احمــــــــــــــــد خواجه حسنی:

روزهای آغازین بازگشایی مدارس و دامنه ابتلا به ویروس کوید ۱۹ در کشور ، مقارن با دستپاچگی مدیران ذیربط در اعلام نحوه فعالیت محصلین و منتج به سردرگمی دانش آموزان و بالطبع اولیاء آنها گردید.

پارادوکس های گفتاری و رفتاری وزیر محترم آپ، معاونین و متولیان امر از عدم استراتژی مطلوب و توافق نظر در نحوه بازگشایی مدارس حکایت داشت که در نوع خود حدیثی مفصل از ناتوانی در اداره امور محوله بود.
ابتدا به ساکن اصرار بر حضور فیزیکی دانش آموزان بود اما با تداوم کوتاه مدت این روند و بروز شایعاتی مبنی بر ابتلای جمعی از دانش آموزان به ویروس کوید ۱۹، هنرجویان ملزم به آموزش ترکیبیِ حضوری و مجازی گردیدند.

فارغ از رسالت خطیر آپ به لحاظ تمکین به دوگانه ی سلامت و آموزش لیکن کلیّت تدریس و یادگیری در بستر نرم افزار شاد و انتخاب این اپلیکیشن آموزشی تحت عنوان مدرسه مجازی با توجه به مصائب انفورماتیک، موجی از اعتراضات در پرتو منطق از جانب دانش آموزان را پدیدار ساخت.

با این حال امّا محصلین به ناچار بایستی با کمبودهای پیرامونی خود را وفق داده و برای اولین بار بصورت رسمی یادگیری مجازی را به کوله بار تجربه های خود تحمیل نمایند و این تازه آغازی بود بر پایان چاه ویل دردسرهای والدین.

در برخی از کشورها تجربه آموزش مجازی و مدارس هوشمند سالهاست نهادینه شده و روتین در حال فعالیت است در ایران متمدن، غنی و سرشار از ثروت خدادادی اما برخی قصبه و دیار از همان سبک و سیاق سنتی مدارس نیز بی بهره اند و مدارس کپر نشینی را در حال گذارند.

از اولی ترین مصائب تشکیل مدارس مجازی عدم آشنایی و تسلط کافی تعدادی از آموزگاران با این روش نوین  است.

بایسته می نمود در ایام تعطیلات تابستانی با تکیه بر فرصت های فراغت معلمان به اینان در خصوص روش های بهینه تدریس در مدارس مجازی و شیوه های تولید محتوای مطلوب آموزش های لازم را ارائه می دادند که این مهم مغفول ماند.
عدم توفیق معدودی از آموزگاران عزیز در فرآیند تولید محتوا، تسلط بر شیوه های جدید و تدریس منطقی مجازی مُنشأ از همین اغفال راهبردی مدیریتی است.

باری به هر جهت

 نگارنده حسب وظیفه در راستای مسؤلیت اجتماعی خود نسبت به آگاهی از روند کیفی آموزش به صورت مجازی و یادگیری محصلین مابین اقشار مقدس دبیران، معاونین و مدیران برخی مدارس در سطح شهرستان دشتستان بزرگ مصاحبه هایی را به شیوه پرسش و پاسخ غیر حضوری انجام دادند که شوربختانه شواهد، قرائن و اماراتی متقن مبنی بر تقلب گسترده مابین دانش آموزان وجود دارد.

با کمال تأسف معلمان کلیه مقاطع تحصیلی متفق القول بر وقوع تقلب دانش آموزان صحّه گذارده تا جایی که این بد اخلاقی ساختار شکن، روزانه در انجام تکالیف برخی دانش آموزان به وضوح محرز می نماید و جالبتر اینکه در صورت تذکر معلمان، خاطیان قلدر مأبانه این معضل را کتمان می کنند.

تقلب به زبان ساده فقدان صداقت است،بی انضباطی است و در نقطه مقابل خودْ انضباطی قرار دارد.

یقیناً اتفاق نامبارک تقلب در امتحانات را بسیاری از والدین تجربه کرده اند لیکن ظهور این کُنش ارادی هولناک در آموزشِ برخط تجربه ای نوپاست.

عمق فاجعه را زمانی درخواهیم یافت که واقف گردیم همراهی و همکاری عده ای از اولیاء با دانش آموزان در این بی اخلاقی واقعیت دارد.

علی الظاهر  از استخراج اظهارات مصاحبه شوندگان چنین برداشتی ساطع می شود که تقلب به صورت پدیده اي رایج، اپیدمی وار در حال اوج گیری است و اگر با همین سبک و سیاق، بدون راهکارهای ضروری و بی تفاوت به پیش رویم خسران و زیان اجتماعی و شخصیتی به بار خواهد آورد که در نوع خود بسیار حائز اهمیت است.
از دیدگاه نظریه های آسیب شناسی اجتماعی تداوم این رویه غیر معقول در جامعه قطعاً براي جامعه مشکل ساز خواهد بود از همین باب لزوم توجه به هنجارهاي اخلاقی، روانشناختی و اجتماعی این قشر از جامعه ضروري به نظر می رسد.

