اتحاد خبر - مهشید شهنه مطلق: اعتیاد به مواد مخدر بلایی خانمانسوز است که نه تنها فرد و خانواده‌ اش را به دره نابودی می‌ کشد بلکه جوامع بشری را در چنگال مرگ آور خویش گرفتار ساخته است. این اختاپوس هراس آور، قدرت اندیشه، نوآوری، پشتکار، کوشش و سازندگی را در انسان ها به ویژه نسل جوان جامعه از بین می برد.

زندگی در روشنایی آرزویی است که بسیاری از افراد برای رسیدن به آن تلاش می‌ کنند اما در این میان هستند افرادی که سال‌ هایی از عمر زیبای خود را به دلیل اعتیاد به مواد مخدر در بخش تاریک زندگی سپری کرده‌ اند؛ به بهانه فرارسیدن ششم تیرماه مصادف با ۲۶ ژوئن «روز جهانی مبارزه با سوءمصرف و قاچاق مواد مخدر»، که سازمان ملل متحد این روز را به شعار "دانش بیشتر، مراقبت بهتر" مزین کرده است. این بلای خانمانسوز را از منظری دیگر مورد بررسی قرار داده‌ ایم، آن هم با نشستن پای صحبت‌ های یک رهایی یافته از بند اعتیاد!

*تحولی نو و آغازی جدید
محمد جاویدان ۵۱ ساله اهل برازجان است و از چشیدن طعم روشنایی در بخشی از زندگی‌ اش محروم بوده است ولی بعد از ۱۱ سال قطع مصرف، شروع بهبودی و تحولی که در او ایجاد شد، محمد جاویدان را به دنیای قشنگی کشانده که نویسندگی از جمله ثمرات آن است.

«آموزش همگانی در زمینه شناخت و پیشگیری از اعتیاد»، عنوان نخستین کتابی است که این رهایی‌ یافته از بند موادمخدر، در آن به وضوح در زمینه شناخت و پیشگیری از اعتیاد حاصل ۱۳ سال تلاش و مطالعه در این‌ باره است و برای حفظ سلامتی جوانان، تجربیاتش را به آنها انتقال داده است.

نویسنده با کوله‌ باری از تجربه با نوشتن این کتاب، از مسیرهای نجات یک معتاد و همچنین راه‌ های ترک اعتیاد و احیای اعتماد و عزت نفس از دست رفته را ورق می‌ زند.

محمد جاویدان که امروز خودش را با تولدی نو روبرو می‌ بیند، همچنان امیدوارتر از گذشته برای نجات انسان‌ ها از دام اعتیاد و بازگشت به زندگی قلم می‌ زند. او به خبرنگار اتحاد خبر می‌ گوید: قصد دارم در روزهای روشنی که زنده هستم برای نجات انسان‌ ها از تاریکی تلاش کنم.
او  سال‌ ها است با همدردانش در مصرف موادمخدر فاصله گرفته و روزهای بزرگ و باانگیزه ای را برای خودش ساخته است.

*خدمت سربازی مصرف مواد را برایم کلید زد
جاویدان با شروع این ماجرا که چه شد که معتاد شدم داستان زندگی اش را اینگونه آغاز می کند و می گوید: اعتیاد من از زمان سربازیم شروع شد در یک یگان نظامی در بندرعباس، علاوه بر اینکه در آنجا افراد زیادی از استان های تهران، کرمان، سیرجان، حتی خود بچه های بندرعباس با ما هم دوره بودند و در آنجا بشدت مصرف سیگار و مواد مخدر به خصوص حشیش زیاد بود و دسترسی به مواد هم آسان و اینگونه شد که مصرف مواد را از دوران سربازی شروع کردم. متاسفانه جو آسایشگاه جوری بود که باید با آنها هماهنگ و همانند می شدی. اینگونه شد که کلیدش در سربازی استارت خورد.

بعد از اینکه درسم تمام شد به خدمت رفتم و بعد از پایان خدمت سربازی به برازجان آمدم و اسفند ۱۳۶۹ با مشکل بیکاری مواجه شدم. این اتفاقات باعث شد که بیشتر به سمت مواد بروم و گرایشم به سمت مواد بیشتر شد. وقتی با واقعیت جامعه روبرو می شوی و به اهدافت دست پیدا نمیکنی دچار روان پریشی می شوی. مسئله بیکاری این جریان را تشدید کرد. و دوستان ناباب سبب این اتفاق ها شد.

او ادامه داد: خانواده می دانستند آن دسته از افرادی که با من بودند خطرناک و مصرف کننده هستند. همیشه به من یادآوری و گوشزد می کردند ولی من توجهی به حرفهایشان نداشتم. به من می گفتند که ارتباطت با آنها مساوی است با معتاد شدن، اما من اهمیت نمی دادم و اولویت اولم مصرف مواد بود.

