محققان دانشگاه زنجان موفق به انتقال ژن چندقلوزایی به یکی از بهترین نژادهای گوسفند گوشتی ایران(نژاد افشاری) شدند.

دکتر داریوش سلیمی، عضو هیات علمی دانشگاه زنجان و مجری طرح در گفت‌و‌گو با خبرنگار پژوهشی ایسنا، با اشاره به این که تحقیقات این طرح از چند سال پیش آغاز شده و تاکنون نتایج قابل توجهی داشته است، در خصوص اهمیت افزایش چندقلوزایی در ارتقای بهره وری تولید گوسفندان گوشتی گفت: با توجه به اینکه مقدار زیادی خوراک در نژادهای دارای چربی لاشه بالا، صرف تولید چربی می‌شود که ارزش اقتصادی و غذایی چندانی ندارد با انجام کارهای اصلاح نژادی در این راستا راندمان خوراک و در نتیجه بهره‌وری افزایش خواهد یافت. در صورت افزایش سرعت رشد بره‌های تولیدی همراه با صفات مطلوب دیگر می‌توان دامی ایده‌ال را برای نگهداری در شرایط مختلف به خصوص شرایط متمرکز و نیمه متمرکز ایجاد کرد.

وی خاطرنشان کرد: گوسفند افشاری یکی از نژادهای سنگین وزن گوسفندان ایران است که وزن تولد، سرعت رشد و وزن از شیرگیری در این گوسفند در مقایسه با سایر نژادهای ایران قابل توجه است؛ لذا می‌توان این نژاد را یکی از نژادهای گوشتی گوسفند ایران به حساب آورد که از پتانسیل مناسبی برای تولید گوشت برخوردار است و می تواند نقش مهمی را در تامین گوشت قرمز منطقه ایفا کند.

سلیمی با بیان این که این نژاد پایه مناسبی برای کار اصلاحی در زمینه افزایش سرعت رشد، چند قلوزایی و افزایش راندمان لاشه است، تصریح کرد: طرح انتقال ژن چند قلوزایی برای اولین بار در کشور در سال 1386 با حمایت سازمان جهاد کشاورزی در دانشگاه زنجان آغاز شد. طرح با وارد کردن سلول‌های جنسی از کشور نیوزیلند و از نژاد برولامرینو آغاز شد. این نژاد ترکیبی است از 75 درصد نژاد گوشتی رامنی و 25 درصد نژاد پشمی مرینو که حاوی ژن مورد نظر است. ژن FecB مهمترین ژن شناخته شده موثر بر چند قلوزایی است که نسبت به سایر ژنهای شناخته شده در این ارتباط از مزایای بیشتری برخوردار است.

وی تصریح کرد: طی پنج، شش سال مراحل انتقال ژن به نژاد افشاری تاکنون نتایج بسیار قابل توجهی حاصل شده به طوری که متوسط بره زایی گوسفندان افشاری از 1.2 به 2.9 افزایش یافته است. علاوه بر افزایش چند قلوزایی، بره‌های حاصل از طرح از نظر میزان و سرعت رشد نیز از شرایط مناسب‌تری نسبت به هر دو پایه پدری و مادری برخوردار هستند.

سلیمی اضافه کرد که دامهای حاصل از طرح نسبت به گوسفندان افشاری میزان چربی کمتری در ناحیه دنبه، احشا و پشت ذخیره می‌کنند.

وی افزود: در راستای پیگیری این طرح تحقیقاتی چندساله در سال 1390 شرکتی به منظور انتقال یافته‌های طرح‌های تحقیقاتی افزایش چند قلوزایی و افزایش راندمان لاشه به گله‌های دامداران توسط محققان مجری طرح در مرکز رشد فناوری دانشگاه زنجان و با حمایت دانشگاه و سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان تاسیس شد. شرکت دارای بخش‌های آزمایشگاهی و ایستگاه گله تحقیقاتی است که مجموعه آزمایشگاهی آن در پژوهشکده فناوری‌های نوین زیستی دانشگاه زنجان و گله تحقیقاتی در ایستگاهی به مساحت 450 هکتار واقع در 35 کیلومتری غرب زنجان مستقر است.

سلیمی تصریح کرد: هدف این ایستگاه تحقیقاتی در مرحله اول انتقال الل‌های ژن FecB از طریق لقاح طبیعی و مصنوعی به دام‌های دامداران متقاضی است. در گله‌های تحت پوشش به مدت چهار سال ردیابی الل‌های این ژن به روشهای ژنتیک مولکولی انجام می‌شود تا دامدار در سالهای آتی بره‌های نر حاوی ژن و دارای سایر صفات ممتاز را به عنوان دام مولد انتخاب کند. علاوه بر انتقال یافته‌های بیان شده به گله‌های دامداران متقاضی، ایستگاه برنامه‌ای تحقیقاتی به مدت 10 سال را برای اصلاح صفاتی از قبیل افزایش سرعت رشد، کاهش میزان چربی و افزایش کیفیت لاشه طراحی کرده که از سالها قبل توسط محققان در حال اجرا بوده و امید است طی این مدت به نتایج مطلوب تکمیلی دست یابد.

وی خاطرنشان کرد: گله اصلی این طرح پژوهشی 400 راس و گله‌های هدف بالغ بر 50 هزار راس گوسفند (با اولویت گله‌های دامداران استان زنجان) است.

سلیمی در پایان تصریح کرد: در این طرح ضمن انتقال و تثبیت صفت مطلوب چندقلوزایی در گوسفندان افشاری به حفظ بومیت این نژاد توجه شده است. /م