در فضای پرسوءتفاهم حاکم بین دولت و صداوسیما، بازی مجری محبوب با نماد کلید، داستان های تازه ای درست کرده است. انتشار عکسی از داریوش فرضیایی (عموپورنگ) در فضای مجازی خیلی زود بازتاب های مختلفی به همراه داشت. این عکس که بدون هیچ توضیح اضافه ای در چند سایت منتشر شده، مجری محبوب بچه ها را در حال اجرای برنامه با در دست داشتن کلیدی که روی آن واژه «دروغ» نقش بسته نشان می دهد. پیرو آن، فیلم برنامه هم منتشر شد تا در اصل اتفاق شائبه ای وجود نداشته باشد.

تلاش زیادی کردیم تا توضیحات تهیه کننده برنامه را بشنویم که خب موفق نشدیم. واضح است که دولت و صداوسیما دیدگاه های سیاسی همگونی ندارند که نمودهای عینی این اختلاف نظر نه چندان ملموس را می توان در اتفاقات چند روز گذشته ردیابی کرد. حالا پس از ماجرای اختلاف نظر تلویزیون و ریاست جمهوری برای انتخاب مجری حاضر در مصاحبه تلویزیونی رییس جمهور و تاکید هر دو بر حق خود در انتخاب مجری و ارجاع داستان به هیات نظارت بر صداوسیما و به دنبال آن شرط گذاشتن تلویزیون برای پخش مستقیم اختتامیه جشنواره فجر در قبال دخالت در انتخاب مجری مراسم، این تصویر و این برنامه پورنگ به نظر می رسد بر سوء تفاهمات بیش از پیش دامن بزند.

کلید از عناصر رسانه ای دولت روحانی حتی در تبلیغات انتخاباتی بود. از وقتی حسن روحانی در قامت کاندیدای انتخابات یازدهم ریاست جمهوری کلید معروفش را از جیب درآورد و آن را نمادی از تدبیر برای حل مشکلات کشور دانست تا امروز که چندین ماه از ریاست جمهوری اش می گذرد، این ابزار معنای ثانویه گرفته. به ویژه آن که در اشعار انتخاباتی و حتی پساتبلیغاتی کلید نقشی محوری در گفته های رئیس جمهور و تیمش داشته و حتی منتقدان نیز گاهی از آن در جاهایی که به زعم شان ناکارآمد بوده استفاده می کنند و گاه از عباراتی مثل داس به جای کلید به دولت یازدهم کنایه می زنند.

از طرفی دولت یازدهم به نام دولت راستگویان هم از سوی دولتمردان مشهور شده است. با این تفاسیر «کلید دروغ» شائبه های فراوانی را به دنبال خود خواهد آورد اما توجیه این تصویر «کلید دروغ» کاملا ملموس و قابل هضم است. برنامه حول حدیثی می گردد که اینگونه است: «دروغ کلید همه گناهان است» اما قبول کنید که در جامعه سیاستزده ما هرگونه تفسیر و تاویل قابل انتظار است و از طرفی هرگونه شیطنت در بازی با نمادها!

توهین به نماد دولت توسط عمو پورنگ؟!

در چند روز اخیر به طرز شگفتی دولت در وسط سیبل تلویزیون قرار دارد؛ تاخیر بی سابقه در پخش گفتگوی رییس جمهور، حذف حسین پاکدل از اختتامیه فج ربه دلیل ممنوع الکاری اش در تلویزیون و سانسور این مراسم و حالا نمایش نوشته «دروغ» روی کلید در برنامه عموپورنگ نشانه چیست؟

پازل اختلاف صداوسیما با دولت یازدهم خیلی زود تکمیل شد؛ اختلافی که خوشبینان از آن به عنوان «اتفاقات تصادفی» یا «قوانین سفت و سخت تلویزیون» یاد می کنند. با اینحال با کنار هم قرار دادن عملکرد این چند ماهه صداوسیما و مقایسه رفتار آن حداقل با دولت قبل، ناخودآگاه ذهن را به این سو می برد که دامنه اختلافات فراتر از «قانون»، «امور تصادفی» و حتی «سلیقه» است.

توهین به نماد دولت توسط عمو پورنگ؟!

تازه ترین مورد مربوط به انتشار عکسی از برنامه عموپورنگ است که او را حین اجرای برنلامه با کلیدی که روی آن کلمه «دروغ» نوشته شده نشان می دهد. این عکس به سرعت در فضا مجازی چرخید و بسیاری از کاربران را به واکنش واداشت. در لابلای کامنت ها برخی این اتفاق را تصادفی دانستند و عده ای هم در اصل آن تشکیک وارد کردند. با اینحال انتشار فیلم برنامه در فضای مجازی شائبه ها را از بین برد.

