الهه جعفرزاده: فرا رسیدن فصل زمستان، سرفه، عطسه، آبریزش بینی و مشکلات بویایی را با خود به همراه دارد. دانشمندان دریافته‌اند که عفونت‌های تنفسی در زمستان شایع‌تر است؛ مطالعه‌ای که به تازگی در مجله آلرژی و ایمونولوژی بالینی منتشر شده، بیان می‌کند که کاهش دمای داخل بینی به اندازه ۵ درجه سانتیگراد، تقریباً ۵۰ درصد از ویروس‌ها و سلول‌هایی که از ما در برابر ویروس‌ها محافظت می‌کنند را از بین می‌برد. فصل زمستان هم به نوبه خود سبب تشدید برخی از بیماری‌های تنفسی شدید مانند آسم، بیماری‌های مزمن ریوی و دیگر مشکلات تنفسی می‌شود.

سرماخوردگی، آنفلوآنزا و سایر بیماری‌های تنفسی جزو بیماری‌های رایج این فصل هستند ولی باید توجه داشت که هوای سرد و خشک ممکن است واکنش‌های ایمنی را تضعیف کند. برخی از بیماری‌های رایج و شدید تنفسی در زمستان و راه‌های مدیریت آنها در این مطلب ذکر شده است:

۱. سرماخوردگی

سرماخوردگی از بیماری‌های شایعی است که تقریباً همه به آن دچار می‌شوند و علائم آن شامل کیپ‌شدن بینی، گلو درد، عطسه، سرفه و آبریزش بینی است. بیش از ۲۰۰ ویروس مختلف وجود دارد که می‌توانند منجر به سرماخوردگی شوند که «راینو ویروس» رایج‌ترینِ آنهاست.

• نکاتی برای مدیریت سرماخوردگی:

1. در کنار استراحت کافی، غذای خانگی بخورید و مایعات بنوشید.
2. مصرف آنتی‌بیوتیک در تسکین درد و عفونت احتمالی گلو مؤثر است.
3. استفاده از مکمل‌های زینک به کوتاه‌تر شدن مدت بیماری و کاهش علائم کمک می‌کند.

۲. آنفلوآنزا

اگر علائم سرماخوردگی را به همراه تب، سردرد، خستگی، بدن‌درد، حالت تهوع یا استفراغ دارید، به احتمال زیاد به آنفلوآنزا مبتلا شده‌اید.

• نکاتی برای مدیریت آنفلوآنزا:

1. هنگام سرفه یا عطسه، دهان و بینی خود را بپوشانید تا از انتشار بیماری جلوگیری کنید.
2. برای بهبود عملکرد سیستم ایمنی خود، از مکمل‌های ویتامین C استفاده کنید.
3. نوشیدنی‌های گرم بنوشید.
4. در طول بیماری، استحمام و ماندن در معرض بخار حمام را فراموش نکنید؛ این مورد به باز کردن راه‌های هوایی و سهولت در تنفس کمک می‌کند.

۳. سینوزیت

التهاب سینوس‌ها (حفره‌های خالی در راه‌های هوایی بینی)، منجر به سینوزیت می‌شود. در هنگام سرماخوردگی، سینوس‌ها مسدود و پر از مخاط می‌شوند؛ در این صورت، باکتری‌ها می‌توانند به راحتی در آن محیط رشد کرده و باعث عفونت شوند. علائم این بیماری شامل آبریزش و کیپ‌شدن بینی به همراه سردرد شدید است.

• نکاتی برای مدیریت سینوزیت:

1. استفاده از کمپرس گرم بر روی بینی و پیشانی؛ این روش به کاهش فشار سینوس و تسکین سردرد کمک می‌کند.
2. برای رفع گرفتگی بینی، از اسپری‌های شستشوی بینی استفاده کنید.

 

۴. برونشیولیت

برونشیولیت یک عفونت ویروسی است که موجب تنگ‌شدن مجاری تنفسی در ریه‌ها می‌شود و نفس‌کشیدن را دشوار می‌کند. این بیماری بیشتر در کودکان زیر دو سال و در زمستان و اوایل بهار مشاهده می‌شود. علائم برونشیولیت شبیه به سرماخوردگی است با این تفاوت که در برونشیولیت، سرفه‌های شدیدتر همراه با خس‌خس و گاهی مشکلات تنفسی دیده می‌شود.

بیشتر نوزادانی که علائم جزئی دارند، با مراقبت درست در خانه بهبود می‌یابند. اما اگر نوزاد با مشکلات تنفسی روبه‌رو شد، تب بالایی داشت یا لب‌ها یا ناخن‌هایش رو به کبودی رفت، بلافاصله به یک متخصص اطفال مراجعه کنید.

