اتحاد خبر_مرتضی رضایی: روز شوراها در حالی فرا می رسد که شوراهای شهر به صورت کلی اوضاع و احوال چندان مساعدی ندارند. برخی مفاسد در ساختار این ارگان، بی برنامگی ها و نبودن افق دید کلان در ساختار مدیریتی آن و همچنین ضعف عملکرد اعضا در ادوار مختلفش، به نوعی مبدل به شناسه اصلی این نهاد در برخی از شوراها شده است. مردم علی رغم اینکه خود نمایندگانشان را در شوراها بر می گزینند اما با بدگمانی به قضاوت آنان می نشینند. در این میان شورای شهر بوشهر با حواشی به مراتب سنگین تری رو به روست. این حواشی که از دوره چهارم تاکنون بی وقفه ادامه داشته در جریان انتخاب شهردار بوشهر به اوج خود رسیده که هنوز هم ادامه دارد.

در رابطه با همین مسائل به یکی از چهره های شاخص شورای پیشین شهر بوشهر به گفتگو نشستیم. الهام بارگاهی با مواضع صریح و شفافی که علیه همکارانش در شورای چهارم و شهرداران منتخب آن به ویژه غلامعلی میگلی نژاد داشت، از جمله چهره هایی بود که نقاط ضعف شوراها و تبعات و لطمات آن را بارها پر رنگ کرده است و مواضع انتقادی او همواره با حساسیت دنبال می شد. این گفتگو در دو بخش است که بخش نخست این مصاحبه را اکنون می خوانید و بخش دوم آن که به مسائل و حواشی مهمترین پرونده این سال ها در شورای شهر بوشهر اختصاص دارد و در افکار عمومی به «24 میلیارد تومان کجاست؟» مشهور شد را در آینده ای نزدیک در همین پایگاه خبری بخوانید:

نقش شوراها در پیشبرد دموکراسی و حاکمیت قانون از کجا نشأت می گیرد؟
از باور به حق انسان در حاکمیت بر سرنوشت خود. شوراها را برای این تأسیس کرده اند تا مردم در جزئی ترین امور حوزه عمومی بتوانند خودشان اعمال حاکمیت کنند. اما در این میان متأسفانه ناکارامدی هایی هم هست. در کشورهای توسعه یافته شکل گیری شوراها یک حرکت رو به جلو در مسیر دموکراسی قلمداد می شود اما این روال در ایران طی نمی شود. یعنی شوراها به آن جایگاهی که برای آنها تعریف شده نمی رسند. نهادی که از مردم برخاسته عموماً به رفتارهایی ضد منافع مردم دست می زند. در شهر بوشهر شوراها تا دوره سوم خوب بود اما در دو دوره بعد دچار ضعف اساسی می شود که تبعات اشتباهات مهلکشان تا سال ها گریبان این شهر را رها نخواهد کرد.

اگر بخواهید عاملی برای سوءعملکرد در شوراها و به ویژه شورای چهارم نام ببرید کدام را مقدم بر دیگری می دانید؟
نبود شفافیت! روح قانون و بلکه خود قانون در آن وجود ندارد. قبح فساد در این نهاد ریخته. پاسخگویی انجام نمی گیرد. نهادی که با رأی ملت شکل می گیرد در فردا روز پیروزی اساساً جز رفتارهای پوپولیستی و تبلیغاتی نمی تواند زمینه دیگری برای مشارکت مردم در اداره شهر فراهم کند. تا توانسته اند خلق را ناراضی کرده اند و مردم را نا امید ساخته اند. یک بار یکی از دوستان فرهیخته از من پرسید شوارها چه نقشی دارند و اصلاً این نهاد به چه دردی می خورد؟ این ناامیدی بسیار خطرناک است. اگر وضع به همین منوال پیش برود یک روز این پرسش را در خصوص مجلس و حتی ریاست جمهوری هم خواهند پرسید که وقتی نمی توانند اعتماد عمومی را و مطالبات ملت را پاسخ دهند و برآورده سازند اصلاً وجود این نهادهاد به چه دردی می خورد. وقتی محفلی و مافیایی رفتار کردن جای قانون و منافع عمومی را بگیرد ثمره اش می شود این موج فزاینده نا امیدی و خشمی که در وجود مردم انباشته شده. این بسیار خطرناک است.

آیا نمی توان مسئله نا امیدی فزاینده مردم از نهادهای انتخاباتی مثل شوراها و مجلس را خواست نیروهای اقتدارگرا و محافظه کار دانست که در انتخابات معمولاً دست پایین را دارند و نمی خواهند مردم مشارکت فعالی در این عرصه ها داشته باشند؟
این که بخواهند مردم را به این سمت ببرند که احساس بی قدرتی کنند محصولی جز نا امیدی و طغیان خشم ندارد. مثل این می ماند که بر سر شاخه نشسته اند و بن شاخه را می برند. هر نهادی که دارد این کار را می کند چه اقتدارگرایان و چه مسئولیت ناپذیری طیف های سیاسی که رسالت خود را در موعد انتخابات و پس از انتخابات به درستی ادا نمی کنند و شوراها را محفلی برای برآورده کردن امیال شخصی و قومی و قبیله ای و حتی جناحی خود می خواهند باد می کارند تا بعدا طوفان درو کنند. درک نکردن شرایط درست مملکت و ملت بسیار خطرناک شده و به حد نهایت خود رسیده.

