غلامرضا شقاقی رئیس گروه آب و فاضلاب مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت در گفت‌وگو با خبرنگار مهر در با بیان اینکه مقاومت میکروبی یک تهدید بزرگ برای سلامت عمومی در سطح جهانی است گفت: یکی از مشکلات بهداشتی که امروزه وجود دارد و در دهه‌های آینده بیشتر خواهد شد مشکل مقاومت میکروبی در بخش‌های انسانی، زنجیره غذایی و محیط زیست است.

وی ادامه داد: به طور ساده مقاومت میکروبی یعنی میکروب‌ها به دلیل مصرف غیر اصولی و بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم شده و زمانی که افراد بیمار شوند آنتی‌بیوتیک‌ها دیگر پاسخگوی درمان نخواهد بود.

شقاقی با اشاره به اینکه نمی‌توانیم آنتی‌بیوتیک جدید بسازیم گفت: در نتیجه بیماری‌هایی امکان دارد ایجاد شود که هیچ درمانی ندارد. درست مصرف نشدن و درست دفع نشدن آنتی‌بیوتیک در محیط زیست موجب ایجاد چرخه انتقال آلودگی بین انسان، محیط زیست و چرخه غذایی می‌شود.

لزوم توسعه سیستم فاضلاب شهری

شقاقی افزود: مقاومت میکروبی از طریق مراکز درمانی، کارخانه‌های تولید دارو و دفع نامناسب وارد محیط شده و تنوع زیستی میکروبی را از بین می‌برد. یک سری میکروب حساس در محیط از بین می‌رود و میکروب‌های مقاوم، در محیط باقی می‌ماند و از طریق چرخه غذایی، حیوانات دریایی می‌تواند انتقال پیدا کرده وارد بدن انسان شوند. اگر ما سیستم‌های جمع‌آوری و دفع فاضلابمان در کشور خوب توسعه پیدا نکرده باشد، مقاومت میکروبی ایجاد خواهد شد.

وی طرح کرد: فاضلاب‌هایی که آلوده به آنتی‌بیوتیک هستند عاملی چون کارخانه‌های دارویی یا فاضلاب شهری باشد که این مواد وارد منابع آب ما نیز می‌شود و آب را آلوده کند و میکروب‌هایی که مفید است را از بین برده و میکروب‌های مقاوم در محیط باقی می‌ماند و چرخه را از بین می‌برد.

وضعیت سلامت آب در کشور

رئیس گروه آب و فاضلاب مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت درباره وضعیت سلامت آب کشور گفت: یعنی علاوه بر وزارت نیرو که موظف است آب را تأمین و از کیفیت آن مطمئن شود، وزارت بهداشت نیز نظارت روی این موضوع دارد. خوشبختانه وضعیت کیفی آب ما در مرحله خوبی قرار دارد، البته ممکن است در بعضی استان‌ها شاخص پایین‌تر باشد اما به طور کلی در کشور این شاخص مناسب است.

وی اظهار داشت: شاخص‌هایی از نظر آلودگی میکروبی آب در جایگاه مناسبی قرار داریم. نزدیک به ۹۹ درصد مناطق شهری که عدد قابل قبول و در مناطق روستایی عدد پایین‌تر است. به طور کلی اما به نسبت استانداردهای جهانی و استانداردهای سازمان جهانی بهداشت از نظر کیفی وضعیت ما مطلوب است.

برخی روستاهای تحت پوشش شرکت‌های آب و فاضلاب نیستند

شقاقی اضافه کرد: یکی از مشکلاتی که وجود این است برخی روستاهای ما تحت پوشش شرکت‌های آب و فاضلاب نیستند، بلکه به صورت خودگردان و به صورت هیئت امنایی گردانده می‌شوند. در این مناطق اگر مشکلی باشد رسیدگی نشده و ممکن است به خوبی آب منطقه گندزدایی نشود اما وضعیت آب ما در روستاهایی که تحت پوشش آب و فاضلاب‬ است‬ حدود ۸۴.۸۶ درصد و در مناطق شهری ۹۱.‏۹۹ درصد قرار‬دارد. با اقدامات وزارت نیرو در آینده تمام روستاها را تحت پوشش قرار خواهیم داد.

آزمایش روزانه کلُر و کدورت آب

شقاقی در پاسخ به این پرسش که پایش‌های میکروبی تاکنون چگونه صورت گرفته است اعلام کرد: خوشبختانه تجهیزاتی که در این پایش وجود دارد تجهیزات پرتابل است و یک سری آزمایش اعم از میزان کلر باقی مانده و میزان کدورت در محل انجام می‌شود. اگر در محل انجام نگیرد آن آزمایش درست نخواهد بود. یک سری آزمایش اعم از آزمایش‌های میکروبی باید نور برداری شده و به آزمایشگاه انتقال پیدا کنند.

وی اظهار داشت: ما مطابق استاندارد و بر اساس بازه زمانی تعیین شده آزمایشات را انجام می‌دهیم. آزمایشاتی مانند کلر و کدورت به صورت روزانه در سطح شهر و روستا کنترل و پایش می‌شود و اگر مشکلی باشد گزارش خواهد شد.

رئیس گروه آب و فاضلاب مرکز سلامت محیط و کار ادامه داد: بحث میکروبی با توجه به جمعیت بررسی می‌شود. هرچه جمعیت منطقه بیشتر باشد نمونه‌ها نیز بیشتر خواهد بود و به صورت ماهیانه انجام می‌شود. برای عوامل شیمیایی که ممکن است زود به زود اتفاق بی‌افتد هر شش ماه یا یکسال یک‌بار این عوامل شیمیایی پایش می‌شوند. برای یک سری مواد شیمیایی مانند فلزات سنگین و مواد عالی که نیاز به تجهیزات پیشرفته دارند در وزارت بهداشت و وزارت نیرو تجهیزات وجود دارد و این‌ها در آزمایشگاه‌های مرجع پایش خواهند شد.

وی مطرح کرد: وزارت بهداشت با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط برای سلامت آب، برنامه‌ای تحت عنوان برنامه ایمنی آب آشامیدنی انجام داده است که مربوط به مدیریت ریسک در کل کشور انجام‌می‌شود و هرکس موفق شود طرح را اجرا کند به فرد گواهی‌نامه برنامه ایمنی آب داده می‌شود و ما مطمئن می‌شویم تمام ریسک‌ها در آن سامانه شناسایی و برطرف شده است. اگر اتفاقی نیز بیفتد گواهی نامه لغو می‌شود و باید از نو چرخه را انجام دهد.