غزال زیاری- در جنوب کشور شیلی درختی وجود دارد که عمر آن چندین هزار سال تخمین زده می‌شود. این درخت که "پدربزرگ بزرگ" نام‌گذاری شده، پیرترین درخت کره زمین عنوان گرفته و قطر آن حدود ۴ متر و ارتفاعش حدودا ۲۸ متر است و به نظر می‌رسد که اطلاعات علمی متعددی در آن وجود دارد که می‌تواند سرنخ‌هایی درباره چگونگی سازگاری کره زمین با تغییرات آب و هوایی را در اختیار دانشمندان قرار دهد.

طبق برآوردها عمر این درخت بیش از پنج هزار سال است و در رقابت با درخت Methuselah، کاج بزرگ و ۴۸۵۰ ساله کالیفرنیا، عنوان پیرترین درخت کره زمین را مال خود کرده است.

آنتونیو لارا، محقق دانشگاه آسترال و مرکز علوم آب و هوای شیلی که یکی از اعضای تیم تحقیقاتی درباره این درخت است، در این رابطه گفته:« این درخت یک بازمانده است؛ هیچ موجود دیگری این فرصت را نیافته که عمری چنین طولانی داشته باشد.»

پدربزرگ بزرگ، در لبه دره‌ای در جنگلی در بخش جنوبی منطقه لوس‌ریوس در ۸۰۰ کیلومتری جنوب شهر سانتیاگو، پایتخت شیلی واقع شده و با نام علمی Fitzroya cupressoides ، نوعی درخت سرو است که از درختان بومی در جنوب قاره آمریکا به شمار می‌روند. در سال‌های اخیر، توریست‌های زیادی با پیاده‌روی یک ساعته در جنگل، خودشان را به این درخت می‌رسانند تا با پیرترین درخت دنیا عکس یادگاری بگیرند.

دسترسی به این درخت در شرایطی برای عموم فراهم است که موقعیت مکانی درخت کهنسال Methuselah در آمریکا، مثل یک راز پنهان است. این موضوع درباره سرو پاتاگونین که بزرگترین درخت از نوع خود در آمریکای جنوبی است نیز صدق می‌کند.

البته با توجه به شهرت روزافزون این درخت، سازمان جنگلداری ملی شیلی، اخیرا تعداد نگهبانان این جنگل را افزایش داده و در راستای محافظت از این درخت کهنسال، محدودیت‌های متعددی را اعمال کرده است.

در طول قرن‌ها، بدنه تنومند این درخت ، زیستگاه جانورانی مثل قورباغه‌های داروین، مارمولک‌ها و پرندگان متعددی از خانواده گنجشک‌سانان و شاهین شیلیایی بوده و در عین حال از تنه قطور آن، برای ساخت خانه و کشتی چوب بریده می‌شده.

هیجان در بین جوامع علمی

این درخت قدیمی و تنومند در سال ۱۹۷۲ و زمانی که آنیبال انریکز، سرپرست پارک با اسب در حال گشت‌زنی در منطقه بود، کشف شد. نانسی انریکز، دختر آنیبال که حالا سرپرست پارک است دراین باره گفته:« پدرم نمی‌خواست که مردم و توریست‌ها بدانند که این درخت کجاست؛ چون می‌دانست که بسیار ارزشمند است.»

جاناتان باریچیویچ، برادرزاده آقای انریکه که دوران کودکی‌اش را با بازی کردن در لابلای این درختان گذرانده، حالا یکی از محققانی است که درباره این گونه خاص درختان تحقیق می‌کند. در سال ۲۰۲۰، باریچیویچ و لارا با بهره‌گیری از طویل‌ترین مته دستی موجود، نمونه‌ای از درخت پدربزرگ بزرگ را برداشتند؛ اما با این وجود نتوانستند به مرکز این درخت برسند. با بررسی این نمونه، آنها سن درخت را ۲۴۰۰ سال تخمین زدند و با بهره‌گیری از یک مدل پیش‌بینی، به محاسبه سن کامل درخت پرداختند. باریچیویچ دراین باره گفته:« بررسی‌ها حکایت از آن دارد که سن این درخت حدود پنج هزار سال است.»

از آنجا که ممکن است بخش‌هایی از درختان کهنسال دچار پوسیدگی شوند ، روش درخت‌گاه شماری (dendrochronology) یعنی روش شمارش حلقه‌های درختان برای تشخیص سن تقریبی‌شان، دقت کمتری در تخمین زدن سن آنها خواهد داشت.

حالا باریچیویچ امیدوار است که به زودی نتایج تحقیقات و بررسی‌هایشان درباره این درخت کهنسال منتشر شود و این مطالعه هیجان زیادی را در جوامع علمی ایجاد کرده است.

سمبل مقاومت

داستان درخت پدربزرگ بزرگ، چیزی فراتر از ثبت رکورد در کتاب گینس است؛ چرا که این درخت کهنسال دارای اطلاعات بسیار ارزشمندی است. لارا در این باره گفته:« دلایل متعددی است که این درخت را ارزشمند می‌سازد و باید از آن به شدت محافظت و نگهداری شود.»

درختان بسیار کمی در روی کره زمین هستند که عمری چند هزار ساله داشته باشند. باریچیویچ در این باره گفته:« درختان قدیمی و کهنسال تاریخچه و ژن‌های ارزشمندی دارند؛ آنها سمبل و نماد مقاومت و سازگاری هستند و بهترین قهرمانان طبیعت به شمار می‌روند.»

سال‌های خشکسالی و پرباران، آتش‌سوزی و زلزله‌ها در حلقه‌هایی که راوی سن درختان هستند، ثبت می‌شوند که از جمله آنها می‌توان به قوی‌ترین زلزله تاریخ که در سال ۱۹۶۰ در شیلی رخ داد اشاره کرد. پدربزرگ بزرگ، حالا حکم یک کپسول زمان را دارد که می‌تواند پنجره‌ای به گذشته را به روی ما باز کند. باریچیویچ در این باره گفته:« اگر این درختان ناپدید شوند، کلید مهمی درباره سازگاری زندگی با تغییرات کره زمین نیز از بین خواهد رفت.»