علیرضا احمدی خرم

مقوله آموزش در حوزه ی هنر یکی از مبنایی ترین زیربناهای تربیت هنرمندان بشمار می رود. البته ذکر این نکته لازم است که لزوما آموختن یک رشته یا سبک در هنر از آدمی هنرمند نمی سازد اما در این یادداشت از واژه هنرمند به جهت تمرکز بر موضوع بهره گرفته می شود. تنوع و گستردگی رشته های هنرهای تجسمی و به تبع آن گرایش علاقه مندان به این حوزه از هنر فضایی را برای تاسیس و فعالیت اموزشگاه های هنری در این زمینه فراهم ساخته است. در واقع آموزشگاه های هنری بستر تربیت هنرمندان آینده هستند  و فارغ از آن دسته از هنرمندانی که به صورت خود آموخته یک رشته هنری را فرامیگیرند غالب فعالان هنری گام های آغازین ورود به هنر را از اموزشگاه ها اغاز می کنند.

طبعا اهمیت این موضوع بر کسی پوشیده نیست که سطح کمی و کیفی آموزشگاه های تجسمی نقش بسیار مهم و برجسته ای در آینده ی هنری هنرجویان دارد و در تداوم فعالیت ،رشد و ارتقای هنری او و یا بالعکس در بریدن او از هنر در صورت عدم توجه و اهتمام لازم تاثیر بسزایی دارد.

در این مجال نگارنده  بر آن است تا به بخشی از شاخصه ها و معیارهایی که بر سطح کیفی یک آموزشگاه هنری در حوزه ی هنرهای تجسمی موثر است اشاره کند.

۱- یکی از اولین شاخصه های موثر بر کیفیت یک آموزشگاه هنری دارا بودن مدرسین و اساتید با سطح کیفی قابل قبول است. در واقع شاخص های تدریس یک‌مدرس هنر به دو بخش قابل تفکیک است.نخست توانمندی علمی و تخصصی مدرس هنردر رشته ی هنری مربوطه است. اشراف او بر اصول و مبانی هنر، آشنایی با ان رشته ی هنر و تسلط مدرس بر سبک های هنری و ابزار اجرا . در واقع یک مدرس هنر در قدم اول باید شایستگی تخصصی در آن حوزه داشته باشد و در کنار آن انتقال منش و اخلاق هنری به هنرجو که به نظر نگارنده نسبت به آموختن خود هنر اهمیت بیشتری دارد. متاسفانه  گاه شاهد آن هستیم که برخی هنوز اموزش هایی که دیده اند را به اجرا در نیاورده و تجربه و جایگاه علمی نیافته وارد تدریس می شوند که در بلند مدت بر کیفیت آن هنر تاثیر نامطلوب می گذارد.  

 ۲- یکی از موارد مهم در آموزش هنر میزان فرصتی است که مدرسین به ازای هر هنرجو در فرایند آموزش می‌گذارند. د  واقع این موضوع به سرانه پذیرش هنرجو در آموزشگاه ها بر میگردد. این سرانه پذیرش باید به گونه ای باشد که مدرسین بتوانند با هنرجویان در انتقال و پاسخ گویی به سوالات  هنرجو و رفع ابهامات و اشکالات او همراهی کنند.  

  ۳- یکی از موضوعاتی که گاه در آموزشگاه های هنری مورد توجه قار نمی گیرد تسلط مدرسین بر فنون تدریس، انتقال آموزش و جنبه های روانشناسی و روحی روانی حاکم بر فرایند اموزش است.انتقال آموزش صرفا یک فرایند تک بعدی نیست. همانطور که در آموزش و پرورش و یا آموزش عالی با اصول فنون تدریس مواجهیم در آموزش هنر نیز مدرس باید شیوه های تدریس، نحوه انتقال مطلب،استعدادیابی و استعداد سنجی و همچنین راهکار های مواجهه با کمی و کاستی هنرجو را بشناسد و متناسب با شخص هنرجو به کار بندد. 

  ۴- یکی از مقولاتی که در همر امروز بسیار مهم و حیاتی است مقوله خلاقیت است.این درست است که خلاقیت یک زیر بنای درونی و ذاتی دارد اما با آموزش باید تقویت شود. خلاقیت در هنر شاید یک سرو گردن از حوزه های دیگر مهم تر باشد چرا که هنر عرصه نمایش و بروز احساسات و عواطف و جنبه‌های زیبایی شناسانه در هنرمند است و باید خلاقیت و پرورش خلاقیت یکی از اصول اصلی در آموزش هنر در آموزشگاه های تجسمی باشد. متاسفانه تمرکز برخی از مدرسین به کپی کاری (بدون توجه به اینکه اصولا کپی کاری در چه مرحله ای و به چه میزانی باید مورد توجه باشد ) و نپرداختن به جنبه های خلاقانه در اجرای هنر و در نگرش هنرمند برخی از هنرمندان را فاقد توانایی و شهامت کار خلاقانه هنری خواهد ساخت.‌بنابراین لزوم توجه موسسین آموزشگاه ها به تربیت هنرمندان خلاق،خوش فکر و صاحب ایده بیش از پیش حس می شود.

۵- هزینه های آموزش هنرجویان در آموزشگاه ها در کنار هزینه های مرسوم و رایج یک آموزشگاه که قطعا مهم است باید مبتنی بر سطح و کیفیت ارائه اموزش و تدریس مدرسین و ارائه خدمات آموزشگاه نیز باشد.

 ۶- نیازسنجی آموزشگاه های هنری از نیاز جامعه و بازار هنری به رشته های هنری یکی دیگر از این‌معیارهاست. آموزش هنر در کنار علاقه مندی و کشش جامعه نسبت به یک رشته هنری باید مبتنی بر درک صحیح و اصولی از نیاز بازار هنر، اشراف بر صنعت هنر و بازاریابی آثار هنری باشد. در این خصوص اشراف اساتید بر روش های تولید و خلق اثار هنری، متریال و شیوه های اجرای هنر مبتنی بر هنر روز می تواند هنرمندان را مسلط بر درک صحیح نسبت به بازار داخلی و خارجی کند.

علیرضا احمدی خرم(صاحب‌نظر فرهنگی و هنری)