*در ابتدا تفریحی و تدریجی مصرف می کردم

حالا محمد جاویدان از کارهایی که در گذشته انجام داده پشیمان است. می پرسم: هزینه موادتان چطور تامین می شد؟
جاویدان: بعد از اینکه در استخدام مشاغل دولتی نتوانستم جذب شوم به بازار کار آمدم در حالی که برنامه ها و اهدافی داشتم ولی متاسفانه به اجبار وارد بازار کار شدم و بعد از پایان خدمت سربازی به شغل آرایشگری مردانه مشغول شدم تا اینکه ۱۵ سال کار آرایشگری انجام دادم و مشاغل خرازی و پوشاک فروشی را نیز تجریه کردم و هزینه مواد از این طریق تامین می شد. چون درگیر مغازه بودم مصرف موادم بیشتر شب ها صورت می گرفت و هر شب مواد مصرف می کردم‌. البته لازم به ذکر است که مصرف مواد در ابتدا به صورت تفریحی و تدریجی بود و سپس به مصرف دائمی تبدیل شد چرا که اعتیاد یک شبه اتفاق نمی افتد.

محمد با اشاره به روزهای تلخ زندگی‌ اش در دوران قبل از رهایی، می‌ گوید: «همان روزهایی که حالم شبیه حالِ این روزهای خیلی از معتادان بود، مواد نسبت به الان ارزانتر بود و هر مثقال تریاک ۶۰۰ تومان بود و به راحتی تهیه می شد.

*بیشتر با مصرف کنندگان تریاک ارتباط داشتم

از او می پرسم: چرا به سمت تریاک رفتید؟
این رهایی یافته در این باره می گوید: ارتباطی که داشتم با مصرف کنندگان تریاک بود. آن زمان شیشه و موادهای جدید مثل الان زیاد نبود. البته کراک موجود بود بود ولی در استان ما نبود اما در سطح پایتخت زیاد دیده می شد. کراک و هروئین را تست نکردم. من از هروئین وحشت داشتم و با وجود اینکه در دسترسم بود ولی آنرا امتحان نکردم.

*بدگویی و نقشه شوم دوستانم مرا به ترک اعتیاد وا داشت
از محمد جاویدان می خواهم کمی درباره آن روزهایش که چه اتفاقی افتاد که تصمیم به ترک کردن گرفت، توضیح بدهد. او به مساله ای اشاره می کند که بسیار ناراحت کننده است: شش نفر بودیم که به صورت دوره ای باهم می نشستیم و مواد مصرف می کردیم، بعدها که مصرفم بیشتر شد هرشب خانه یکی از دوستان دور هم جمع می شدیم ولی من به دلیل محدودیت ها و شرایط خانواده نمی توانستم کسی را به خانه بیاورم. به این ترتیب هزینه همه مواد یک شب را می دادم و خانه یکی از دوستان جمع می شدیم و مواد مصرف می کردیم.
همان شب خانه دوستم بودیم که خودش بازنشسته بود و مصرف داشت، البته دوتا از بچه هایش هم آلوده به مواد بودند. آن شب من با تاخیر به خانه دوستم رفتم در عین حال آنها مصرف کننده قدیمی بودند و مصرفشان بالا بود و اعتیاد پیشرفته داشتند. دو روز بعد، خانم آن مرد بازنشسته که در خانه اش دور هم بودیم، من را در محل دید و گفت: من به اندازه بچه هایم تو را دوست دارم، میبینی که شوهرم‌ بازنشسته است و اعتیاد دارد و دوتا از بچه هایم‌ را هم آلوده کرده ولی دیشب که شما دیر آمدی من صدای دوستانتان را شنیدم که می گفتند: "این روشی که محمد مصرف می کند بدرد ما نمی خورد و باید شیره را با خود تریاک مخلوط کنیم تا مصرف این آدم بالا برود که اعتیادش در سطح ما برسد تا زمانی که می خواهد هزینه کند یک ساعت قبل از شروع جلسه اینجا باشد و بداند که خماری یعنی چه؟!"‌
بعد دوباره پیرزن گفت: فقط خواستم تو را در جریان بگذارم که چنین دامی را برایت پهن کرده اند. به هرحال من از او تشکر کردم و خواست خدا بود که به وسیله آن پیرزن تصمیم به ترک اعتیاد گرفتم. آن موقع تلفن همراه نبود و هرچه دوستان به تلفن‌ مغازه زنگ می زدند جوابشان را نمی دادم و از آنها جدا شدم.

ترک اعتیاد عزم و انگیزه قوی می خواهد

این رهایی یافته از اعتیاد ادامه می دهد: زمانی که تصمیم به ترک گرفتم و از دوستان جدا شدم، یک برنامه ریزی برای خودم انجام دادم که به صورت تدریجی و پلکانی مصرف مواد را پایین‌ بیاورم چون اگر بخواهی بصورت هجومی این کار را انجام دهی قطعا با شکست مواجه می شوی. از زمانی که ترک‌ را شروع کردم کم کم دوز مواد را پایین آوردم و طی سه ماه توانستم به حالت عادی برگردم. من کمپ هم نرفتم و بدون مراجعه به روانپزشک به صورت خودکار توانستم مصرف مواد را کنار بگذارم. ترک اعتیاد کار آسانی نیست ولی امکان پذیر است فقط عزم و انگیزه قوی می خواهد.
خانواده ام خیلی از این‌ اتفاق خوشحال بودند و تشویقم می کردند.

