اتحادخبر ـ اصغر پاک‌دل*: درخت توت از درختان بزرگ و مرتفعی است كه ارتفاع آن به ۲۰ متر و قطرش به یك متر می‌رسد. این درخت بومی چین است و در چین مركزی و شرقی به صورت بومی وجود دارد. توت قرن‌ها پیش به اروپا برده شد. این درخت در آمریكا در اوایل دوران استقلال این كشور به عنوان منبع غذایی برای كرم ابریشم مورد استفاده قرار گرفت.

در این ایام فصل رسیدن میوه درخت توت است. این میوه پرخاصیت و پر كالری دارای خواص بسیار مفیدی برای انسان است كه مخترصا در ذیل شرح می‌دهیم.

قند موجود در توت سفید برای كسانی كه مبتلا به مرض قند هستند ضرر ندارد. این میوه خوشمزه دارای آنتی‌اكسیدانی به نام آنتوسیانید است كه برای كاهش میزان كلسترول بد خون و جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی است.

نقش دیگر آنتی‌اكسیدان‌ها پیشگیری از سرطان است. توت سفید حاوی فیبر فراوانی است، به همین دلیل ملین خوبی است. توت در سهل كردن جریان ادرار نیز نقش دارد. مصرف این میوه وزن را كاهش می‌دهد.

طبق یافته‌های پژوهشگران فیبرهای نامحلول موجود در توت كالری جذب شده در بدن را كاسته و موجب كاهش وزن می‌شود. توت حاوی مقدار قابل توجهی ویتامین c و آهن است، از این رو مصرف آن برای كسانی كه كم‌خونی دارند توصیه می‌شود.

جوشانده پوست خشك شاخه‌های جوان و تازه درخت این میوه، ملین و روان‌كننده مزاج است. توت به علت داشتن انواع ویتامین‌های گروه B در كاهش و رفع ترس، عصبانیت، خمودی، اضطراب و هیجان موثر است. ویتامین A موجود در توت باعث رشد ناخن‌ها و تقویت چشم می‌شود.

پیشگیری از سرطان: توت‌ها منبع خوبی از فیتونوترینتی توانا به نام رزوراترول(resveratrol) هستند که در انگور نیز یافت می شوند. محققان معتقد هستند که با کمک این ماده غذایی گیاهی می توانند هم از بروز سرطان‌ها پیشگیری کنند و هم این که با سرطان‌ها بجنگند.

افزایش طول عمر: توت‌ها به دلیل وجود رزوراترول می‌توانند موجب افزایش طول عمر افراد شوند. در مطالعات متعددی نشان داده شده است که رزوراترول موجود در توت ها موجب افزایش طول عمر موش ها شده است.

تصفیه خون: در طب چینی، توت ها به عنوان یک عامل تصفیه خون در نظر گرفته می شوند، به این معنا که خون را تمیز کرده، تولید آن را افزایش داده و به طور کلی موجب تقویت کل سیستم خونی می شود.

تقویت کلیه ها: در طب چینی این عقیده وجود دارد که توت سفید موجب تقویت عملکرد کلیه ها می شود.

مفید برای معده و کبد: یکی دیگر از باورهای موجود در طب چینی این است که توت سفید به طور موثری می تواند کبد را پاک و تمیز کند. خوردن توت سفید برای زخم معده نیز مفید است.  

درمان یبوست: توت به علت دارا بودن مقادیر بالای فیبر در درمان یبوست موثر است. فواید توت سفید برای مو در خیلی از کشورها از توت‌ها برای درمان و علاج سفید و یا خاکستری شدن زودرس موها استفاده می شود.

یکصد گرم توت که تقریبا معادل یک فنجان است حاوی ۶۱ کالری انرژی است. هر فنجان توت حاوی ۰.۹ گرم پروتئین است. البته باید توجه داشت که پروتئین توت، پروتئین گیاهی است. این حجم توت ۱.۱ گرم چربی دارد و حاوی ۱۶ میلی‌گرم کلسیم است.