در واکاوی و علت یابی گرایش به تقلب عوامل متعدد محیطی، آموزشی و شخصیتی نقش دارند.

از جمله ضعف حافظه و اختلال در یادگیری،مشغول بودن و بازیگوشی در فضای مهیج مجازی حینِ تدریس، انتظارات صرفاً رقابتی و نمره محور،عدم نظارت و رسیدگی کافی و مستقیم والدین به انضمام متغیرهای تیپولوژی به مثابه اعتماد بنفس، تنبلی، راحت طلبی یادگیرنده،نبود تمرکز حواس و پیچیدگی مطالب کتب درسی از بارزترین دلایلی است که به عنوان گرایش به تقلب قابل ذکر است.

مزید استحضار اینکه تقلب مجازی دانش آموزان مقطع متوسطه (شامل پایه های هفتم تا دوازدهم) مابین کلیه مقاطع پر رنگ تر است.

خالی از فایده نیست اگر عنوان نمایم که در قیاس جنسیتی، دانش آموزان پسر به مراتب بیش از دختران به این هنجار شکنی گرایش دارند.

تقلب معضل انکار ناپذیری است که در این رهگذر رخنه نموده و افسوس که در پاره ای موارد قبح این پدیده شوم توسط والدین شکسته می شود و رأساً بازخوردهای بسیار منفی را به بچه ها وارد خواهد آورد به نحوی که آینده تحصیلی دانش آموزان در مدارج بالاتر با خطر جدی مواجه خواهد شد به همین منظور تقلب مجازی دغدغه مشترک برخی اولیاء و جمیع مربیان است.

گرانمایه ای مدرس کلاس پنجم دبستان اذعان فرمودند که به جهت حفظ چند سطر شعر از بچه ها تقاضا کردم که شعر را از بَر خوانده و فایل صوتی را ارسال کنند و در کمال تعجب، اکثریت روان و طوطی وار خواندند که موجبات حساسیتم را برانگیخت.

دگر بار امّا به هنگام درخواست معلم نسبت به ارسال فیلم حفظ خوانی شعر،از مجموع کلاس ۲۴ نفری تنها پنج نفر قادر بودند که درس مربوطه را از بَر خوانش نمایند و چنین می نمود که مابقی کلاس در هنگام ضبط و ارسال صدا از روی کتاب درس را می خوانند و عملاً شعر را حفظ نکرده اند.

در مورد دیگری، محصلین در ارائه تکالیف انشاء از کلمات و واژه هایی بهره برداری نموده اند که با سطح دانش آنها همخوانی نداشته و صراحتاً رد پای بزرگتری را در تقلب نمایان می کند.
پوشیده نیست که به دلیل محدودیت وقت و ازدیاد مشغولیات ، والدین برای استخلاص و رهایی از تکالیف بچه ها و رسیدگی به امورات روزمره تقلب را به مثابه راهی میانبر در نظر می گیرند.
در این بحبوحه هستند دانش آموزانی که با صداقت در رفتار و گفتار با پرهیز از تقلب تکالیف خود را صادقانه انجام می دهند، وا اسفا که در بین همکلاسی هایی که با بی اخلاقی دست به تقلب می زنند فی الواقع حق ایشان ضایع گشته و مظلوم واقع خواهند شد علیرغم اینکه قابلیت اطمینان در فرایند صحیح ارزیابی آموزگاران نیز مختل خواهد شد.
در این وادی اطلاع از واکنش دانش آموزانی که والدینی فرهنگی خاصه معلم دارند نیز جالب توجه است،این افراد در انجام تکالیف مدارس مجازی با سختگیری شدید تری در فرآیند یادگیری مجازی به نسبت سایرین فعالیت دارند.

برخی آموزگاران با تیزهوشی و فراست تدابیری چاره نموده و با صرف وقت و انرژی مضاعف روش هایی اعمال می دارند که نیازمند سرعت عمل در جوابدهی است و یا با دریافت کلیپ تصویری مبنی بر پاسخ به سؤالات از جانب دانش آموزان، با مشاهده نحوه تسلط بر مطالب تا حدود قابل ملاحظه ای امکان تقلب دانش آموزان را کاهش داده اند.

امید دارم مشاوران تحصیلی،روانشناسان اجتماعی و برنامه ریزان نظام آموزشی کشور این موج مخرّب و از قبل قابل پیش بینی را جدی گرفته و تا دیر نشده در صدد راهی برای رفع به موازات جبران آن برایند و از فاجعه ای اجتماعی از هر حیث در آینده ی نه چندان دور جلوگیری و ممانعت لازم بعمل آرند.

در پایان از مدیران گرانقدر، معاونین و معلمان ارجمندی که در این رابطه بر نگارنده منّت نهاده و با طمأنینه و سعه صدر نظریات کارشناسی و عالمانه خود را تقدیم داشتند بی نهایت سپاسگزارم.

 با تضرّع و التجاء به درگاه ربوبیت و توسل به انوار هدایت، خاضعانه طلب چاره ای برای ریشه کنی ویروس کرونا و بازگشت به روال عادی زندگی مردمان فتاده در بندِ کره خاکی را دارم.