خلیج‌فارس سرشار از ظرفیت‌ها و فرصت‌های ممتازی است که هم‌جواری با تنها چند کیلومتر آن برای بسیاری از کشورها یک آرزو است ولی استان بوشهر به‌تنهایی ۹۰۰ کیلومتر مرز با این خلیج بی‌نظیر دارد. ظرفیت‌هایی که می‌توانست با مدیریت صحیح و کارشناسی شده موجب توسعه در ابعاد مختلف اقتصادی شود که اگر چنین می‌شد شاید امروز دغدغه جوانان این مرزوبوم اشتغال و معیشت نبود.

امروز مدیریت سواحل کشور به‌طورکلی دچار چالش جدی و ضعف در هماهنگی‌های بین بخشی و کمبود زیرساخت‌های فیزیکی است.

هرچند در سال‌های اخیر اقدامات خوبی برای استفاده از ظرفیت‌های خلیج‌فارس صورت گرفته است ولی هنوز تا رسیدن به وضعیت ایده‌آل و استفاده از همه ظرفیت‌های خلیج‌فارس فاصله بسیار زیادی داریم.

بنادر و سواحل استان بوشهر در عرصه گردشگری، تجارت و بازرگانی، نفت و گاز و پتروشیمی، بنادر و دریانوردی، ساخت و تعمیر و نگهداری سازه‌های دریایی، ساخت و تعمیر شناور، حمل‌ونقل دریایی، صادرات و واردات، صید و آبزی‌پروری و ... دارای ظرفیت‌های بی‌شماری هستند که به‌اختصار این موارد را بررسی می‌کنیم.

زیرساخت تجارت دریایی

تجارت در استان بوشهر قدمت تاریخی دارد و در گذشته به دلیل بالا بودن میزان صادرات و واردات، لقب دروازه تجارت ایران را داشته اما اکنون تا رسیدن به این عنوان نیازمند فعالیت‌های بهتر و بیشتری است.

تجارت دریایی در عرصه بین‌المللی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است به همین دلیل حمل‌ونقل دریایی عضو جدانشدنی و جزو پارامترهای تأثیرگذار محسوب می‌شود. در این حوزه اگر زیرساخت‌های لازم وجود داشته باشد هزینه تجارت را کاهش داده و از استقبال بیشتری از سوی تاجران برخوردار خواهد بود.

وقتی از زیرساخت‌های موردنیاز برای تجارت دریایی حرف می‌زنیم، منظورمان ایجاد شرایطی در دریا و خشکی است که هم توان عبور از کانال بندر و پهلوگیری‌ کشتی‌های پهن‌پیکر در کنار ساحل فراهم شود و هم در خشکی امکانات تخلیه و بارگیری فراهم و شرایط برای حمل‌ونقل کالا به مرکز کشور ایجاد شود.

تعمیق کانال و بهبود شرایط بندری در بوشهر برای پهلوگیری کشتی‌های بزرگ در حال انجام است و در آینده نیز باید اقدامات بیشتری صورت گیرد که شرایط حضور کشتی‌های بزرگ در بندر بوشهر فراهم شود.

برای ارتباط بین بندر تا مرکز کشور نیز اقدامات اساسی چه در بندر و چه در زمینه حمل‌ونقل باید صورت گیرد که یکی از اقدامات مهمی که بندر بوشهر را به‌خوبی به مرکز کشور متصل می‌کند، اتصال استان بوشهر به خط ریلی کشور است.

راه‌آهن یکی از مواردی است که بیشتر از نیاز برای حمل‌ونقل عمومی برای رونق در تجارت حائز اهمیت است؛ طرحی که سال‌ها پیش آغازشده ولی فعلاً راکد است و همچنان تاریخ بهره‌برداری از آن مشخص نیست.

لزوم حذف موانع پیش روی تاجران

تجار و بازرگانان یکی از مهم‌ترین راه‌ها برای تجارت خود را استفاده از حمل‌ونقل دریایی می‌دانند و با توجه به نزدیکی بوشهر به کشورهای حوزه خلیج‌فارس فرصت خوبی در این حوزه فراهم است ولی باید هزینه‌های حمل‌ونقل برای تجار کاهش یابد.

