با وجود آمار بالای شیوع بیماری‌های غیرواگیر در کشور، مطالعات نشان می‌دهد آگاهی خانوارهای ایرانی از تاثیر مصرف بیش از حد فست فودها در ابتلا به بیماری‌های غیرواگیر مانند بیماری‌های قلبی و عروقی، سرطان و بیماری‌های کبدی کمتر از ۲۰ درصد و در مورد چاقی و اضافه وزن ۳۲ درصد است.

 در گزارش «طرح بررسی، تحلیل و تدوین سندملی تغذیه و امنیت غذایی کشور» که طی سال‌های ۹۱ تا ۹۴ انجام شده و دورنمای تغذیه‌ای کشور را تا سال ۹۹ مشخص کرده است، اطلاعات جامعی درباره وضعیت آگاهی مردم از تغذیه سالم منتشر شده است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد سهم مخارج خوراک نسبت به کل هزینه‌ها در همه طبقات شهری و روستایی به ترتیب ۳ و ۳۷ درصد بوده است. همچنین در کم‌درآمدترین طبقات شهری در ۲۰ استان کشور بالاتر از ۳۰ درصد درآمد مردم صرف غذا شده است. در حالی که در طبقات کم درآمد روستایی تقریبا در تمام استان‌ها بیش از یک سوم هزینه‌های خانوار صرف خوراک شده است. حتی در طبقات پردرآمد روستایی تقریبا در نیمی از استان‌ها همچنان بیش از یک سوم هزینه خانوار صرف هزینه غذا شده است.

طبق این مطالعه تنها ۴۲ درصد از افراد میوه‌ها را به عنوان گروه اصلی غذایی می‌شناسند. تنها ۱۰ و ۱۹ درصد از افراد از نقش میوه‌ها و سبزی‌ها در دریافت فیبرغذایی آگاهی دارند و فقط ۲۰ درصد مردم از نقش شیر و لبنیات و ۳۰ درصد آنها از نقش تخم مرغ به عنوان منبع پروتئین آگاهی دارند. ۴۰ درصد مردم سویا را به عنوان منبع پروتئین می‌شناسند و ۳۴ درصد نیز روغن حیوانی را مضرترین روغن خوراکی برای سلامت می‌دانند. علاوه بر آن آگاهی خانوارها از تاثیر مصرف بیش از حد فست فودها در ابتلا به بیماری‌های غیرواگیر مانند بیماری‌های قلبی و عروقی، سرطان و بیماری‌های کبدی کمتر از ۲۰ درصد و در مورد چاقی و اضافه وزن ۳۲ درصد است. ۴۱ درصد خانواده‌ها نیز حذف یک وعده غذایی را برای کاهش وزن مفید می‌دانستند و ۳۸ درصد از آنها از لبنیات محلی تغذیه می‌کنند.

دورنما و اهداف این برنامه تاکید می‌کند که تا پایان سال ۱۳۹۹ سازمان‌های اصلی مسئول در امنیت تغذیه کشور باید با نهادینه‌سازی همکاری‌های بین بخشی و مشارکت مردم ضمن بهبود دسترسی فیزیکی و اقتصادی عادلانه به غذا، نشانگرهای پرخوری، کم خوری، بدخوری و پیامدهای آن را در حد پیش بینی این برنامه بهبود دهند و ضمن قرار دادن همه استان‌های کشور در وضعیت مطلوب امنیت تغذیه و غذا رتبه کشور را در منطقه بهبود دهند.

کاهش شیوع سوء تغذیه پروتئین انرژی در کودکان زیر پنج سال، مادران باردار و سالمندان به میزان ۳۰ درصد سال پایه، کاهش شیوع شیوع بیماری‌های منتقله از غذا به ۲۰ درصد سال پایه، کاهش شیوع اضافه وزن و چاقی در کودکان، نوجوانان، جوانان و میانسالان و سالمندان به میزان ۳۰ درصد سال پایه، کاهش شیوع کمبود ریزمغذی‌های شایع مانند ید، آهن، روی، ویتامین "د" و "آ" در کودکان زیر شش سال، نوجوانان، زنان باردار و شیرده به میزان ۲۰ درصد، کاهش شیوع گواتر در دانش آموزان، هشت تا ۱۰ ساله به میزان ۱۰ درصد وضع موجود بخشی از اهداف راهبردی این سند انتخاب شده‌اند.

وضعیت استان‌های کشور از نظر امنیت غذایی چگونه است؟

در این مطالعه وضعیت امنیت غذایی در استان‌های قم، اصفهان، سمنان، تهران و یزد بسیار امن، در آذربایجان شرقی، قزوین و مازندران امن، در زنجان، آذربایجان غربی، خراسان رضوی، خراسان شمالی، مرکزی، همدان، گلستان و گیلان نسبتا امن گزارش شده است. استان‌های اردبیل، چهارمحال و بختیاری، فارس، کرمانشاه، کردستان، لرستان و خراسان جنوبی به عنوان استان نسبتا ناامن غذایی معرفی شده است. علاوه بر آن استان‌های خوزستان، کرمان، ایلام و بوشهر ناامن و هرمزگان، کهگیلویه وبویراحمد و سیستان و بلوچستان به عنوان استان‌های بسیار ناامن غذایی مشخص شده‌اند.

چه برنامه‌هایی برای ارتقای تغذیه و امنیت غذایی در حوزه بهداشت انجام می‌شود؟

برنامه بهبود وضع تغذیه کودکان زیر شش سال، پیشگیری و کنترل کمبود ریزمغذی‌ها، ارتقای سطح سلامت دانش آموزان، ادغام برنامه کنترل و پیشگیری از اضافه وزن و چاقی در گروه‌های سنی مختلف در نظام شبکه‌های بهداشتی و درمانی، استقرار برنامه جامع اصلاح الگوی مصرف، ارتقای فرهنگ وسواد تغذیه‌ای جامعه، امنیت غذایی و ... بخشی از برنامه‌هایی است که برای ارتقای تغذیه در کشور انجام می‌شود.