیرد. سامانه سیلو به سامانه پهنه بندی متصل است. فقط و فقط می تواند به کشاورزانی پول خرید گندم را پرداخت کند که قبلا در سامانه پهنه بندی ما اسمشان ثبت شده باشد. درخواست می کنم که کشاورزان عزیز حتما به این موضوع توجه کنند و ضمنا یک کد پستی به تلفن کشاورزان پیامک می شود که سعی کنند این کدپستی را در اختیار شخص دیگری قرار ندهند. دولت تلاش می کند که بخش کشاورزی را نظام مند تر کند که انشاالله مشکلی پیش نیاید.


گفتگو: مهراب شاد
پیاده کردن و تنظیم: ساناز دانشگر