یکی از فعالان اقتصادی و تجارت در استان بوشهر اظهار داشت: استان بوشهر با برخورداری از بنادر متعدد و به‌ویژه ظرفیت‌های مهم بندر بوشهر دارای قابلیت بسیار بالایی برای تجارت دریایی است.

عبدالرحمن فرهمند خاطرنشان کرد: بوشهر یکی از استان‌ها با پتانسیل بالا برای تجارت است که در صورت کاهش برخی بروکراسی‌های اداری می‌توان سرمایه‌گذاران زیادی را برای فعالیت‌های تجاری جذب کرد.

وی در ادامه بر لزوم تلاش برای حذف مشکلات و موانع پیش روی تجار تأکید و عنوان کرد: ما باید با تسهیل‌گری در امر تجارت بتوانیم استان بوشهر را به جایگاه منحصربه‌فرد گذشته بازگردانیم.

وی افزود: حذف مالیات بر ارزش‌افزوده در منطقه ویژه اقتصادی بوشهر، کاهش نرخ تعرفه شرکت‌های فعال، به‌کارگیری شناورهای تندرو برای صادرات و توسعه بندری در شهرستان‌های مختلف استان به‌ویژه گناوه ازجمله فعالیت‌هایی است که می‌تواند تأثیر ویژه‌ای در افزایش صادرات در استان داشته باشد.

افزایش دو برابری ظرفیت بندر بوشهر

مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی از توسعه زیرساخت‌های بندری در بوشهر به‌عنوان یک اولویت مهم یاد کرد و اظهار داشت: با تکمیل طرح‌های در دست اجرا ظرفیت تخلیه و بارگیری بندر بوشهر به دو برابر افزایش می‌یابد.

محمد راستاد یکی از مهم‌ترین اقدامات در استان بوشهر را توسعه مجتمع بندری «نگین» به‌عنوان پس‌کرانه بندر بوشهر عنوان کرد و ادامه داد: این مجتمع بندری دارای ۴۵۰ هکتار مساحت است که تکمیل آن به‌عنوان یک اولویت مهم در دستور کار است.

وی با اشاره به اجرای ترمینال کانتینری، چندمنظوره، ترمینال فله‌ای و پایانه صادراتی مواد معدنی در مجتمع بندری نگین خاطرنشان کرد: با تکمیل ترمینال کانتینری و لایروبی و افزایش عمق کانال شرایط پهلوگیری کشتی‌های بزرگ در بوشهر فراهم می‌شود.

مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی اضافه کرد: ۱۵۰ میلیارد تومان اعتبار به‌منظور اجرای طرح توسعه کانال دسترسی بندر بوشهر برای افزایش عمق آن و پذیرش کشتی‌های ۳۰ هزار تنی اختصاص یافته است.

وی از توسعه فعالیت‌های تولیدی و دارای ارزش‌افزوده در پس‌کرانه‌های بندر بوشهر به‌عنوان دیگر اقدام مدنظر نام برد و افزود: اقدامات لازم برای ایجاد زیرساخت‌ها و پایانه صادرات مواد معدنی نیز در این بندر انجام می‌شود.

راستاد از تبدیل بندر نگین به بندر نسل سومی خبر داد و بیان کرد: افزایش بهره‌وری بندری، زمینه کاهش هزینه تمام‌شده حمل‌ونقل دریایی را فراهم می‌سازد تا رقابت‌پذیری بهتر و بیشتری در بنادر ایجاد شود.

وی ادامه داد: افق خوبی برای توسعه بندر بوشهر طراحی‌شده و اقدامات خوبی در آینده صورت می‌گیرد که می‌تواند زمینه‌ساز توسعه چشمگیر فعالیت‌های بندری در بندر بوشهر باشد.

گردشگری دریایی مغفول مانده است

گردشگری دریایی یکی از مهم‌ترین ظرفیت‌ها برای کشورهای دارای دریا و ساحل شناخته می‌شود. استان بوشهر با دارا بودن ساحل زیبا و طولانی با خلیج‌فارس بیشترین طول نوار ساحلی را دارد که متأسفانه تاکنون نتوانسته از این ظرفیت خدادادی بهره کافی داشته باشد.

