ویروس «تب کریمه کنگو» چقدر کشنده است، از کجا می آید و چطور می توان بر آن غلبه کرد؟ آیا این طور که برخی ادعا می کنند واکسن این بیماری پیدا شده؟ برای دانستن پاسخ این سوالات و یافتن بهترین راه های پیشگیری از ابتلا به این بیماری خشن اما قابل اجتناب، این گزارش کوتاه را از دست ندهید.

این بیماری تا به حال در نقاط شمالی کره زمین (اصطلاحا بخش های شمالی مدار استوا)، شامل ایران، هند، آفریقا، اروپای شرقی، عراق، افغانستان، پاکستان و غرب چین دیده شده است. کشاورزان، کارکنان بیمارستان ها، افسران و پرسنل نظامی، قصاب ها و کارکنان کشتارگاه ها – که با لاشه جانوران در تماس هستند – بیشتر از دیگران در معرض این بیماری هستند.

 

ویروس چطور منتقل می شود؟

ویروس «تب کریمه کنگو» از راه های مختلفی منتقل می شود. نیش حشرات آلوده به ویروس، یکی از راه های معمول انتقال این بیماری است اما تماس با خون حیوانات آلوده یا بافت های بدن آنها در طول زمان ذبح جانور یا در هنگامی که هنوز بدن حیوان گرم است، می تواند بسیار خطرناک باشد.

خون، ویروس را سریع تر منتقل می کند

برای بیمارانی که مستقیما با خون یا نسوج زنده در ارتباط بوده اند، این دوره پنج تا شش روز طول می کشد که بیشترین دوران نهفتگی برای این نوع از بیماران 13 روز ثبت شده است.

اطلاعات کلی درباره بیماری «تب کریمه کنگو»

نیش کنه، دوره نهفتگی کوتاه تری دارد

دوره نهفتگی این بیماری در هر مریض متفاوت است و به شدت ابتلای او به ویروس بستگی دارد. برای کسانی که با نیش حشره به ویروس آلوده شده باشند، این دوره نهفتگی بیماری (یعنی زمانی که طول می کشد تا علایم ظاهری بیماری بروز کند) بین یک تا سه روز طول می کشد. بیشترین دوره نهفتگی برای چنین بیمارانی 9 روز است.

با دارو درمان می شوید

اجرای مراقبت های عمومی در بیمارستان راه درمان و کنترل این بیماری است. داروی ضد ویروس «ریناویریسن» که به دو صورت خوراکی و وریدی تولید می شود، در درمان این بیماری موثر است.

1. انتقال انسان به انسان

انسان ها هم می توانند این ویروس را به هم منتقل کنند. خون، ترشح های بدن، ترشحات یا هر مایعی که از بدن خارج شود، می تواند عاملی برای انتقال این ویروس باشد.

2. انتقال در بیمارستان

بیمارانی که به این ویروس مبتلا می شوند باید در یک محیط بیمارستانی ایزوله بستری باشند؛ در غیر این صورت انتقال بیماری با تجهیزات پزشکی آلوده نیز امکان پذیر است. سوزن های تزریق یا تجهیزات دیگری که مستقیم با خون یا ترشحات بدن بیمار در ارتباط هستند، بزرگ ترین ریسک را در انتقال بیماری دارند.

3. انتقال با نیش کنه

نیش کنه یکی از راه های جدی انتقال این بیماری است. کنه آلوده می تواند در محیط های مختلفی از جمله بدن پرندگان و چارپایان زندگی کرده و به محض رسیدن به یک محیط زنده جدید، خودش را در جای دیگری تکثیر کند.

 

چطور بفهمیم مبتلا شده ایم

1. اولین نشانه های بیماری

نخستین نشانه بیماری، تب شدید و درد عضلانی همراه با سرگیجه، گردن درد، کمردرد و درد در ناحیه پشت است. ضمن این که بیمار به نور هم حساس می شود.

2. نشانه های ثانویه بیماری

بعد از این مرحله، نوبت علایم ثانویه بیماری مثل تهوع، استفراغ، اسهال، شکم درد و گلودرد است که در نهایت باعث بی طاقت شدن بیمار و خستگی او می شود. بعد از حدود دو تا چهار روز، خواب آلودگی، افسردگی و درد شکم، به خصوص در بخش های فوقانی و راست شکم رخ می دهد.

3. آخرین نشانه های بیماری

بعد از گذشت چند روز و با پیشرفت بیماری، فرد ممکن است دچار نارسایی کبدی و ریوی بشود. بالا رفتن ضربان قلب و سرخ شدن پوست بدن از دیگر مشکلاتی است که در عرض چند روز برای بیمار رخ می دهد.

