هفته‌نامه سلامت - دکتر هانیه زایر رضایی، روان شناس بالینی کودک و نوجوان؛ مشکلی که امروز اغلب والدین را در تربیت فرزندانشان سردرگم کرده این است که نمی توانند از روش های آشنایی که اغلب والدین شان در مورد آنها به کار می گرفتند، برای تربیت فرزندان شان استفاده کنند. به نظر می رسد فرزندان ما با دوران کودکی ما خیلی تفاوت دارند و این موضوع باعث می شود اعتماد به نفس مان به عنوان پدر و مادری که می خواهند موثر باشند، پایین بیاید.

خبر خوب این است که برای رفتار با فرزندان و اصلاح رفتارهای اشتباه و پرخطر آنها، تکنیک هایی وجود دارد که درستی آنها در اغلب فرهنگ ها به اثبات رسیده و خوشبختانه با آموختن آنها والدین می توانند مطمئن تر و با اعتماد به نفس تر با فرزندانشان برخورد کنند. با فراگرفتن این تکنیک ها شما می توانید در مورد کمک به کودک خود برای تغییر دادن رفتارهایی که کنترل ناپذیر به نظر می رسند، خوشبین باشید زیرا مطالعات تحقیقاتی مربوط به کودکان که در اغلب کشورها انجام شده اند، 50 تا 90 درصد کاهش را در دامنه متنوعی از مشکلات رفتاری با استفاده از تکنیک های رفتاری نشان می دهند.

چرا بعضی بچه ها دردسرسازند؟

به نظر می رسد برخی کودکان، دوران کودکی را بدون مشکلات رفتاری قابل توجه پشت سر می گذارند، در حالی که برخی دیگر برای والدین خود، مشکلی دائمی محسوب می شوند و حتی کودکان دیگر هم مانند بزرگسالان، این بچه ها را نمی پذیرند و از آنها دوری می کنند. سوال اصلی این است که آیا راه حلی وجود دارد؟ آیا والدین می توانند به کودک خود کمک کنند تا رفتار خود را بهبود بخشد و عضو مقبول تری در خانواده و میان همسالانشان باشد؟ واقعیت این است که رفتارهای خوب و بد هر دو به وسیله پاداش هایی شکل می گیرند که کودک از شما دریافت می کند. از این 3 قانون اساسی در تربیت کودک پیروی کنید. قوانین ساده به نظر می رسند! با این وجود، هنگامی که سعی می کنید آنها را در مورد کودک خود به کار ببندید، درک خواهید کرد حفظ ثبات و کارآمدی تا چه اندازه دشوار است.

3 قانون طلایی فرزند پروری

قانون اول: فقط رفتار خوب را پاداش دهید و این کار را بلافاصله و مکرر انجام دهید

بیشتر ما در صورتی که در قبال تلاش خود، پاداش دریافت نمی کردیم از کار دست می کشیدیم. هنگامی که کودک ما برای انجام کاری خاص، پاداش دریافت می کند، آن رفتار تقویت می شود و این بدان معناست که احتمال وقوع آن رفتار در آینده افزایش پیدا می کند چون افراد، رفتاری که برای آن پاداش دریافت کرده اند، تکرار می کنند. لازم نیست پاداش ها حتما در قالب هدیه های گرانقیمت و خریدنی باشد. در اغلب موارد پاداش های اجتماعی (شامل لبخند، بغل کردن، نوازش کردن، بوسیدن، تحسین کردن، تماس چشمی و توجه)، در تقویت رفتار مطلوب هم در مورد کودکان و هم در مورد بزرگسالان، بسیار موثرتر هستند.

قانون دوم: رفتار بد را پاداش ندهید

گاهی اوقات، والدین به طور ناخودآگاه و بدون اینکه متوجه شوند به رفتار بد فرزندشان پاداش می دهند. ممکن است فرزند 2 ساله شما با به راه انداختن گریه و زاری و مستاصل کردن تان بتواند پس از فرا رسیدن زمان خوابش، مدت بیشتری را بیدار بماند و از رفتن به رختخواب اجتناب کند. همین قدر بدانید که این کار شما، که از سر استیصال انجام داده اید، پاداش محسوب می شود و این رفتار نادرست را تقویت و احتمال بروز دوباره آن را بیشتر می کند. برعکس، رفتاری که پاداش داده نشده یا تنبیه به دنبال داشته باشد، تضعیف شده و احتمال وقوع آن در آینده کمتر می شود. اغلب اوقات، والدین پر کار با پرمشغله ناخواسته رفتار نامطلوب کودک خود را پاداش می دهند.

قانون سوم: برای برخی رفتارهای بد، تنبیه در نظر بگیرید اما فقط از تنبیه ملایم استفاده کنید و حتما از تنبیهی استفاده کنید که قبلا درباره آن به کودک گفته اید

مطمئنا شما تنبیه کودک خود را دوست ندارید و ترجیح می دهید رفتارهای خوب را پاداش دهید. با این وجود، گاهی استفاده درست از شیوه های تنبیهی ملایم (سرزنش کردن، گوشزد کردن پیامدهای طبیعی و پیامدهای منطقی، محرومیت زمان مند) برای کمک به کودک، ضروری است. البته باید توجه داشته باشید هرگز از روش های تنبیهی شدید، مانند تهدیدهای ترس آور، فریاد کشیدن یا کتک زدن استفاده نکنید.

یادتان باشد که ...

تحسین کردن و تنبیه کردن در صورتی برای کودک شما موثرتر خواهد بود که شما آن رفتار خاص را تحسین یا نکوهش کنید، نه خود کودک را؛ یعنی پس از اینکه دختر شما اتاقش را تمیز و مرتب کرد، به او بگویید: «خیلی عالی شده، کار خیلی خوبی کردی که اتاقت را تمیز کردی.» این عبارت که یک تحسین توصیفی است، موثرتر از آن است که به او بگویید: «تو دختر خوبی هستی.» در مورد تنبیه هم این موضوع صدق می کند./د