یکی از صنایع مهمی که در جهان در حال رشد است، صنعت گردشگری دریایی است. تورهای گردش دریایی، تفریح‌ها و ورزش‌های آبی و دیگر سرگرمی‌های مرتبط با ساحل از مواردی است که کشورها تلاش می‌کنند با دارا بودن هر میزان ساحل از آن، برای گسترش صنعت گردشگری استفاده کنند.

استان بوشهر دارای سواحل بسیار زیبایی است که از شمال تا جنوب استان گستردگی دارد ولی اغلب این سواحل بلااستفاده مانده و استفاده مناسبی برای اجرای طرح‌های گردشگری دریایی از آن نشده است.

سرمایه‌گذاری در حوزه صنعت گردشگری و ایجاد زیرساخت‌های این صنعت در استان نه‌تنها موجب رونق اقتصادی و ورود توریست به بوشهر می‌شود بلکه موجب ایجاد اشتغال و رونق در زمینه کسب‌وکار نیز خواهد شد.

نقشه راه رونق گردشگری دریایی تدوین شود

یکی از فعالان در حوزه گردشگری در استان بوشهر اظهار داشت: باید از سواحل و دریای استان بوشهر استفاده مناسبی برای توسعه گردشگری دریایی صورت گیرد.

فرهاد غلامی بیان کرد: برای ایجاد رونق در حوزه صنعت گردشگری همکاری نهادهای مختلف مانند محیط‌زیست، شهرداری‌ها، میراث فرهنگی، بنادر و دریانوردی و منابع طبیعی نیاز است تا در زمان اجرا با مشکل عدم هماهنگی و اعتراض‌های مختلف روبرو نشود.

وی افزود: همچنین باید یک سند و یا نقشه راه توسعه در این حوزه وجود داشته باشد چراکه در غیر این صورت کارها یا بدون بازدهی و یا موازی کاری خواهد بود.

وی عنوان کرد: می‌توانیم با اصلاح شیوه‌های نادرست گذشته و اجرای برنامه‌های منسجم در این راستا یاری‌رسان هم بوده و باعث جان گرفتن این صنعت در استان و رشد اقتصادی در سطح استان و کشور شویم.

توسعه گردشگری دریایی در استان

استاندار بوشهر تأکید ویژه‌ای بر توسعه گردشگری دریایی در استان بوشهر دارد و همواره یکی از قابلیت‌های استان بوشهر با توجه به هم‌جواری با خلیج‌فارس را ظرفیت‌های بندری می‌داند.

عبدالکریم گراوند با اشاره به اینکه با استفاده از دریا و ساحل می‌توان از این ظرفیت در راستای توسعه کارآفرینی، اشتغال و رونق اقتصادی استفاده کرد، افزود: گردشگری دریایی یکی از مهم‌ترین محورهای توسعه استان بوشهر است.

وی با اذعان به اینکه هم‌اکنون در زمینه برخورداری از شرایط مناسب از نظر گردشگری دریایی کمبودهایی وجود دارد، اضافه کرد: زیرساخت‌های گردشگری دریایی در استان بوشهر باید پاسخگوی نیازهای مردم استان و کشور باشد.

گراوند با اشاره به اینکه استان بوشهر دارای ظرفیت‌های زیادی در حوزه صنعت گردشگری دریایی است، تصریح کرد: توسعه این بخش یکی از برنامه‌های مهم ما در استان بوشهر است و تلاش می‌شود این توسعه به‌صورت متوازن و در همه شهرستان‌های ساحلی استان انجام شود.

استفاده از ظرفیت بخش خصوصی در توسعه گردشگری دریایی

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان بوشهر با اشاره به ظرفیت سواحل و دریای استان بوشهر و هم‌جواری با خلیج‌فارس، بیان کرد: موقعیت جغرافیایی استان بوشهر ظرفیت‌های بالایی را در زمینه گردشگری دریایی ایجاد کرده است که باید از این ظرفیت‌ها به نحو مطلوب استفاده شود.