با دقت به حرف هایش گوش می کنم و تداعی لحظه هایی که گذرانده برایم دردناک است. می پرسم: بعد از حرف های آن پیرزن چه چیزی باعث شد که به ترک کردن فکر کنید؟

جاویدان: اول سلامتی و دوم عدم صداقت دوستانم.

*در طول دوران اعتیادم به فکر نوشتن کتاب بودم
او هدف و انگیزه اش درباره نوشتن این کتاب را جبران خسارت‌ هایی که به واسطه مصرف مواد مخدر به اجتماع خود زده می‌ داند و می‌ گوید:« می‌خواهم در روزهای روشنی که زنده هستم برای بیرون کشیدن انسانها از تاریکی تلاش کنم و سهم خود را به انجام رسانم.
در طول دوران اعتیادم به فکر جمع آوری منابع بودم و همان زمان هم علاقه داشتم کتابی در این باره بنویسم ولی بعد از آن اتفاق که باعث ترک اعتیادم شد عزمم را جزم کردم و ۱۳ سال روی کتابم تمرکز داشتم. هدف اصلی و اولیه ام فرهنگ سازی و ارتقا سطح آگاهی و دانش افراد به خصوص جوانان و آینده سازان جامعه در این زمینه بود تا به این بی راهه کشیده نشوند و امیدوارم این کتاب در این زمینه موثر واقع شود.

*بعد از ۱۸ سال ترک، وسوسه ای برای مصرف مواد ندارم
این رهایی یافته، لازمه ترک اعتیاد را تنها اراده می‌ داند و می‌ گوید: حدود ۱۱ سال است که ترک کرده ام و تا به حال وسوسه نشده ام که دوباره به سمت موادمخدر بروم. و فقط با اراده خودم در زمینه ترک اعتیاد به توانستم خودم را از این منجلاب بیرون بکشم.
معتادان این بیماران قابل درمان، در صورت اراده و تصمیم محکم، می‌ توانند با مطالعه‌ این کتاب، به آسانی اعتیاد را کنار بگذارند.

او ادامه می دهد: اعتیاد مرگ تدریجی است که عاقبتش آوارگی، طرد، زندان، تیمارستان و مرگ خواهد بود. و موادمخدر، سمی مهلک است.

انتظار از مسئولان

می پرسم: به عنوان فردی که اعتیاد داشته و ترک کرده اید چه انتظاری از مسئولین دارید؟
جاویدان: در زمینه چاپ کتاب کسی با ما همکاری نداشت. باتوجه به اینکه مسئله موادمخدر ابعاد چندگانه دارد، پس پیشگیری آن کار یک نفر نیست و ما به تنهایی نمی توانیم با ارائه یک کتاب از این امر جلوگیری کرد. از مسئولین انتظار داریم که در سطح کلان با ما همکاری کنند که پیام این کتاب به گوش همه برسد. انتظار ما فقط حمایت است چون علاوه بر بحث مالی و زمانی از آبروی خودمان در این زمینه هزینه کردیم و انتظار حمایت داریم.

اتحاد: اگر صحبت پایانی دارید بفرمایید.
جاویدان: اول اینکه جوانان به هیچ عنوان به سمت مصرف و آزمایش هیچ نوع موادمخدر نروند و تجربه نکنند چون شکل بی ضرری از مواد وجود ندارد و همه اعتیاد آور هستند.
حتی متادون، چرا که متادون یک داروی نگه دار و جانشین است که در هنگام درمان اعتیاد توسط روانپزشک و متخصص ترک اعتیاد بایستی به فراخور مصرف، میزان مصرف و مدت زمان آن برای دوره مشخص تعیین شود ولی امروزه دیده می شود که جوانان و برخی افراد خودسرانه به مصرف متادون می پردازند که این اقدام مشکل آفرین و اعتیادآور است.

صمیمانه از شما و مدیر مسئول نشریه وزین‌ اتحاد جنوب و پایگاه خبری تحلیلی اتحاد خبر بابت انجام این گفتگو تشکر می کنم. سپس از اکبر صابری، جواد لقمان زاده سرپرست سابق فرمانداری دشتستان، حبیب قاسمی، عبدالخالق عبدالهی، اسفندیار فتحی، عبدالرسول استادزاده، معزالدین آرچین، رحمت الله مصدقی فرد، سرهنگ موسوی و دیگر دوستانی که در معرفی این کتاب زحمات زیادی را متقبل شدند سپاسگزارم.

علاقه مندان در صورت تمایل می توانند این کتاب را در برازجان، انتهای خیابان سازمانی، پاساژ الغدیر، نمایشگاه دائمی آثار نویسندگان دشتستان و در بوشهر خیابان لیان، کتاب فروشی پارکر تهیه نمایند.