*مجتبی ابراهيمی

کشور ایران با توجه به قرارگیری در یک منطقه نیمه خشک و به واسطه تغییرات اقلیمی سالیان گذشته که منجر به خشکسالی های متمادی چندین سال گذشته گردیده، وارد مرحله جدیدی از بحران اقلیمی همراه با تحولات ساختاری اجتماعی در بحث آب و مدیریت منابع انرژی گردیده است.

هنر مدیریت کارا، تطبیق بهینه برنامه ها با شرایط جاری و تصمیم گیری کارشناسانه و پیشگیرانه برای سالهای آتی می باشد. چیزی که علی رغم عمیق تر شدن این معضل در سطح ملی و منطقه ای متاسفانه کماکان اراده قوی و منسجمی برای برطرف کردن آن در بین مسئولین امر مشاهده نمی شود.

شاید راهکارهای پیش روی متولیان چندان متنوع نباشد ولی قطعا هماهنگی بین دستگاه های متولی و عدم موازی کاری در کنار کار کارشناسی و برنامه‌های نوین بهره وری انرژی می تواند تکانه های ناشی از این بحران را به کمترین میزان خود بر بدنه جامعه برساند.

شکی نیست که بحران به وجود آمده گریبان گیر اکثر نقاط نیمه جنوبی کشور بوده و قاعدتا استانهای همجوار که منبع تامین آب اکثر نقاط استان ما هستند نیز با این مشکل درگیر بوده و زمرمه های مطرح شده توسط مسئولین و ارگانهای این استانها در سالهای اخیر, مبنی بر عدم توانایی تامین بلندمدت آب شرب استان بوشهر به سبب تضعیف منابع طبیعی و بارش های سالیانه در این استانها خود گواه بر حساس شدن هر چه بیشتر موضوع می باشد.

در این شرایط می‌بایست در کنار تعامل با مسئولین استانها برای درک بهتر معضل و تمرکز بر منافع مشترک و حسن همجواری، در هماهنگی کامل مسئولین ارشد استانی و شهرستان و همت برای مرتفع کردن این معضل در رایزنی های فرا استانی به دنبال یافتن راه حلی بلندمدت و مبتنی بر آینده نگری برای مشکل آب و انرژی باشند.

داشته های شهرستان دشتستان جهت مقابله با مشکل بی آبی به چندین طرح رها شده، نیمه تمام و در مرحله کارشناسی محدود می شود که میتوان به پیشنهاد احداث خط لوله ۱۵ کیلومتری از خط لوله تامین آب کوثر جهت اتصال به خط شهرستان، پیشنهاد آب شیرین کن و ساخت سد دالکی تا استفاده از ذخایر زیر زمینی و چاه های ذخیره آب زیرزمینی اشاره کرد.

بر کسی پوشیده نیست که موازی کاری و عدم هم راستایی پیگیری های محدود برخی مسئولین سبب بی نتیجه ماندن یا نیمه کار شدن این طرح ها شده و اکنون خواست شهروندان دشتستانی شکل گیری موجی همگون از خواست مسئولین اعم از شورای شهر، فرمانداری، نماینده مجلس و ادارات آبفا و برق منطقه ای است تا با برآیند مثبت شکل گرفته از این مطالبه عمومی بتوانیم در قالب برنامه های کوتاه مدت عاجل و تسریع برنامه های بلندمدت به نتایج موردنظر برسیم.

در کنار این پیگیری ها و برنامه ها توجه ویژه به اقلیم و شرایط اقلیمی در برنامه های توسعه ای و زیربنایی چون شهرسازی و پروژه های عمرانی و فضاهای سبز با مد نظر دادن برنامه های سازگار اقلیمی جهت کاستن مصرف انرژی و افزایش بهره وری انرژی و همچنین تمرکز بر بازیافت منابع و استفاده از انرژی های پاک چون انرژی خورشیدی در برنامه های عمرانی شهرداری و اداره های دولتی و مکانیزه کردن کامل سیستم آبیاری فضاهای سبز شهرستان و مدیریت بهینه مصرف نیز می بایست در برنامه ها لحاظ و اجرایی گردد.

استفاده از تمامی امکانات در دسترس جهت آموزش همگانی مردم و شهروندان جهت اطلاع از شرایط و راهکارهای مقابله عمومی و روش های بهینه مصرف انرژی در شرایط بحرانی از دیگر نکات مغفول مانده در شهرستان ما می باشد که به سبب ضعف در آموزش و اطلاع رسانی شاهد مصرف خارج از عرف و فشار بر سیستم توزیع در ساعات اوج مصرف هستیم و این مورد نیز مستلزم آموزش همگانی با کمک نهادهایی چون آموزش و پرورش و صدا و سیما و پتانسیل سازمانهای مردم نهاد و تلاش مضاعف روابط عمومی های ارگان ها در کنار واحد آموزش این ادارات می باشد.

البته باید دقت نمود که چون سالیان متمادی گذشته تمام بار کم کاری و ضعف ها در بخش انرژی را به دوش مردم نینداخته و با قبول ضعف های ساختاری چون اشکال در سیستم های انتقال و توزیع آب که به وفور در شهرستان مشاهده می گردد و یا عدم توجه به انرژی های تجدیدپذیر در طرح های عمرانی و ادارات بزرگ آموزشی و دولتی، سعی بر جلب اعتماد عمومی جهت همراهی بهتر مردم در شرایط کنونی را نمود. همراهی که اکنون با عدم اطلاع رسانی و ارتباط مسئولین با مردم و تنها استفاده از ابزار جبری تحمل، کار را به نارضایتی‌های شدید رسانده و به اعتماد به مسئولین خدشه وارد نموده است.

سهم به سزایی از اتلاف و مصرف انرژی در سطح شهرها به ادارات و ارگانهای دولتی شهری و نظامی اختصاص دارد که در این راستا می بایست بیشترین بهره را از انرژی خورشیدی و سیستم بهره وری آب به خود اختصاص داده تا در پیک مصرف آب و برق بتوان فشار کمتری را به شبکه های انتقال وارد نمود.

تعییر ساعات کاری ادارات و استفاده از سیستم های مرکزی تهویه هوا در اداره جات دولتی و مراکز بزرگ آموزشی مانند دانشگاه و درمانگاه ها و الزام به رعایت این موارد در طراحی و ساخت و بهینه سازی مصرف این واحدها از دیگر راهکارهای مقابله با شرایط وخیم کنونی و آینده می باشد.

همجواری با خلیج همیشه فارس از دیگر فرصت های ناب اقلیمی منطقه ما جهت رهایی از عواقب خشکسالی ها و کمبود منابع آبی می باشد که با استفاده از توان تولیدی داخل و تجارب شهرهای بهره مند از این امکانات در همراهی کامل متولیان در جهت تامین هزینه های ساخت و استقرار این صنعت، میتوان گام بلندی برای مقابله با مشکل و همچنین کاهش برداشت از منابع استراتژیک طبیعی نمود، صنعتی که کشورهای حوزه خلیج فارس سالیان طولانی است با سرمایه گذاری در این بخش توانسته اند با تکیه بر این تکنولوژی هم به توسعه کمک نموده و هم نیازمندی های اجتماعی خود را برطرف نمایند.

لازم به ذکر است که در این مجال به موضوع بهره وری آب و انرژی در بخش کشاورزی ورود نکرده که این مهم خود فصل مفصلی از مدیریت بحران آب منطقه می باشد و ان شالله در فرصت های اینده به آن می پردازیم.