ناصر امیرزاده با بیان اینکه بخش خصوصی می‌تواند نقش مؤثری در توسعه این حوزه داشته باشد، افزود: اکنون طرح‌های گردشگری دریایی و ایجاد دهکده‌های ساحلی در شهرستان‌های بوشهر، عسلویه، تنگستان، کنگان، دیلم و گناوه تهیه‌شده که با استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی اجرا خواهد شد.

وی با اشاره به وضعیت آب و هوایی استان بوشهر بیان کرد: استان بوشهر با توجه به وضعیت آب‌وهوا، هشت ماه در سال را می‌تواند میزبان گردشگران باشند.

مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان بوشهر بیان کرد: سواحل بکر و تاریخی در استان نشان‌دهنده قدمت این استان بوده و از ظرفیت‌های گردشگری است.

امیرزاده با عنوان اینکه از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در حوزه گردشگری دریایی حمایت می‌کنیم، افزود: برنامه‌های توسعه مختلفی در این زمینه در استان تدوین‌شده است.

وی از آغاز به کار کشتی تفریحی که با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی ساخته‌شده خبر داد و گفت: توسعه در این بخش موجب اشتغال و تبدیل استان بوشهر به قطب گردشگری دریایی می‌شود. 

گردشگری دریایی یکی از پردرآمدترین شاخه صنعت گردشگری است که در استان به آن بی‌توجهی شده است، چراکه در کشورهای دیگر با دارا بودن حداقل نوار ساحلی شاهد هستیم که سالانه میلیون‌ها توریست به دلیل وجود زیرساخت‌های مناسب جذب‌شده و موجب رونق در کسب‌وکار و اقتصاد می‌شوند.

آبزی‌پروری در خلیج فارس توسعه یابد

صید و صیادی و پرورش آبزیان از دیگر ظرفیت‌های مهم مناطق ساحلی است که استان بوشهر نیز به‌خوبی از این ظرفیت‌ها بهره می‌برد.

بیش از ۱۰ هزار صیاد در استان بوشهر با استفاده از شناورهای کوچک و بزرگ هرساله به صید ماهی و میگو و دیگر آبزیان در خلیج‌فارس می‌پردازند و به گفته معاون شیلات استان بوشهر، سالانه افزون بر ۶۰ هزار تن انواع آبزیان توسط صیادان استان صید و به بازار عرضه می‌شود.

البته صید و صیادی تنها ظرفیت شیلاتی استان بوشهر و خلیج‌فارس نیست و برنامه‌های دیگر همچون آبزی‌پروری نیز در دستور کار است و تاکنون در زمینه پرورش میگو کارهای بسیار خوبی صورت گرفته است.

استان بوشهر به‌عنوان قطب پرورش میگوی کشور شناخته‌شده و چیزی حدود ۶۰ درصد از میگوی پرورشی کشور در این استان تولید می‌شود ولی تاکنون به‌خوبی برای توسعه پرورش ماهی در استان تلاش نشده است.

طرح‌هایی برای پرورش ماهی در قفس در چند نقطه استان آغازشده است ولی این‌ها تنها بخش کوچکی از ظرفیت خلیج‌فارس است و باید با توسعه این طرح‌ها زمینه اشتغال‌زایی و تولید و درآمدزایی در خلیج‌فارس بیش‌ازپیش گسترش یابد.

افزایش پرورش آبزیان در استان

مدیرکل شیلات استان بوشهر با اشاره به ظرفیت‌های بی‌نظیر استان بوشهر در تولید و پرورش آبزیان اظهار داشت: حمایت مناسبی از سرمایه‌گذاری در پرورش آبزیان به‌ویژه ماهی و میگو خواهیم داشت.

عباسعلی زنده‌بودی با اشاره به اجرای طرح پرورش میگو در پنج هزار هکتار اراضی ساحلی استان بوشهر خاطرنشان کرد: پیش‌بینی می‌شود امسال حدود ۱۷ هزار تن میگو از استخرهای استان بوشهر برداشت شود.

مدیرکل شیلات استان بوشهر با اشاره به شناسایی و تدوین طرح‌های سرمایه‌گذاری پرورش ماهی در قفس برای سرمایه گذاران، اضافه کرد: بیش از ۱۰۰ سرمایه‌گذار تاکنون برای مشارکت در پروژه پرورش ماهی در قفس در استان بوشهر اعلام آمادگی کرده‌اند.

