روزنامه شهروند نوشت: نایب رئیس کمیسیون کسب و کارهای نوین اتاق ایران گفت: بین ١٠ تا ١۵ هزار کسب و کار در ایران به صورت کاملا مجازی اداره می‌شوند.

بازار کسب‌وکارهای تلگرامی و اینستاگرامی، کساد شد. بعد از کشیده‌شدن تجمعات به خیابان‌های مرکزی تهران، تلگرام و اینستاگرام هم در ابتدا دچار مشکل و سپس به‌طور کامل از دسترس خارج شدند. این درحالی است که پیش از آن بسته‌های اینترنتی اپراتورهای کشور هم از کار افتاده بودند.

وزیر ارتباطات در پیامی توییتری خبر از موقتی‌بودن فیلترینگ تلگرام و اینستاگرام داد اما همین چند روز آشفتگی در اوضاع عمومی کشور کافی است که تا فروش بسیاری از کسب‌وکارهای مجازی به صفر رسیده و از رونق بیفتند تا جایی که برخی معتقدند ادامه این روند موجب ورشکستگی کامل تجارت‌های مجازی خواهد شد.

«سامان» که نیمی از کسب‌وکارش را با اینستاگرام و تلگرام اداره می‌کند، به «شهروند» می‌گوید: پیش از آن‌که قطعی شبکه‌های اجتماعی بازار فروش را کساد کند، به‌هم‌ریختگی اوضاع کشور باعث شده کمتر کسی در ٣‌روز اخیر به فکر خرید پوشاک و اقلام مشابه بیفتد. اگر هم لحظه‌ای اینستاگرام یا تلگرام وصل شود، مردم به صرافت چک‌کردن اخبار می‌افتند نه چک‌کردن فروشگاه‌های مجازی.

«مونا» اماکه تمامی کسب‌وکارش وابسته به شبکه‌های اجتماعی فیلتر شده است، می‌گوید: بازار که قبل از این قضایا هم خراب بود و باید برای فروش در آن جان می‌کندی اما حداقلش این بود که روزی یکی دو قلم کالا را می‌فروختیم. حالا بیش از ٣روز است که حتی یک سفارش هم ثبت نکرده‌ایم.

عبدالرضا نوروزی نایب‌رئیس اول کمیسیون فناوری اطلاعات، ارتباطات و اقتصاد رسانه اتاق ایران در این‌باره به «شهروند» می‌گوید: موج ناگهانی کسب‌وکارهای اینترنتی در ایران موجب سردرگمی و ایجاد مشکلات متعددی شده است، به‌ویژه این‌که آمار دقیقی از تعداد کانال‌ها و صفحات مجازی که کار تجاری می‌کنند، در کشور ما وجود ندارد.

این درحالی است که افشین کلاهی، نایب‌رئیس اول کمیسیون کسب‌وکارهای نوین و دانش‌بنیان اتاق ایران معتقد است که بین ١٠ تا ١۵‌هزار کسب‌وکار درحال حاضر در کشور ما به صورت کاملا مجازی اداره می‌شوند و درصورت دایمی‌شدن فیلترینگ به صورت کامل ورشکسته خواهند شد.

از دولت الکترونیک تا فیلترینگ تلگرام

یکی از شعارهای دولت یازدهم و دوازدهم، «دولت الکترونیک» است. نوروزی به «شهروند» می‌گوید: دولت کنونی ما معروف به دولت الکترونیک است. پایه و اساس کنونی کشور بر پایه الکترونیک‌شدن فرآیندهاست و من فکر نمی‌کنم که اوضاع فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی ادامه‌دار باشد؛ چراکه تعداد قابل توجهی از تجارات و ارتباطات کشور دچار نقصان جدی می‌شود.

نایب‌رئیس اول کمیسیون فناوری اطلاعات، ارتباطات ادامه می‌دهد: حتی مراودات اداری کنونی به شبکه‌های اجتماعی گره خورده و بدون تلگرام دچار مشکل و خلأهای جدی می‌شود. فیلترینگ این شبکه‌ها اعتماد کاربران را کم می‌کند و در این شرایط نه دولت سود می‌برد، نه مردم.

