به گزارش ایسنا، در دهه‌های اخیر جمعیت سالمندان به دلیل افزایش امید به زندگی در دنیا به‌طور قابل توجهی افزایش یافته است. تغییرات مهم فیزیولوژیکی و عملکردی بخشی از روند پیری انسان هستند که منجر به نقص‌های عصبی، عضلانی و حسی می‌شوند. کاهش اجرای عملکردی و ترس از افتادن ازجمله عواملی هستند که کیفیت زندگی سالمندان را بیشتر از هر عامل دیگری تحت تأثیر قرار می‌دهند. بنابراین روند رو به رشد جمعیت در حال پیر شدن به‌عنوان یک اولویت بالینی مطرح است و لذا استفاده از روش‌های مؤثر بهبود و ارتقای عملکرد سیستم حرکتی افراد سالمند، تبدیل به چالش خاص سلامت عمومی شده است.

بنا بر نظرات محققان، کاهش عملکرد و ناتوانی افراد مسن، امری است که به‌تدریج استقلال، اعتمادبه‌نفس و کیفیت زندگی آن‌ها را به خطر می‌اندازند. این موارد در اثر عدم تحرک بدنی که با نتایج منفی مهمی در سلامت عمومی آن‌ها مرتبط است، شدت می‌یابند. عملکرد تنفسی سالمندان نیز زمانی که در پاسخ به شرایط محیطی و تغییرات آناتومیکی و فیزیولوژیکی متعدد ناشی از افزایش سن، وضعیت مناسبی نداشته باشد، باعث ایجاد یک الگوی تنفسی ناقص شده و سلامت فرد را بیش‌ازپیش دچار مشکل می‌کند.

این موارد، محققانی از دانشگاه پیام نور تهران را بر آن داشته تا پژوهشی را در خصوص آن‌ها انجام داده و به بهبود وضعیت سالمندان کشور کمک کنند. آن‌ها در تحقیق خود، تأثیر تمرینات یک ورزش جالب به نام پیلاتس را بر آمادگی عملکردی، عملکرد تنفسی و کیفیت زندگی زنان سالمند مورد بررسی قرار داده‌اند.

این مطالعه بر روی ۳۰ زن سالمند در دامنه سنی ۶۰ تا ۸۰ سال از شهر مشهد انجام شده است. این افراد در دو گروه تجربی (۱۵ نفر) و کنترل (۱۵ نفر) تقسیم شدند. گروه تجربی، برنامه تمرینات پیلاتس را به مدت ۶ هفته، هر هفته ۶ جلسه و هر جلسه حدود ۴۵ تا ۶۰ دقیقه انجام دادند و پس از اتمام دوره آزمایش، وضعیت دو گروه با یکدیگر مقایسه شد.

نتایج این پژوهش نشان داد که انجام تمرینات روزانه پیلاتس، قدرت پاها، قابلیت حرکتی، عملکرد تنفسی و به دنبال آن کیفیت زندگی را در زنان سالمند بهبود می‌دهد. بنابراین می‌توان انجام این تمرینات را به‌عنوان یک مداخله ایمن با هدف پیشگیری از زمین خوردن در دوران سالمندی و بهبود قابلیت حرکتی، عملکرد تنفسی و کیفیت زندگی به افراد سالمند توصیه کرد.

افشین مقدسی، محقق گروه آسیب‌شناسی و حرکات اصلاحی دانشکده علوم ورزشی دانشگاه پیام نور تهران و همکارش در این خصوص می‌گویند: «با افزایش سن، قدرت عضلات تنفسی کاهش می‌یابد و پیلاتس روشی است که از تنفس به‌عنوان یکی از اصول خود استفاده می‌کنند. بنابراین انتظار می‌رود که انجام تمرینات این ورزش، باعث بهبود عملکرد تنفسی و شاخص‌های ریوی شود».

به گفته آن‌ها، «مکانیسم اثرگذاری این تمرینات بر بهبود عملکرد ریوی این‌گونه است که تمامی تمرینات پیلاتس باید با ریتم تنفسی کافی و مستمر همراه باشند. همچنین در این شیوه تمرینی بر تنفس دنده‌ای تأکید می‌شود، به‌گونه‌ای که دنده‌ها در طول تنفس به طرف بالا و پایین می‌روند و به جانب و عقب نیز گسترش می‌یابند. لذا تمرینات پیلاتس با اصلاح ریتم تنفس و درگیر کردن عضلات تنفسی به‌ویژه در عملکرد بازدم فعال و حفظ انقباض در طول مرحله دم و بازدم باعث افزایش قدرت عضلات تنفسی و درنتیجه بهبود عملکرد تنفسی می‌شوند».

پیلاتس به‌عنوان یک روش منحصربه‌فرد از آمادگی جسمانی مطرح است که با ترکیبی از حرکات قدرتی، کشش و تنفس عضلانی همراه است. همچنین برخلاف ورزش‌های مقاومتی سنتی که در آن عضلات به‌صورت جداگانه تمرین داده می‌شوند، ورزش‌پیلاتس با یک رویکرد کل‌نگر، نیازمند فعال‌سازی و هماهنگی چندین گروه عضله در یک‌زمان است.

قابل ذکر است این یافته‌های پژوهشی را مجله علمی پژوهشی «ارتقای ایمنی و پیشگیری از مصدومیت‌ها» متعلق به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی منتشر کرده است.