وی با اشاره به اینکه اجرای طرح‌های آبزی‌پروری زمینه‌ساز توسعه اشتغال در سطح استان خواهد بود، گفت: تا پایان برنامه ششم توسعه پرورش ماهی در قفس استان بوشهر به ۲۰ هزار تن خواهد رسید.

زنده‌بودی با اشاره به ایجاد پنج شهرک پشتیبان طرح‌های آبزی‌پروری در استان بوشهر برای مدیریت و ارائه خدمات به سرمایه‌گذاران ادامه داد: سود و نرخ تسهیلات اعتباری به پرورش ماهی در قفس در مناطق روستایی و مرزی کمتر از دیگر نقاط است.

ظرفیت بالای بوشهر در سازه‌های دریایی

یکی از مهم‌ترین ظرفیت‌های استان بوشهر را می‌توان ساخت و توسعه سازه‌های دریایی و ارائه خدمات در این حوزه عنوان کرد به‌طوری‌که در سال‌های اخیر شاهد توسعه ساخت سکوهای پارس جنوبی در بوشهر هستیم.

چند سالی بود که فعالیت‌های کشتی‌سازی و ساخت سازه‌های دریایی در بوشهر با رکود روبرو شده بود ولی با ورود سپاه به عرصه فعالیت‌های دریایی در بوشهر شاهد رونق گسترده‌ای در این حوزه هستیم.

به گفته مدیر منطقه جنوب شرکت صنعتی دریایی ایران صدرا، ساخت ۱۰ سکوی پارس جنوبی در این شرکت در حال انجام است و شرکت صدرا سکوهای گازی فازهای ۱۳، ۱۴ و ۲۲ تا ۲۳ پارس جنوبی را می‌سازد.

البته ساخت شناورهای بزرگ و کوچک نیز از دیگر ظرفیت‌های استان بوشهر است که باید با حمایت مناسب از این بخش زمینه توسعه هرچه بیشتر صنایع دریایی در استان فراهم شود.

توسعه صنایع کشتی‌سازی در بوشهر

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان بوشهر پیش‌ازاین در مورد این موضوع اظهار داشته است: شرکت‌های شناورسازی مستقر در استان با ظرفیت‌های مختلف در زمینه تعمیر و ساخت انواع شناورها، توانسته است بیش از سه هزار نفر را مشغول به فعالیت کند.

سید حسین حسینی محمدی ابراز امیدواری کرده که با کمک‌های ویژه و سیاست‌های حمایتی صندوق توسعه صنایع دریایی نظیر تسهیلات ساخت شناور، تعمیرات شناور، سرمایه در گردش، تسهیلات کارمزد ضمانت‌نامه، شاهد رشد و توسعه مطلوبی در آینده نزدیک هم‌راستا با سال «اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال» باشیم.

وی با اشاره به اینکه صنعت کشتی‌سازی به‌عنوان یکی از صنایع استراتژیک عامل توسعه و رشد صنایع جانبی مختلف است عنوان کرد: استان بوشهر در بخش شناورسازی دارای ظرفیت‌ها و مزیت‌های بالفعلی است که می‌توان با برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری مدون اشتغال قابل‌توجهی ایجاد کرد.

توسعه چشمگیر صنایع نفت و گاز و پتروشیمی

استان بوشهر قطب انرژی کشور محسوب می‌شود و صنایع نفت و گاز و پتروشیمی به‌خوبی در این استان گسترش‌یافته است؛ صنایعی که تکیه ویژه‌ای بر استفاده از ظرفیت‌های دریا دارند.

میدان گازی پارس جنوبی در عمق خلیج‌فارس قرارگرفته و با خط لوله ۱۰۰ کیلومتری به ساحل منتقل می‌شود و نفت ایران نیز با انتقال از طریق خطوط دریایی به جزیره خارگ منتقل‌شده و از آنجا صادر می‌شود.

ساحل و بندر بوشهر ظرفیت بی‌نظیری است که باید به‌خوبی از منابع و داشته‌های آن در بخش‌های مختلف بهره برد تا شاهد توسعه اشتغال‌زایی، کسب درآمد و رونق اقتصادی باشیم.