مختار فیاض

خوشبختانه در سال‌های اخیر، تعداد زیادی از پژوهشگران هم‌استانی، تحقیقات گسترده‌ای در زمینهٔ شناخت و معرفی ابعاد مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی استان بوشهر انجام داده‌اند. هرچند بخش قابل‌اعتنایی از این پژوهش‌ها، جنبهٔ تاریخی دارند ولیکن هیچ‌کدام به‌صورت تخصصی، وضعیت سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی استان را در عهدِ پهلوی اول و دوم، مورد بررسی قرار نداده‌اند.

خوشبختانه اخیراً این مهم نیز با همّتِ دو تن از محققان هم‌استانی محقق شده است و کتابی تحت عنوان اصلیِ« تاریخ بوشهر در دورهٔ پهلوی» و عنوان فرعیِ«پژوهشی پیرامون تحولات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی  استان بوشهر» چاپ، و دراختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است.
دکتر حمید اسدپور، عضو هیأت علمی گروه تاریخ دانشگاه خلیج‌فارس بوشهر، به‌همراه دکتر حسین اسکندری، دانش‌آموختهٔ مقطع دکتری تاریخ این دانشگاه، پس از ماه‌ها پژوهش، نتیجهٔ کار عالمانهٔ خود را در انتشارات میراث ماندگار و در ۴۶۰ صفحه و پنج‌فصل، پیشکشِ دوستدارانِ تاریخِ استان بوشهر کرده‌اند.
 این اثر تاریخی، از چند جهت واجد اهمیت مضاعف است:
یکم: نخستین اثری است که  که تماماً و به‌طور ویژه، استان بوشهرِ عهدِ پهلوی را از جوانب مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مورد بررسی عمیق و دقیق قرار داده است. بنابراین نسبت به آثاری که سایر پژوهشگران در این خصوص خواهند نگاشت، فضل تقدم دارد.
دویم: مطالب این کتاب، عموماً مستند به اسناد معتبری نظیر کتاب‌ها و روزنامه‌های معروف، به‌ویژه روزنامهٔ معتبر « کوشش» به سردبیری شکرالله صفوی است که در دوره پهلوی چاپ و منتشر می‌شدند و اطلاعاتِ روز مربوط به آن عصرِ بوشهر را مو به مو منعکس می‌کردند.
سویم: چون مطالب کتاب با زبانی ساده، صمیمی و روشن، و با بیانی روایی نگاشته شده است، با وجود حجم نسبتاً زیاد آن، خواندنی و جذّاب است. به‌طور مثال مباحث مربوط به امنیت، سیاست و حتی آموزش و پرورش، چنان روایی و روان به نگارش درآمده است که خواننده، همچون حوادثِ رمانی جذّاب، مطلب را بی‌وقفه پی‌می‌گیرد.
بی‌گمان انتشار کتاب «تاریخ بوشهر در دوره پهلوی» تاثیر بسیار زیادی بر پژوهش‌های تاریخ بوشهر در عهد پهلوی خواهد داشت و این اثر به‌عنوان یک منبع بسیار مهم و معتبر مورد استناد سایر محققان، دانشجویان و روزنامه‌نگاران قرار خواهد گرفت. امید است که جامعه فرهنگی و کتابخوان استان نیز، انتشار چنین اثری را مغتنم شمرده، با مطالعه و نقد آن، زمینهٔ پژوهش‌های بیشتری را در این عرصه فراهم کنند.