روزنامه اینترنتی فراز: پتروشیمی مارون، به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان محصولات پلیمری و شیمیایی در منطقه و جهان، از اواخر فروردین‌ماه ۱۴۰۱، همزمان با یک انتصاب شبهه‌برانگیز، روز‌های خوبی را تجربه نکرده است. این شرکت پتروشیمی از سال ۱۳۷۷ با هدف ارتقای رتبه ایران در حوزه جهانی پتروشیمی تاسیس شده و تا چند سال پیش، روند خوبی را در پیش گرفته بود. انتصاب «امین امرایی» ۳۸ ساله به مدیرعاملی شرکت پتروشیمی مارون، اما منجر به تغییر ریلی بی‌سابقه در این شرکت شد.

انتصاب امین امرایی به مدیرعاملی پتروشیمی مارون پیش از این نیز در رسانه‌های تخصصی خبرساز شده بود. امرایی متولد ۱۳۶۳ است که پیش از انتصاب در مارون، به مدت یک‌سال و بدون داشتن سابقه چشمگیر، مدیرعامل و عضو هیأت مدیره پتروشیمی شیراز بود. او با ساختن رزومه در شیراز که عملکرد ضعیفی هم داشته، پس از یک‌سال، به مدیرعاملی پتروشیمی مارون منصوب می‌شود. انتصاب امرایی را می‌توان در زمره‌ی استخدام‌ها و انتصابات اتوبوسی در دولت سیزدهم طبقه‌بندی کرد، اما پرسش اصلی این‌جاست که چطور فردی با تجربه‌ی تنها یک سال مدیریت در پتروشیمی شیراز، به مدیرعاملی شرکت پتروشیمی مارون با وسعت و حساسیت سه برابر بیشتر منصوب شده است؟

مرثیه‌ای برای سودآوری مارون

نگاهی به آمار می‌تواند کارنامه مدیریت امین امرایی در پتروشیمی مارون را روشن کند. امرایی در حالی به مدیریت این واحد صنعتی عظیم منصوب شده که این شرکت در سال‌های پیش از انتصاب امرایی، روند مثبتی را طی کرده بود. پتروشیمی مارون در سال ۱۳۹۸، ۵ هزار و ۱۱۸ میلیارد تومان سود خالص را ثبت کرده است. این رقم در سال‌های مالی ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ با رشد سالانه ۱۳۰ و ۲۲ درصدی به ترتیب به ۱۱ هزار و ۶۳۹ میلیارد و ۱۴ هزار و ۱۵۹ میلیارد تومان رسید.

با ورود امین امرایی به پتروشیمی مارون، اما روند سودآوری شرکت، بر خلاف سال‌های پیش از آن، در سراشیبی قرار می‌گیرد. به طوری که یازده ماه پس از انتصاب امرایی، سود خالص این شرکت با کاهش ۲۳ درصدی به ۱۰ هزار و ۹۱۴ میلیارد تومان سقوط می‌کند. عدم‌النفع حاصل از کاهش سود خالص برای پتروشیمی مارون در حالی در این مدت رقم می‌خورد که پتروشیمی‌های امیرکبیر و جم با محصولات مشابه، افزایش سود خالص را نسبت به سال قبل‌شان تجربه کردند.

مدیریت امین امرایی در سال ۱۴۰۲ نیز بر سود خالص مارون سایه انداخت. البته باید گفت که تحولات و سیاست‌های کلان اقتصادی کشور نیز در افت عملکرد پتروشیمی‌ها در کشور تاثیر به‌سزایی داشت. برای مثال، شرکت‌های پتروشیمی امیرکبیر، جم و آریاساسول، در سال ۱۴۰۲ به طور میانگین ۱۳ درصد کاهش سود خالص را نسبت به سال ۱۴۰۱ تجربه کردند. اما شرکت پتروشیمی مارون در همین مدت، بیش از دو شرکت مذکور کاهش سود خالص را ثبت کرده و سود ۱۰ هزار و ۹۱۴ میلیارد تومانی در سال ۱۴۰۱ را به ۹ هزار و ۱۱۰ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۲ رسانده است. البته به عنوان یک نکته قابل توجه باید گفت که سود تلفیقی پتروشیمی مارون در سال ۱۴۰۲ به میزان ۲۸ درصد افزایش یافته است.

کاهش دومینویی سود خالص پتروشیمی مارون، اما در سال ۱۴۰۲ پایان نپذیرفت. طبق آمار و آخرین گزارش‌ها، سود خالص ۹ ماهه ابتدایی ۱۴۰۳ این شرکت پتروشیمی، حتی با وجود افزایش چشم‌گیر نرخ ارز نیز تغییر چندانی را نسبت به مدت‌های قبلی تجربه نکرده است. این درحالی است که پتروشیمی‌های رقیب مثل پتروشیمی امیرکبیر، افزایش ۴۰ درصدی سود خالص را در مدت مشابه ثبت کرده‌اند.

