اضافه‌شدن اصلاحیه‌ای بر این طرح درباره تحریم‌های روسیه موجب اهمیت مضاعف آن شد و آن ‌را به تحولی مهم در رابطه بین کنگره آمریکا و رئیس‌جمهوری از یک سو و رابطه بین آمریکا و روسیه از سوی دیگر تبدیل کرد.

 

این طرح از آن نظر در رابطه بین سنا و ترامپ مهم است که تاکنون اکثریت جمهوری‌خواه سنا کوشیده بودند تا به ترامپ فرصتی داده و فضایی برای او فراهم کنند که بتواند ایده‌هایش درباره تنظیم رابطه با روسیه را مدون و اجرائی کند. این فرصت حدودا پنج‌ماهه در شرایطی به ترامپ داده شد که او در جریان مبارزات انتخاباتی همواره لحنی مثبت درباره پوتین و روسیه داشت و خود و نزدیکانش از امکان تعدیل و لغو تحریم‌های موجود علیه روسیه سخن می‌گفتند.

 

همچنین فضایی که به ترامپ داده شد، در شرایطی بود که بحران ناشی از اتهامات علیه ترامپ و ستاد انتخاباتی او مبنی بر احتمال تبانی با روسیه در جریان مبارزات انتخاباتی هر روز ابعاد بزرگ‌تری به خود می‌گرفت و موجب تضعیف موضع او در دفاع از لغو تحریم‌ها می‌شد. نهایتا در دو هفته گذشته اکثریت جمهوری‌خواه سنا با اقلیت دموکرات همراه شدند و دست به اقدامی زدند که با رویه نخبگان سیاست خارجی آمریکا -بعد از جنگ دوم‌- که همواره شوروی و سپس روسیه پوتین را دشمن شماره یک آمریکا می‌دانستند، منطبق است.

 

می‌توان گفت که اکنون با وجود سیاست‌های ترامپ، رابطه آمریکا و روسیه به یکی از پایین‌ترین سطوح خود در سال‌های اخیر تنزل کرده است. در عمل، طرح تحریم روسیه که به بهانه «مداخله روسیه در انتخابات آمریکا»، «انضمام کریمه» و «حمایت از دولت بشار اسد»، شکل گرفت، سه ویژگی عمده دارد: نخست اینکه دست ترامپ را برای لغو، تعلیق یا تخفیف تحریم‌های موجود علیه روسیه بدون موافقت کنگره می‌بندد. تحریم‌های موجود از سوی اوباما و در قالب فرمان اجرائی برقرار شده و تا قبل از نهایی‌شدن طرح جدید، ترامپ می‌تواند آنها را لغو کند.

 

دوم اینکه طرح سنا حاوی تحریم‌های جدیدی نیز هست که شامل تحریم پروژه‌های انرژی و تأمین مالی برخی صنایع، تحریم‌های جدیدی در زمینه معدن، فلزات، کشتی‌رانی و راه‌آهن، تحریم مسئولان روسی ذی‌ربط در نقض حقوق ‌بشر، تحریم برخی مقامات در جامعه اطلاعاتی روسیه و مقامات فعال در ارسال سلاح برای سوریه و حملات سایبری خواهد بود؛ به‌علاوه تحریم‌های جدید، برعکس تحریم‌های موجود، در مواردی خصلت فرامرزی یا ثانوی نیز دارند و از‌جمله هر شرکت غیر آمریکایی را که در اکتشافات نفتی با فناوری بالا در روسیه سرمایه‌گذاری کند، نیز شامل می‌شوند.

 

در این طرح از «حمایت قوی» نهادهای دموکراتیک اروپایی که ممکن است هدف «تجاوزات روسیه» قرار گیرند، نیز سخن رفته است. سوم اینکه تحریم‌های جدید که قرار است در قالب یک قانون برقرار شوند، اثراتی دیرپاتر در مقایسه با فرمان‌های اجرائی خواهند داشت.  از طرفی، مهم‌ترین ویژگی بخش مربوط به تحریم‌ها علیه ایران در طرح سنا نیز عمدتا این است که تحریم‌های غیر هسته‌ای مندرج در فرمان‌های اجرائی در موضوع برنامه موشکی ایران و ادعای حمایت از تروریسم و نقض حقوق ‌بشر و... را به قانون تبدیل می‌کند. البته نسخه اولیه این طرح حداقل در دو مورد دارای مغایرت‌هایی با برجام بود، از‌جمله درباره نحوه اعمال تحریم‌ها علیه برنامه موشکی ایران و نیز نامحدود‌بودن این تحریم‌ها برخلاف سقف هشت‌ساله تحریم‌های موشکی در قطع‌نامه ٢٢٣١ که بعدا عمدتا برطرف شدند (در روزنامه «شرق» مورخ ١٧ خرداد در سرمقاله به روند اصلاح این طرح پرداخته شده).

 

در بخشی از طرح تحریم سنا علیه ایران همچنین تدابیری برای «اعمال تحریم سلاح‌های متعارف» و تحریم ناقضان آن پیش‌بینی شده که عملا بر محدودیت موجود علیه ایران درباره ورود و صدور هفت قلم سلاح متعارف به شرح مندرج در ضمیمه B قطع‌نامه ٢٢٣١ شورای امنیت دلالت دارد؛ اگرچه در این قطع‌نامه بر لغو این تحریم‌ها، پنج سال بعد از «روز تصویب» برجام تأکید شده؛ اما در طرح سنا نه به ضمیمه مذکور اشاره شده و نه سقفی برای «اعمال تحریم سلاح‌های متعارف» در نظر گرفته شده که در‌این‌صورت می‌تواند نقض تعهدات آمریکا باشد. در مجموع، طرح جدید تحریم ایران اگر نهایی شود، می‌توان آن را بدعهدی دیگری از جانب آمریکا به‌ شمار آورد که با تعهد آمریکا مبنی بر اجرای توأم با حُسن ‌نیت توافق‌ها و انجام هر اقدام لازم برای اجرای موفقیت‌آمیز آن، به‌ویژه با شرح مندرج در بندهای ٢٦ تا ٢٩ برجام، منطبق نیست.  اکنون طرح سنا که حاوی تحریم‌هایی علیه روسیه و ایران است، باید به تصویب مجلس نمایندگان آمریکا نیز برسد و سپس به دست ترامپ امضا شود.