اتحاد جنوب: رئیسعلی دلواری فرزند رئیس محمد از خان‌های تنگستان بود که در سال۱۲۶۰ هجری شمسی در روستای دلوار از شهرستان تنگستان استان بوشهر در ساحل خلیج فارس به دنیا آمد. وی از همان دوران نوجوانی با سادات و مجتهدین ارتباطی نزدیک برقرار کرده و به آموختن دروس دینی پرداخت. وی هنگامی که متوجه حضور انگلیسی‌ها در بوشهر می‌شود بلافاصله با علمای دینی به شور و مشورت می پردازد و کسب تکلیف می‌کند.

رئیسعلی دلواری در نبردهای مختلفی مقابل نیروهای متخاصم قرار گرفت که می‌توان به نبردهای جنگ جهانی اول، نبرد دلوار، و نبرد بوشهر اشاره کرد. وی در این نبردها ضربه‌های سنگینی بر پیکره نیروهای انگلیسی وارد کرد و  موفق شد هفت سال این نیروها را از خاک ایران خارج کند.

در سوگندنامه رئیسعلی آمده است: ای کلام الله گفتار مرا شاهد باش من به تو سوگند یاد می کنم که اگر انگلیسی‌ها بخواهند بوشهر را تصرف کنند و به خاک وطن من تجاوز کنند، در مقام مدافعه برآیم و تا آخرین قطره خون من بر زمین نریخته است، دست از جنگ و ستیز با آنان نکشم و اگر غیر از این رفتار کنم، در شمار منکرین و کافرین به تو باشم و خدا و رسول از من بیزار شوند.

مبارزات رئیسعلی دلواری با کسب اجازه از علمای دینی

رئیسعلی از زمانی که توانست اسلحه به دست بگیرد با سلاح آشنا شد و مهارت‌های بسیار خوبی در تیراندازی داشت.رئیسعلی در سن 26 سالگی پس از اطلاع از ورود انگلیسی‌ها به بوشهر، سریعا خود را به این شهر رساند و پس از مذاکره با علمای دینی حکم جهاد علیه نیروهای متخاصم انگلیسی گرفت و در حرکاتی شجاعانه موفق شد انگلیس‌ها را از بوشهر بیرون کند.

او با همراهی دیگر آزادی‌خواهان بوشهر از اوضاع آشفته آن روزگار بسیار متأثر بود و در سفری که به بوشهر داشت در خانه سید محمد رضا کازرونی به کلام خدا سوگند یاد کرد که تا آخرین قطره خون با انگلیسی‌ها مبارزه کند.

انگلیسی‌ها در رمضان سال 1333 ه.ق عملاً بوشهر را اشغال کردند و پرچم خود را بر فراز دارالحکومة و دیگر ادارات به اهتزاز درآوردند. آنها یک آلمانی و همسرش را که علیه انگلیسی‌ها تبلیغ می کردند، توقیف کرده و به هندوستان فرستادند.

نیروهای رئیسعلی با شبیخون‌های شبانه موفق شدند کنسولگری و تأسیسات آن را به آتش بکشند و نایب کنسول انگلیس که مورد محافظت شدید سربازان هندی بود توانست از این مهلکه بگریزد.

تلاش انگلیسی‌ها برای تطمیع رئیسعلی

زمانی که مقامات انگلیسی تصمیم قطعی درباره اشغال بوشهر و پیشروی به سوی شیراز را داشتند به منظور تطمیع رئیسعلی، دو نفر از متابعان حیدرخان حیات داودی را به دلوار فرستادند تا موافقت او را با پیاده شدن قوای انگلیس در کرانه خلیج فارس و حرکت به سوی شیراز جلب کنند.

نمایندگان حیدرخان ضمن ملاقات با رئیسعلی متذکر شدند که چنانچه او از قیام علیه قوای اشغالگر صرف نظر کند، مقامات انگلیسی چهل هزارپوند به او خواهند پرداخت. رئیسعلی در پاسخ می‌گوید: چگونه می‌توانم بی‌طرفی اختیار کنم در حالی که استقلال ایران در معرض خطر جدی قرار گرفته‌است.