به گفته نوروزی سایت‌ها ظرفیت پاسخگویی و برطرف‌کردن نیازهای کاربران را ندارند؛ چراکه دسترسی به آنها سخت‌تر است و نمی‌تواند سایت‌ها را جایگزین مناسبی برای شبکه‌های اجتماعی دانست.

افشین کلاهی هم در این‌باره می‌گوید: حتی ارتباطات درون‌سازمانی و دولتی کشور با تلگرام انجام می‌شود. بیش از نیمی از کسب‌وکارهای غیرمجازی کشور هم برای تبلیغات از این ابزارها استفاده می‌کنند. فیلترینگ این شبکه‌ها طرحی شکست‌خورده و صددرصد اشتباه است.

فروشگاه‌های مجازی در آستانه ورشکستگی

درحالی ‌که برخی آمارهای رسمی حکایت از وجود ٣٠‌هزار کسب‌وکار مجازی در کشور حکایت می‌کند. کلاهی این تعداد را بین ١٠ تا ١۵‌هزار دانسته و می‌گوید: باید آمار فروشگاه‌هایی که تماما مجازی هستند، از فروشگاه‌هایی که برای تبلیغ از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند، تفکیک شود.

نایب‌رئیس کمیسیون کسب‌وکارهای نوین دانش‌بنیان اتاق بازرگانی ایران ادامه می‌دهد: کسب‌وکارهای تمام مجازی در آستانه ورشکستگی هستند. فروش این کسب‌وکارها با تعطیلی تلگرام و اینستاگرام به صفر می‌رسد و حتی اگر بخواهیم به جابه‌جایی آنها به سمت یک شبکه دیگر فکر کنیم، فکر اشتباهی است.

جابه‌جایی به شبکه دیگر؛ شکست کسب‌وکارها

یک فروشگاه مجازی گاهی ٣‌سال برای جذب فالوور و تثبیت در بازار زحمت کشیده. سامان صاحب یک کسب‌وکار مجازی معتقد است؛ جابه‌جایی به شبکه‌های دیگر مثل واتس‌اپ کسب‌وکارهای اینترنتی را زمین زده و موجب می‌شود برخی از آنها متضرر و ورشکسته کامل شوند. به‌خصوص که کسب‌وکار آنها مشمول زمان نیز خواهد شد.

یکی از مهمترین دلایلی که می‌توان بر پایه آن فیلترینگ تلگرام و اینستاگرام را طرحی شکست‌خورده دانست، عدم وجود جایگزین بومی مناسب برای آنهاست. درحال حاضر، ۴٠‌میلیون ایرانی عضو تلگرام‌اند که به عبارت ساده‌تر یعنی که از هر ١٠ ایرانی، ۶نفر عضو تلگرام دارند. تلگرام سیزدهمین اپلیکیشن محبوب ایرانی است و این درحالی است که شبکه بومی سروش و گپ در جایگاه ٢‌هزار و هشتصدم ایستاده‌اند.

۶٠٠‌هزار کانال ایرانی در تلگرام وجود دارد که گمانه‌زنی‌ها و آمارهای رسمی حاکی از آن است که بیش از ۴٠‌درصد این کانال‌ها، در واقع فروشگاه‌های مجازی‌اند. هر کاربر ایرانی حداقل عضو ١٨ کانال است.

همچنین ٩٠‌درصد کاربران تلگرام ترجیح می‌دهند به جای سیستم از گوشی خود استفاده کنند و نسخه دسکتاپ این اپلیکیشن به اندازه نسخه موبایلی آن محبوب نیست.

سوالی که در این میان مطرح می‌شود، این است در شرایطی که یکی از درخواست‌های ریاست‌جمهوری ایجاد ٩٠٠‌هزار شغل در حوزه آی‌سی‌تی بوده است، فیلترکردن شبکه‌هایی مثل اینستاگرام و تلگرام تا چه حد می‌تواند مانع تحقق این هدف شود؟ با این اوصاف قرار است در چه بستری ٩٠٠‌هزار شغل ایجاد کنیم؟/ص