آمار بهبود یافته ها

بنا بر آماری که سازمان بهداشت جهانی ارائه داده، میزان مرگ و میر بر اثر ابتلا به این بیماری 30 درصد است که دو هفته بعد از بروز اولین نشانه ها، فرد فوت می کند اما در اکثر مواقع و با رعایت نکات بهداشتی، می توان از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد. کسانی که نجات پیدا می کنند، از روز نهم یا دهم بعد از بروز نشانه های اولیه رو به بهبودی خواهند رفت.

کنه ها را کنترل کنید

درمان یا کنترل بیماری «تب کریمه کنگو» در حیوانات بسیار دشوار است اما خوشبختانه این بیماری در جانوران اهلی معمولا گزارش نمی شود. نیش کنه یکی از راه های مهم انتقال این بیماری است که می توان با استفاده از آفت کش هایی که کنه را از بین می برند با شیوع آن مقابله کرد.

تب (کریمه کنگو) واکسن ندارد

تا به حال واکسنی برای پیشگیری از این بیماری شناخته نشده است. البته مدتی قبل، نمونه های اولیه از واکسن احتمالی CCHF روی موش ها آزمایش شد. این واکسن روی نمونه آماری کوچکی در شرق اروپا هم آزمایش شده اما نتیجه های به دست آمده آن قدر کافی نیست که بشود از آن در سطح گسترده استفاده کرد. در حال حاضر هیچ واکسنی برای این بیماری وجود ندارد و تنها راه پیشگیری از ابتلا به آن و افزایش آگاهی ها درباره «تب کریمه کنگو» است.

 

در زندگی روزمره چطور پیشگیری کنیم؟

هر چند بیماری «تب کریمه کنگو» یک غول بی شاخ و دم و کشنده تصور می شود اما واقعیت این است که پیشگیری از این بیماری بسیار ساده تر از درمان آن است. بگذارید راه های انتقال را جداگانه بررسی کرده و برای شان راه حل پیدا کنیم.

یکی از راه های ورود ویروس به بدن انسان، از راه نیش کنه است. برای پیشگیری از این راه انتقال، لباس آستین بلند بپوشید. بهتر است لباس های تان رنگ روشنی داشته باشند تا اگر کنه روی آن نشست، راحت شناسایی کرده و حشره را نابود کنید. استفاده از آفت کش های بی ضرر برای تندرستی هم می تواند جلوی انتقال بیماری را بگیرد. برخی از حشره کش های بی ضرر برای انسان هم وجود دارند که حشرات را دور می کنند، از آنها استفاده کنید.

اگر سر و کارتان با محل هایی است که بیشتر در معرض نیش حشرات هستند، به طور مرتب لباس و پوست تان را چک کنید. اگر کنه ای به هر جای بدن یا لباس های تان چسبیده بود، آن را فورا اما با احتیاط جدا کنید.

یکی دیگر از راه های انتقال ویروس به انسان، از راه بدن حیوانات است. برای پیشگیری از ابتلا به ویروس زمانی که قرار است با حیوان در ارتباط باشید، از دستکش، پیشبند یا هر وسیله حفاظتی دیگری استفاده کنید. رعایت این اصول در زمان ذبح جانور یا پس از آن، یعنی زمانی که بعد از کشتار، باید بدن جانور را قطعه قطعه کنید هم باید رعایت شود. قرنطینه کردن حیوانات مدتی قبل از کشتار و بررسی بیماری های آنها هم می تواند احتمال ابتلا به بیماری را پایین بیاورد. یکی از بهترین راه ها استفاده از آفت کش روی بدن جانوران، دو هفته قبل از فرستادن آنها به کشتارگاه است.

برای این که از ابتلای به این ویروس از طریق انسان ها جلوگیری کنید،باید حواس تان به ارتباط با افراد آلوده باشد. در زمان تماس با کسانی که احتمال می رود به این بیماری مبتلا باشند، باید حتما از لباس بهداشتی بیمارستانی و دستکش استفاده کنید. پرستاران یا کسانی که با بیماران مبتلا به این بیماری در تماس هستند باید به طور مرتب دست های شان را بشویند.

چطور کنه را از روی دست مان جدا کنیم؟

* یک پنس یا موچین باریک دست تان بگیرید.

* پیش از هر کاری جای دقیق نیش حشره را پیدا کنید.

* جایی که نیش وارد پوست شده را به آرامی با پنس بگیرید. بسیار آرام اما پیوسته نیش را از درون پوست بیرون بکشید.

* جانور را در یک کیسه نایلونی در بسته قرار داده و در ظرف زباله ای خارج از منزل قرار دهید.

کنه را جدا کنید ولی از بین نبرید!

* سوزاندن، له کردن، تحریک کردن یا آزار رساندن به بدن کنه یا هر جایی به جز نیش حشره می تواند آسیب بیشتری به شما برساند.

* کنه را با قرار دادن دست یا بدن تان در مایع یا مواد شیمیایی دیگر خفه نکنید چون اثر نیش را از بین نمی برد.