پس از مراجعت نمایندگان حیدرخان، نامه تهدیدآمیز از طرف مقامات انگلیسی به رئیسعلی نگاشته شد مبنی بر این که چنانچه بر ضد دولت انگلستان قیام و اقدام کنید، مبادرت به جنگ می‌کنیم، در این صورت خانه‌هایتان ویران و نخل‌هایتان را قطع خواهیم کرد.

رئیسعلی در پاسخ مقامات انگلیسی نوشت: خانه ما کوه‌ است و انهدام و تخریب آن‌ها خارج از حیطه قدرت و امکان امپراطوری بریتانیای کبیر است. بدیهی است که در صورت اقدام آن دولت به جنگ با ما، تا آخرین حد امکان مقاومت خواهیم کرد.

 انگلیسی‌ها به این نتیجه رسیدند که رئیسعلی مرد سازش نیست و تلاش بسیار زیادی برای تطمیع آو با پرداخت مبالغ زیادی داشتند که با مخالفت رئیسعلی مواجه شدند.

 انگلیسی‌ها با چهار کشتی جنگی برای گلوله باران دلوار و مجاهدان دلواری به همراه پنج هزار سرباز انگلیسی و هندی وارد منطقه شدند که رئیسعلی در اولین اقدام خود زنان و کودکان را از دلوار خارج کرد.

سربازان با قایق به سمت دلوار آمدند رئیسعلی دستور داد مبارزان از تیراندازی دست بردارند و پس از آنکه سربازان بیگانه رسیدند، دستور حمله داد از کثرت انفجار دود باروت بر سر دلوار آسمان ساحل دریا چنان تیره و تار شد که نیروهای دشمن دیده نمی‌شدند.

رئیسعلی دستور عقب‌نشینی به تپه‌های اطراف دلوار را داد و نیمه شب با بکارگیری تاکتیک قدیمی خود، شبیخون نهایی را آغاز کرد؛ جنگی تن به تن در گرفت و فرمانده دشمن به دست رئیسعلی کشته شد و تا ظهر روز بعد، با ازدیاد تلفات دشمن نسیم  فتح و پیروزی بر پرچم رئیسعلی و دلواری‌ها وزید و دشمن عقب نشینی کرد.

شهادت رئیسعلی دلواری به‌دست یک سرباز خائن

نیروهای انگلیس پس از شکست دلوار، قشون باقیمانده خود را عازم بوشهر کردند. آوازه رشادت رئیسعلی نه تنها در ایران بلکه در اروپا هم ورد زبان‌ها شد و روزنامه تایمز صفحاتی از اخبار خود را به آن اختصاص داد.

رئیسعلی در میدان جنگ در تنگک توسط یک نفر فریب خورده وطن‌فروش به شهادت رسید. جنازه رئیسعلی شش ماه در گورک به صورت امانت نگه داری شد و پس از آن با تشییع جنازه‌ای طولانی و بی‌نظیر، جسد او را به وادی‌الاسلام در نجف اشرف حمل کرده و در کنار پدرش به خاک سپردند.

در سال شهادت رئیسعلی مردم تنگستان یک‌سال تمام مشکی پوشیدند و عزاداری کردند. حتی در مسجد شاه تهران رئیس دولت، میرزا حسن خان مستوفی الممالک، برای رئیسعلی ختم گرفت و بسیاری از شخصیت‌های دولتی و مذهبی برای عرض تسلیت به نزد زائر محمد آمدند.

سرنوشت قاتل رئیسعلی دلواری

 کشته شدن رئیسعلی دلواری به دست یکی از همرانش به حدی زشت و ناروا بود که حتی برخی از انگلیسی‌ها هم این کار را سرزنش کردند.

 قیام مردم تنگستان بر روی هم هفت سال طول کشید و در این مدت دلیران تنگستانی دو هدف عمده را دنبال می‌کردند، پاسداری از بوشهر و دشستان و تنگستان به عنوان منطقه سکونت خود و جلوگیری از حرکت قوای بیگانه به درون مرزهای ایران و دفاع از استقلال وطن نیز هدف دیگر آنها بود.

