گانگلیون (Ganglion)‏ برجستگی‌ای کیستی است که گاهی بر روی مفاصل و تاندون‌ها ایجاد می‌شود. گانگلیون نام دیگر کیست سینوویال است. کیست سینوویال نام توده ای است که به طور شایع در پشت مچ دست ایجاد می شود.

در مچ دست به طور طبیعی کیستی وجود ندارد.

گانگلیون یا کیست سینوویال مچ دست شایع ترین توده خوش خیم دست است.

کیست سینوویال بافت شبیه یک کیسه است که در درون آن مایع غلیظی وجود دارد. این مایع همان مایع مفصلی است که مدتی در درون کیست مانده و غلیظ شده است. جدار کیست هم بافتی شبیه کپسول مفصلی مچ دست است.

در واقع گانگلیون یا کیست سینوویال یک نوع فتق یا بیرون زدگی کپسول مفصلی مچ دست است. پس کپسول مفصلی در پشت مچ دست برآمده و برجسته شده و در درون آن مایع مفصلی جمع و سپس غلیظ می شود.

علت بروز این توده به روشنی مشخص نشده است با این حال ممکن است ضربات مکرر واره به مچ یا حرکات مکرر و یکنواخت مچ دست موجب این بیماری شود. به این توده غلیظک هم می گویند.

گانگلیون ممکن است در سطح کفی مچ دست و یا در انگشتان دست هم ایجاد شود.

تشخیص کیست ها با معاینه بالینی توسط پزشک می باشد و به ندرت ممکن است برای تشخیص کیست های نهفته از ام‌آرآی استفاده شود

علائم گانگلیون

شایع ترین علامت این کیست که موجب مراجعه بیمار به پزشک می شود، وجود یک توده برجسته در پشت مچ دست است.

این توده سطحی نرم و گرد و یکنواخت دارد. گاهی اوقات توده نرم بوده، ولی در اکثر موارد سفت است.

توده ممکن است دردناک باشد و در مواردی درد بیمار تظاهر بیشتری از برجسته بودن آن دارد.

از دیگر علائم گانگلیون فشار آن به اعصاب مچ دست است. این فشار می تواند موجب فلج عصب و بروز علائمی مانند بی حسی یا گزگز کند.

از دیگر علائم گانگلیون احساس ضعف و ناراحتی در دست است.

کیست با فشار دادن پروخالی نمی گردد و معمولا متحرک نیست.

اکثرا درد کمی ایجاد می کند، ولی کیست هایی که نزدیک عروق و یا اعصاب سطحی باشند می توانند دردهای زیادی که ممکن است انتشاری باشد، ایجاد کنند.

تشخیص کیست ها با معاینه بالینی توسط پزشک می باشد و به ندرت ممکن است برای تشخیص کیست های نهفته از ام‌آرآی استفاده شود.
کیست مچ دست

محل گانگلیون

شایع ترین محل گانگلیون پشت مچ دست است. دومین محل شایع داخل مچ دست نزدیک شریان رادیال است و سومین محل شایع گانگلیون در قدام و قاعده انگشتان دست می باشد.

گانگلیون های پشت دست معمولا ثاب ، نرم و گرد می باشند.

کیست سینوویال در مچ پا و زانو نیز دیده می‌شود. در بند انتهایی انگشتان نیز شایع است.

روند گانگلیون

 کیست های گانگلیونی ممکن است به مرور زمان بزرگ تر یا کوچکتر شده و یا حتی محو شود. پس اندازه آن متغیر است.
معمولا در هنگامی که بیمار فعالیت های زیادی را با مچ دست انجام می دهد، کیست بزرگ تر می شود.

کیست ممکن است مدتی محو شده و پس از مدتی دوباره عود کند.

در بسیاری اوقات بیماری حتی بدون درمان پس از چند سال محو می شود.
درمان های خانگی کیست مچ دست مثل ضربه زدن برای ترکاندن کیست و یا گذاشتن سکه روی آن و بستن با فشار، توصیه نمی گردد و ممکن است با عوارض همراه باشد

درمان گانگلیون

گانگلیون توده خوش خیم و بی ضرری است و در بسیاری اوقات خودبخود خوب می شود. پس معمولا نیازی به درمان ندارد و پزشک به بیمار اطمینان می دهد که توده مشکلی برای وی ایجاد نخواهد کرد.

در صورتی که گانگلیون دردناک باشد، استفاده از بریس های (آتل) مچ دست می تواند به رفع درد کمک کند.

درمان های خانگی مثل ضربه زدن برای ترکاندن کیست و یا گذاشتن سکه روی آن و بستن با فشار، توصیه نمی گردد و ممکن است با عوارض همراه باشد.

 درمان های دیگری مانند خارج کردن مایع کیست با سوزن (آسپیراسیون) و تزریق کورتیکوستروئید در درون کیست هم توسط پزشک انجام می شود.
کیست مچ دست

احتمال عود کیست سینوویال بعد از درمان وجود دارد، ولی کمترین احتمال عود در بین درمان های مختلف متعلق به عمل جراحی است.

این جراحی در صورتی که با بیهوشی عمومی انجام شود احتمال عود کمتری در مقایسه با جراحی با بیحسی موضعی دارد.

عمل جراحی این کیست به صورت خارج کردن آن است.

خروج کیست از مچ دست مشکلی در عملکرد و کارآیی مچ دست ایجاد نکرده و قدرت مچ دست را کاهش نمی دهد.

روش دیگر برداشتن کیست با روش آرتروسکوپی است که زخم محل جراحی در این روش کوچک تر از روش های جراحی سنتی است.

در جراحی و آرتروسکوپی، کل کیسه بافتی که توده را درست کرده است، همراه با مایع درون آن، یک جا از بدن خارج می شود.

عوارض گانگلیون

گانگلیونی که از عمق یا کف دست منشاء می گیرد، ممکن است به صورت مکانیکی با اعصاب اولنار و مدیان یا شاخه های آنها در کف دست تداخل کند.


این تداخل منجر به اختلالات حرکتی و حسی در محل توزیع شاخه های درگیر می شود./ج

آفتاب