میزان کلسیم توت قابل توجه است. یکصد گرم توت همچنین حاوی ۰.۸ میلی‌گرم آهن، ۲۸۰ واحد بین‌المللی ویتامین A ۰.۰۲ میلی‌گرم ویتامین B۱ ۰.۰۶ میلی‌گرم ویتامین B۲ ۱.۱میلی‌گرم ویتامین B۳ و ۱۶ میلی‌گرم ویتامین c است. توت همچنین حاوی مقادیر بالایی آب، فیبر، تانن و منیزیم است.  هر ۱۰۰گرم توت خشک ۳۶۰ کالری انرژی تولید می‌کند.

زندگی انسان و انواع حیوانات روی زمین به‌طور مستقیم و غیرمستقیم به گیاهان وابسته است. درختان خود از تصفیه کنندگان هوا محسوب شده و از عوامل مهم کاهش آلودگی به شمار می آیند، تا حدی که می توان آنها را ریه‌های تنفسی شهر نامید. آلودگی هوا روی گیاهان، اثرات بسیار مخربی بر جای می گذارد و هرچند فضای سبز و پوشش گیاهی از عوامل اصلی مقابله با آلودگی هوا محسوب می‌شود.

حال متاسفانه این درخت مثمر را در سطح شهرهای ایران كشت شده است و به‌واسطه آلوده بودن هوای شهر به انواع گازهای cox,nox.sox.ch۴,o۳ و انواع فلزات سنگین از ج‍م‍ل‍ه‌ ن‍ی‍ک‍ل‌، م‍ن‍گ‍ن‍ز، س‍رب‌، م‍س‌، ک‍ب‍ال‍ت‌، ک‍ادم‍ی‍وم‌، كه بسیار خطرناك هستند آلوده است.

هر گیاه بسته به مرفولوژی و سطح و اندازه و نوع برگ های خود، میزاتی از این گازها را جذب می‌كنند و درخت توت بخاطر داشتن برگ های پهن، زبر و خشن می‌تواند حجم بیشتری از سرب موجود در هوای آلوده كه ناشی از سوختن ناقص در  خودروها و كارخانه جات است را جذب كند.

سرب جذب شده در گیاه توت، در میوه آن انباشته می‌شود. متاسفانه مردم به‌خاطر نداشتن آگاهی بر این موضوع، میوه درخت توت كشت شده در سطح شهر را مصرف می‌كنند كه این به منزله وارد كردن میزان زیادی از فلزات سنگین بالاخص سرب، به بدن از طریق خوردن هر دانه توت است.

ایراد اصلی فلزات سنگین این است که در بدن متابولیزه نمی‌شوند. در واقع فلزات سنگین پس از ورود به بدن دیگر از بدن دفع نشده و در بافت‌های بدن انباشته می‌شوند. همین امر موجب بروز بیماری‌ها و عوارض متعددی در بدن می‌شود. آنها رشد و گسترش عفونت‌های ویروسی، باکتریایی و قارچی را نیز افزایش می‌دهند.

فلزات سنگین همچنین جایگزین دیگر املاح و مواد معدنی مورد نیاز در بدن می‌شوند. برای مثال فلزات سنگین در بافت‌های عروق، عضلات، استخوان‌ها و مفاصل رسوب می‌کنند و یا در صورت کمبود روی در مواد غذایی کادمیوم جایگزین آن خواهد شد.

مضرات فلزات سنگین شامل اختلالات عصبی، انواع سرطان‌ها، فقر مواد مغذی، بر هم خوردن تعادل هورمون‌ها، چاقی، سقط جنین ، اختلالات تنفسی و قلبی، عروقی، آسیب به کبد، کلیه ها و مغز، آلرژی و آسم، احتلالات غدد درونریز، عفونت‌های ویروسی مزمن، کاهش آستانه تحمل بدن، اختلال در عملکرد آنزیمها، تغییر در سوخت و ساز، ناباروری، کم خونی، خستگی، تهوع و استفراغ، سردرد و سرگیجه، تحریک پذیری، تضعیف سیستم ایمنی بدن، تخریب ژن‌ها، پیری زودرس، اختلالات پوستی، کاهش حافظه، بی‌اشتهایی، التهاب مفاصل، ریزش مو، پوکی استخوان  بی‌خوابی و مرگ است.

بنابراین شدیدا تاكید می‌شود که میوه توت در سطح شهر و مكان‌های آلوده را به هیچ وجه مصرف نکنید./س

.................................................................................

* بر گرفته از مقاله ISI اصغر پاكدل دانشجوی دكتری كشاورزی