 

• نکاتی برای مدیریت برونشیولیت:

1. شیردهی مکرر به نوزاد جهت تغذیه و هیدراته نگه‌داشتن بدن او را فراموش نکنید.
2. استفاده از مرطوب‌کننده‌های هوا (بخور سرد)؛ این کار باعث تسکین سرفه و رفع احتقان می‌شود.

 

۵. برونشیت

برونشیت هم یک عفونت ریوی است و در هر سنی ممکن است افراد را درگیر خود کند. این بیماری هنگامی رخ می‌دهد که جریان هوایی ریه‌های شما [که برونشی نام دارند]، ملتهب و با مخاط اضافی پر شده و منجر به سرفه شوند. این حالت ممکن است به دلیل بودن در معرض دود، مواد تحریک‌کننده شیمیایی یا باکتری‌ها ایجاد شود.

 

• نکاتی برای مدیریت برونشیت:

1. از بخور استفاده کنید تا باعث رطوبت مجرای تنفسی شود؛ این کار به تنفس بهتر کمک می‌کند.
2. غرغره کردن آب‌نمک در کاهش مخاط گلو نقش دارد.
3. از مصرف مکمل‌های ویتامین D غافل نشوید، استراحت کافی داشته باشید و از استعمال سیگار خودداری کنید.

 

۶. ذات الریه (سینه‌پهلو)

عفونت یک یا هر دو ریه که ناشی از باکتری‌ها، ویروس‌ها یا قارچ‌ها باشد، باعث ذات‌الریه می‌شود. در این شرایط ریه‌ها از چرک و مایع پر می‌شوند، تنفس را دشوار و اکسیژن‌رسانی را محدود می‌کنند. اگرچه ذات‌الریه می‌تواند در هر سنی برای افراد اتفاق بیفتد، اما در این میان نوزادان و کودکان، افراد سالخورده (بیش از ۶۵ سال) و افراد مبتلا به بیماری زمینه‌ای یا کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، آسیب‌پذیرتر هستند.

موارد خفیف ذات‌الریه (ناشی از عفونت باکتریایی) را می‌توان در خانه با استراحت و مصرف آنتی‌بیوتیک درمان کرد، در حالی که موارد شدید ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشند.

• نکاتی برای مدیریت ذات الریه:

1. در دوران نقاهت حتماً استراحت کافی داشته باشید.
2. مایعات زیادی بنوشید تا بدنتان هیدراته بماند و احتقان کاهش یابد.
3. برای تقویت سیستم ایمنی، از مکمل های ویتامین C و زینک استفاده کنید.

 

۷. آسم

آسم یک بیماری مزمن است که جریان هوایی در ریه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. راه‌های هوایی و ماهیچه‌های اطراف آن با قرار گرفتن در معرض محرک‌ها مثل گرد و غبار ملتهب می‌شوند. این شرایط علائمی مانند سرفه، خس‌خس سینه، تنگی نفس و سنگینی قفسه سینه را در بر دارد. علائم آسم در زمستان شدت می‌یابد زیرا راه‌های هوایی، تحریک شده و متورم می‌شوند.

 

• نکاتی برای مدیریت آسم:

1. از بودن در معرض عوامل محرک مانند گرد و غبار، پوست و موی حیوانات خانگی، دود و ... اجتناب کنید. در صورت لزوم از ماسک برای محافظت از خود استفاده کنید.
2. از مصرف غذاهای خاصی که ممکن است باعث حمله آسم شوند خودداری کنید.
3. از ورزش کردن در فضای باز در زمستان خودداری کنید؛ زیرا هوا سرد و خشک است.
4. برای مدیریت حملات ناگهانی آسم، همیشه اسپری تنفسی خود را به همراه داشته باشید.

 

۸. بیماری مزمن انسداد ریه (COPD)

COPD گروهی از بیماری‌های ریوی است که با مسدود کردن جریان هوا، در تنفس طبیعی اختلال ایجاد می‌کند. علائم COPD شامل سرفه، مشکل در تنفس و خس‌خس سینه است.

 

• نکاتی برای مدیریت COPD:

1. برای جلوگیری از تشدید COPD، استعمال سیگار را ترک کنید.
2. سعی کنید از قرار گرفتن در معرض دود سیگار، آلودگی هوا، گرد و غبار و دودهای شیمیایی که می‌توانند تنفس شما را با مشکل مواجه کنند، اجتناب کنید.
3. بخور گرفتن در این شرایط، وضعیت تنفسی را بهبود می‌بخشد.

 

این نکات ساده می‌تواند به شما در مدیریت بیماری‌های تنفسی مختلف در فصول سرد کمک کند. با این حال، اگر بهبودی در وضعیت حاصل نشد یا علائم شما شدت یافت، به پزشک مراجعه کنید.

توصیه می‌شود که خوددرمانی نکنید، زیرا این کار می‌تواند وضعیت را بدتر کند. توصیه‌های پزشک را انجام دهید، داروهایتان را به موقع مصرف کنید تا دوره درمان کامل شود و کاملاً بهبود یابید.