رئسیعلی چهار زن داشت که فقط از آخرین همسر خود (مدینه دختر صفر از اهالی دلوار) صاحب فرزندی به نام عبدالحسین (بهادر شهیدی) شد. نوه‌های رئیسعلی از بهادر، سه نفر به نام‌های غلامحسین، فرنگیس و گل اندام هستند که تنها گلندام در قید حیات است.

برگزاری همایش روز مبارزه با استعمار با حضور رئیس مجلس

نماینده مردم دشتی و تنگستان در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر در ارتباط با برنامه‌های روز ملی مبارزه با انگلیس در تنگستان اظهار داشت: با تلاش‌ها و پیگیری‌های صورت گرفته شاهد حضور دکتر لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی در این برنامه خواهیم بود که حضور ایشان باعث افتخار مردم دیار تنگستان است.

حجت‌الاسلام سید مهدی پورفاطمی اضافه کرد: رئیسعلی دلواری به همراه یاران باوفایش مقابل استعمار انگلیس ایستادگی کردند و موفق شدند که انگلسی‌ها را از این آب و خاک بیرون کنند.

وی اضافه کرد: به همین مناسبت در سالروز شهادت شهید رئیسعلی دلواری همایش باشکوه روز مبارزه با استعمار در شهر دلوار برگزار می شود و مردم شهرستان تنگستان و استان بوشهر و افرادی از سار نقاط کشور در این همایش حضور خواهند یافت.

نماینده مردم دشتی و تنگستان در مجلس شورای اسلامی با تقدیر از همه دست‌اندرکاران برگزاری این همایش، بیان داشت: مسئولان شهرستان و ائمه جمعه و شهرداری و شورای شهر و مردم شهرستان تنگستان و مسئولان استان تلاش بسیار زیادی را برای برگزاری این برنامه داشته‌اند که باید از انها تقدیر کنیم.

حجت‌الاسلام پورفاطمی در ارتباط با دیگر برنامه‌های رئیس مجلس در استان بوشهر نیز گفت: حضور در شهر اهرم و قلعه زایر خضرخان اهرمی و حضور در شهرهای اهرم و دلوار از جمله برنامه‌های رئیس مجلس است و احتمالا نشست شورای اداری استان نیز با حضوررئیس مجلس شورای اسلامی برگزار خواهد شد.

انگلیسی‌ها هنوز هم از نام رئیسعلی دلواری می‌ترسند

نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه بوشهر نیز رئیسعلی دلواری را نماد مقاومت و استعمار ستیز دانست و اظهار داشت: انگلیس چهار بار استان بوشهر را مورد تجاوز قرار داده است که هر چهار با مجاهدت دلیرمردان این خطه که با اذن علما و مجتهدان انجام شده بود، بوشهری‌ها موفق با شکست دادن متجاوزین شدند و آنها را خارج کردند.

آیت‌الله غلامعلی صفایی بوشهری با بیان اینکه انگلیسی‌ها هنوز هم از نام رئیسعلی دلواری می‌ترسند، تصریح کرد: رئیسعلی دلواری با گرفتن فتوا از مراجع و همراهی مردم توانست درس بزرگی به استعمار بدند و شکستی بی‌نظیر را بر انگلیس وارد کرد که هنوز هم از نام او هراس دارند.

وی با بیان اینکه دلوار و رئیسعلی دلواری به‌عنوان نماد پایداری و اقتدار بر پهنه گیتی می‌درخشد، افزود: رئیسعلی دلواری با پشتیبانی ولایت فقیه استعمار را به زانو درآورد و تا اخرین قطره خون خود در مقابل متجاوزین به این خاک ایستادگی کرد.

امام جمعه بوشهر با بیان اینکه هزاران رئیسعلی در ایران با فتوای رهبر معظم انقلاب اسلامی آماده دفاع از آب و خاک میهن اسلامی است، اذعان داشت: رئیسعلی دلواری به همگان آموخت که گام اول در راه مبارزه، ولایت‌مداری و تابعیت از دین است./ب1

مهر