قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در «قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بد سرپرست» مصوب سال ۱۳۹۲ «آیین نامه اجرایی ماده ۲۲ قانون حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان بی سرپرست مصوب سال ۱۳۹۴ و آیین نامه اجرایی ماده ۳۶ «قانون حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست مصوب سال ۱۳۹۴ از جمله قوانینی هستند که مقررات مربوط به فرزندخواندگی را تشریح کرده‌اند که برخی از این قوانین در زیر آمده است:

۱- زن و شوهر بدون فرزند، دختران و زنان بدون شوهر و زن و شوهر دارای فرزند گروه‌هایی هستند که می‌توانند متقاضی سرپرستی کودکان بی‌سرپرست و بد سرپرست تحت پوشش سازمان بهزیستی باشند.

۲- افراد متقاضی باید شرایطی مانند مقید به انجام واجبات و ترک محرمات، صلاحیت اخلاقی، عقد دائم بین زوجین و تابعیت ایرانی را دارا باشند.

۳- حداقل یکی از زوجین باید بیش از ۳۰ سال سن داشته باشد. دختر مجرد متقاضی نیز باید حداقل ۳۰ سال سن داشته باشد. متقاضیان کمتر از ۵۰ سال برای فرزند خواندگی در اولویت هستند.

۴- فرد متقاضی نباید محکومیت کیفری داشته باشد.

۵- تمکن مالی نیز از شرایط فرزندخواندگی است و با ابزارهایی مانند شغل پایدار با درآمد مکفی، خانه مسکونی اعم از ملکی یا استیجاری و ... توسط بهزیستی سنجیده می‌شود. فرد متقاضی همچنین باید دارای بیمه پایه اجتماعی و درمان باشد، چراکه باید بعدا کودک را بیمه تکمیلی کند. تمکن مالی یکی از زوجین در زمان ارائه تقاضانامه برای احراز شرایط کفایت می‌کند اما تملیک اموال یا حقوق یا تعهد به تملیک اموال یا حقوق در آینده به نفع کودک یا نوجوان و نیز بیمه عمر باید توسط زن و شوهر ( هر دو) انجام شود.

۶- فرد متقاضی باید سلامت جسم و روان و توانایی عملی نگهداری از کودکی را دارا باشد به بیماری سفیه یا جنون نیز مبتلا نباشد. نداشتن اعتیاد به مواد مخدر، روانگردان و الکل نیز از دیگر شرایط نگهداری از کودک است. همچنین متقاضی فرزندخواندگی نباید مبتلا به بیماری واگیر یا صعب العلاج باشد.

۷- برای زن و شوهر بدون فرزندی که متقاضی فرزندخواندگی هستند باید ۵ سال از تاریخ ازدواج آنها گذشته باشد و از ازدواج فعلی خود فرزند نداشته باشند. از زوجین بنا به تشخیص پزشکی قانونی بچه دار نشوند نیاز به گذشته ۵ سال نیست. همچنین اگر از ازدواج متقاضیان ۵ سال گذشته باشد و آنها بچه نداشته باشند نیاز به اخذ گواهی پزشک متخصص زنان و زایمان نیز نخواهند داشت.

۸- برای زنان و دختران بدون همسر نیز این افراد نباید فرزند داشته باشند اما اگر خانم مجرد بخواهد سرپرستی خواهران و برادران یا برادرزاده ها و خواهرزاده ها، نوه‌های خود را به عهده بگیرد داشتن فرزند بلامانع است.

۹- قانون به خانم‌های مجرد اجازه داده است که فقط کودک دختر را به سرپرستی بپذیرند اما اگر خانم مجرد واجد شرایط بخواهد سرپرستی برادر، پسر برادر یا پسر خواهر یا نوه خود را بپذیرد بهزیستی موضوع را به دادگاه منعکس می کند. اگر دادگاه این امر را بپذیرد بهزیستی فرایند انجام کار را ادامه خواهد داد.

۱۰- دختران و زنان بدون شوهر باید دارای منزل مسکونی به صورت مستقل باشند البته ملکی یا استیجاری بودن منزل تفاوتی ندارد. اگر متقاضی در منزلی به همراه اعضا خانواده خود زندگی می کند منزل مذکور باید دارای امکانات رفاهی برای کودک باشد. همچنین اعضای خانواده وی نیز باید بررسی شوند.

۱۱- برای پذیرش درخواست زوجین دارای فرزند رعایت تناسب سنی کودکان زیستی (بیولوژیک) متقاضی و کودک تحت سرپرستی الزامی است. واگذاری کودک غیرهمجنس با کودکان زیستی متقاضیان بلامانع است.

۱۲- درصورتی که متقاضیان سه کودک زیستی داشته باشند که با متقاضیان زندگی می‌کنند صرفا آنها می توانند یک کودک دیگر را به سرپرستی بگیرند مگر آن که کودکان تحت سرپرستی خواهر یا برادر باشند. اگر کودکان زیستی به دلیل ازدواج با خانواده زندگی نمی کنند شرط مزبور لازم نیست رعایت شود.