ما براساس اصول حرفه ای چندین بار با تهیه کننده برنامه تماس گرفتیم اما در نهایت موفق به گفتگو با مسلم آقاجان زاده برای آگاهی بیشتر از چند و چون ماجرا نشدیم. دیدگاه کاربران اینترنتی از جمله سایت پارسینه هم در نوع خود جالب توجه بود. یکی نوشته: «یه چیزی رو باور کنید. من اسم این رفتارهای ضرغامی رو «کودتای صداوسیما علیه دولت» می ذارم.»

کاربر دیگری جواب داده که: «سیاسیش نکن، این میخاد بگه دروغ کلید همه گناهانه! درباره دروغ روایت داریم که همه گناه ها داخل یک خانه است و کلید آن دروغه.» از آن طرف یکی از کاربران در پاسخ نوشته: «آخه مخاطب خردسال چه ربطی به مسائل سیاسی داره؟»

بعضی ها هم از این اتفاق به شدت دلخور هستند: «این یعنی توهین به ملت غیور ایران که با چشم باز رأی خودشون رو در صندوق ها انداختن... بیایید به نظر اکثریت مردم احترام بذاریم...»، «عموپورنگ هم یاد گرفت چطو.ری علیه دولت تدبیر و اعتدال بلند شود!!! یعنی یادش دادند!!»، «عمو پورنگ قبلا برنامه خوبی برای مخاطب خودش داشت اما حالا به طرز مشمئزکننده ای تبلیغات ماکارونی و هله هوله می کنه و کارش ضد فرهنگیه.» این نقد به ایشون تو رده کاری خودش واردتره. «به عمو پورنگ چه ربطی داره آخه/ رأی منم آقای روحانی نبوده ولی به اکثریت احترام میذارم/ بچه های بیچاره که ذهنشون داره با این اراجیف خراب میشه.» نکته جالب آنکه سایت های خبری این عکس را بدون هرگونه توضیحی منتشر کرده اند و تلویحا معتقدند خود تصویر گویا است.

تعیین تکلیف برای وزارت ارشاد؟!

دو روز قبل از جنجال عمو پورنگ، اتفاق دیگری در اتاق فکر سازمان صداوسیما رخ داد که در نهایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت مجبور به تغییر مجری برنامه اختتامیه جشنواره فیلم فجر شد. حسین پاکدل از مدت ها قبل قرار بود مراسم پایانی جشنواره را اجرا کند اما درست یک شب قبل، صداوسیما اعلام کرد او ممنوع التصویر است.

این اتفاق در حالی رخ داد که چندی پیش هم عزت الله ضرغامی و هم علی دارابی اعلام کرده بودند در تلویزیون ممنوع التصویر نداریم. پاکدل همین مسئله را محور اعتراض خود قرار داده بود و به ایسنا اینطور گفته: «تصورم این است که آقای ضرغامی به عنوان رییس سازمان صداوسیما یا معاونان او، از زیرمجموعه خود بی خبرند که می گویند «ممنوع الکار نداریم» یا اینکه گزارش های درستی به آنها داده نمی شود، چون هنرمندان زیادی در تلویزیون ممنوع الکار هستند.»

البته عقب نشینی ارشاد هم در نوع خود عجیب بود؛ اتفاقی که اعتراض پاکدل را به همراه داشت: «حیرت می کنم که تلویزیون به خود اجازه می دهد برای وزارت ارشاد تعیین تکلیف کند و باز هم شگفت زده هستم که چگونه وزارت ارشاد به راحتی زیر بار می رود. اگر آنها تصمیمی می گیرند، باید پای تصمیم خود بایستند.»

سانسور اختتامیه جشنواره فجر

مشکل تلویزیون با وزارت ارشاد دولت حسن روحانی تنها به تغییر مجری اختتامیه جشنواره فجر ختم نشد. این مراسم به صورت نصف و نیمه و با سانسور قسمت های زیادی از مراسم روی آنتن صداوسیما رفت. در حالی که در چند سال اخیر رادیو و تلویزیون با مماشات و مهربانی کم سابقه ای مراسم پایانی جشنواره فجر را پوشش می دادند، امسال تیغ ممیزان حتی رادیو را امان نداد.