به زبان ساده‌تر و در یک کلام، امین امرایی شرکت پتروشیمی مارون را در سال ۱۴۰۱ و با دلار تقریبی ۳۰ هزار تومانی، با سود خالص ۱۴ همتی تحویل گرفته و پس از سه سال با دلار ۹۰ هزار تومانی، سود خالص مارون را با ارفاق، به ۱۰ همت رسانده است.

در مورد سهام شرکت پتروشیمی مارون نیز با رجوع به آمار و گزارش‌ها می‌توان دید که سهام این شرکت در حالی بدون تغییر باقی مانده که سهام شرکت‌های پتروشیمی با محصولات مشابه در سه سال گذشته با رشد‌های ۶۰ تا ۱۰۰ درصدی روبه‌رو بوده است. به عبارت دیگر، اگر سهامداران پتروشیمی مارون به محض انتصاب امین امرایی به مدیرعاملی این شرکت، سهام‌شان را خارج کرده و به سهام دو شرکت رقیب مارون و حتی سپرده بانکی تبدیل می‌کردند، تا امروز سود بیشتری نصیب‌شان شده بود. دردناک‌تر این است که سهامداران مارون، اغلب بازشستگان نیرو‌های مسلح و تامین اجتماعی هستند و کاهش سوددهی این شرکت در نهایت به ضرر این قشر آسیب‌پذیر تمام می‌شود.

استخدام‌های اتوبوسی؛ افزایش هزینه دو برابر تورم!

از گزارش‌های مالی و روند سودآوری شرکت پتروشیمی مارون اگر بگذریم، استخدام‌های شبهه‌ناک و شائبه‌برانگیز امرایی در مجموعه مارون نیز از دیگر محل‌های پرسش است که موجب انتقاد تند رسانه‌های تخصصی حوزه پتروشیمی و نارضایتی در بدنه شرکت مارون شده است. به‌کارگیری ۱۶۴ نیروی تازه در مارون با وجود افت عملکرد این شرکت در ۳ سال گذشته، از جمله بخشی از این استخدام‌ها است. رسانه‌های تخصصی حوزه نفت و پتروشیمی از استخدام «خیل گسترده مشاوران» کم‌تجربه و کم‌سن‌وسال توسط امرایی در پتروشیمی مارون خبر داده بودند. البته یکی از این رسانه‌ها مدعی شده که انتقاد از عملکرد امین امرایی، منجر به شکایت قضایی پتروشیمی مارون از این رسانه شده است.

این اقدام آقای مدیرعامل، خود را در گزارش‌های مالی شرکت مارون نیز نشان داده است. پتروشیمی مارون در سال ۱۴۰۱، مبلغ هزار و ۳۵ میلیارد تومان را به عنوان هزینه‌های اداری و عمومی شناسایی کرده بود. در سال ۱۴۰۲، با استخدام ۱۱۰ نیروی جدید، هزینه‌های اداری این شرکت با افزایش حدود ۹۰ درصدی، به هزار و ۹۵۸ میلیارد تومان رسیده است. این افزایش تصاعدی در هزینه‌های اداری، معادل بیش از ۲ برابر نرخ تورم اعلامی مرکز آمار بوده و نشان‌دهنده ریخت‌وپاش‌های بی‌رویه در هزینه‌های اداری مارون است.

این ریخت و پاش‌ها، اما منحصر به هزینه‌های اداری در پتروشیمی مارون نبوده و تحت عناوین دیگری نیز رخ داده است. برای مثال، ۲۸ آبان‌ماه ۱۴۰۲، رسانه «بولتن نیوز» از ساخت مستند، «۷۷ روز پتروشیمی مارون» با بودجه ۱۰۰ میلیارد تومانی خبر داد. این رسانه نوشته بود که تامین بودجه این مستند تبلیغاتی از «جیب سهامداران و بازنشستگان نیرو‌های مسلح»، موجب نارضایتی شده بود.

ابقای مدیران منتسب به جریان اصولگرایی و تندرو در دولت چهاردهم، اتفاق تازه‌ای نیست. به نظر می‌رسد که مدیران کم‌تجربه در بخش‌های میانی دولت، به ویژه در واحد‌های صنعتی عظیم و تاثیرگذار، به نام وفاق و به کام حفظ منافع جریان تندرو در کشور، به خوبی در لایه‌های مدیریتی و اجرایی رسوب کرده‌اند. با این حال، همچنان باید پرسید که که مدیران کم‌سابقه‌ای مثل امین امرایی، چطور حتی با توجیه «وفاق» می‌توانند سکان مدیریت مجموعه‌هایی با مالکیت بازنشستگان تامین اجتماعی و نیرو‌های مسلح را به دست بگیرند؟