اوج ماجرا زمانی بود که محسن دارسنج (برنده دیپلم افتخار بهترین چهره پردازی برای «همه چیز برای فروش») از فیلم «آشغال های دوست داشتنی» نام برد و پخش مستقیم این مراسم قطع شد. در این هنگام زمانی که دارسنج در کلام خود به کلمه «آشغال ها» رسید، تلویزیون پخش مستقیم مراسم را برای دقایقی قطع کرد.

این اتفاق موجب شد وقتی که پخش مستقیم مراسم مجددا به آنتن تلویزیون بازگشت، از پوشش اهدای سیمرغ بلورین بهترین چهره پردازی به محسن موسوی برای فیلم «رستاخیز» جا بماند. چندی بعد زمانی هم که سید جمال ساداتیان - تهیه کننده فیلم «آذر، شهدخت، پرویز ودیگران» - برای دریافت یکی از دو سیمرغ بلورین بهترین فیلم روی سن حاضر شد و چند جمله سخن گفت، وقتی به این جمله رسید که امیدوارم به جایی برسیم که همه سلیقه ها را بتوانیم تحمل کنیم، پخش زنده مراسم از شبکه نمایش مجددا قطع شد.

این بار اعتراض ها به رسانه های مکتوب و مجازی ختم نشد و علی مطهری، نماینده مجلس شورای اسلامی عملکرد صداو سیما را مورد انتقاد قرار داد و گفت: «پخش مراسم از تلویزیون خوب بود ولی سانسورهایی که مدیران تلویزیون بر مراسم اعمال کردند اصلا جالب نبود.»

اشکال از منشور صداوسیماست

در بازار داغ نقد و نظرها درباره رفتار صداوسیما در کیفیت پخش مراسم اختتامیه و ممنوع التصویری حسین پاکدل، یکی از تهیه کنندگان و کارگردانان باسابقه تلویزیون در مصاحبه ای نکات جالب و قابل تاملی مطرح کرد. حسین فردرو که خودش کارگردانی مراسم بسیاری را برای تلویزیون عهده دار بوده به ایسنا گفته: «به یاد دارم طی سال هایی هم که آقای لاریجانی رییس صداوسیما بودند، پخش مراسمخ جشنواره فیلم فجر به شکل تکه تکه و قطع و وصل پخش می شد. این اتفاقی است که الان هم همچنان می افتد؛ بر این اساس شخصا هیچ اشکالی از آقای ضرغامی یا از مدیریت نمی بینم، بلکه این اشکال را از سیستمی می بینم که نمی تواند برخی از گره هایش را باز کند. با توجه به نوع منشوری که صداوسیما دارد و توقعاتی که در این شرایط از صداوسیما می رود، به این مقدار ارائه مراسم اختتامیه جشنواره فجر هم باید دست مریزاد گفت؛ چرا که منشور صداوسیما خیلی سرسخت است؛ ضمن اینکه توقعاتت بی شماری هم در این شرایط از صداوسیما می رود.

جنجال گفتگوی رییس جمهور

بدون شک اوج اختلاف دولت و صداوسیما به ماجرای گفتگوی اخیر حسن روحانی با مردم برمی گردد. این برنامه که قرار بود ساعت 21 پخش شود در اتفاقی نادر با بیش از یک ساعت و نیم تاخیر آغاز شد. از همان لحظه روایت های مختلفی در شبکه های اجتماعی و خبرگزاری های مختلف عنوان می شد اما در نهایت مشخص شد مشکل نه نقص فنی که مسئله اصلی چینش مجریان گفتگو است. نامه ضرغامی به شورای نظارت بر صداوسیما روی دیگری از ماجرا را نشان داد: «با توجه به اهمیت تاخیر که در شروع مصاحبه زنده تلویزیونی رییس جمهور محترم پیش آمد، خواهشمند است در مورد انتخاب مجری توسط روسای محترم قوا و امتناع از پذیرش وظیفه قانونی و حرفه ای رسانه ملی اظهارنظر نمایید.»

کنار هم قرار دادن روایت های دیگر و این تک جمله محمدرضا صادق، مشاور رسانه ای دولت نشان از اختلاف زودهنگام و البته عمیق دولتی ها با جام جمی ها دارد: «آقایان با تحمیل نظرات و خواسته های خود امکان پخش برنامه در موعد مقرر را فراهم نکردند و در اطلاع رسانی خلاف واقعیت، علت تاخیر را نقص فنی اعلام می کنند.»/ب1

روزنامه هفت صبح/برترینها