یکی از مسائلی که شوراها را بسیار متأثر از خود کرده است مسئله هم زمانی انتخابات شوراها و ریاست جمهوری است. این مسئله را چقدر مفید به حال شورا ها می دانید؟
به شدت مخالف این همزمانی هستم. اگر این خانه امروز اینگونه اعتبارش مخدوش شده چون این خانه از پای بست خراب بالا می رود. اولین عاملی که در پیدایش وضعیت کنونی نقش داشته ادغام کردن انتخابات ریاست جمهوری با شوراهاست. پژوهش ها نشان می داد کیفیت شوراها از دور اول به سوم سیر صعودی دارد. اما شورای چهارم و پنجم متأسفانه افول شدیدی نشان می دهد. این افول قسمت عمده آن به خاطر عملکرد منتخبان مردم در شوراهاست که مثبت نبوده. چرا مثبت نبوده؟ چون تعدادی از افراد که به شوراها راه پیدا کرده اند افراد امین و صادق و موجهی نبودند. این عدم راه یابی افراد صالح به شوراها عوامل متعددی دارد که متأسفانه هم زمانی انتخابات شوراها و ریاست جمهوری تمام آن عوامل را به شدت تعمیق و تشدید کرده. این بحران به نوعی بر اساس داده ها در شهرهای کوچک و متوسط به واسطه ساختار جمعیتی آنها هم بیشتر بروز یافته و هم ضرر و زیان آن خود را بیشتر نمایش می دهد.

برخی استدلال می کنند که این هم زمانی به خاطر کاهش هزینه ها بوده و یا مسئله افزایش نرخ مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری. با همین نگرش هم بود که این دو انتخابات ادغام شد. آیا در عمل می توان قائل به کاهش هزینه ها شد؟
یقیقاً خطا می گویند. ثمرات راه یافتن افراد ناموجه به دلیل ادغام دو انتخابات عظیم و متضادی مثل شوراها و ریاست جمهوری به دل شوراهای شهر باعث شکل گیری چه بدهکاری های کلانی در شهرداری ها شده؟ چه سوءمدیریت هایی رخ داده و جبران آنها در سراسر کشور چند هزار میلیارد تومان پول نیاز دارد؟ باعث رخ دادن چه مفاسد عظیمی در این نهاد شده؟ این مفاسد برای مشروعیت نظام سیاسی چه آسیبهایی می سازد؟ هزینه افول مشروعیت نظام سیاسی برای اداره کردن کشور چقدر است؟ ما باید در بعد کلان ملی هر کنشی را که سامان می دهیم تمام پیامدهای آن را بسنجیم. شاید در نگاه نخست فساد در یک شهرداری کوچک ربط وثیقی به راهپیمایی مخالفان در تهران نداشته باشد. اما وقتی در بعد کلان و ملی همه را با هم می سنجیم، مشاهده می کنیم تمام این موارد در ارتباطی تنگاتنگ و زنجیره وار با یک دیگر هستند. اتفاقات بسیار خطرناک و بدی رخ داده که شالوده اعتماد را در هم پیچانده.

خانم بارگاهی به عنوان یک عضو شورای چهارم چه انتقادی به خود وارد می دانید؟
چیزهای زیادی هست که با من مانده. شاید می شد خیلی کارهای دیگر هم انجام داد. شاید می شد از بودجه نفت استفاده کنیم و توسعه بیشتری برای شهر بیاوریم. اما باور کنید شورای چهارم به خاطر وجود تقابلهای شدید هیچ تکانی به خود نمی داد. بس که در شورا درگیر حواشی و خنثی کردن هم دیگر بودیم. یعنی اجازه داده نمی شد نفس بکشیم. وقتی به خانه می آمدیم آنقدر خسته بودیم که فکر آزاد وجود نداشت که برنامه هایی این چنینی را تعقیب کرد... طرح جامع ورزش... طرح روشنایی محلات... واقعاً تأسف می خورم که چرا شورای چهارم درگیر آن همه روزمرگی بود. بی هیچ تعارفی هم باید بگویم مقصر ریاست آن بود. وقتی نگرش های محفلی جای برنامه های مدنی و تخصصی کمیسیون ها را بگیرد دیگر جایی برای رشد نمی ماند. حالا بر این وضعیت، خصومتهای شخصی و منفعت جویی فردی را هم اضافه کنید. چیز دیگری نمی ماند. همان وضعیتی که کمابیش شورای پنجم هم به آن مبتلا شده. الان نزدیک به یک سال می گذرد هنوز نتوانسته اند یک شهردار انتخاب کنند. اینقدر درگیر حواشی هستند که به اصل مطلب نمی رسد. و چقدر این وضعیت آشفته برای رشد مافیا و تأمین منافعشان عالی است. گروه های مافیایی ذی نفع کماکان دارند امور خود را با دور زدن قانون پیش می برند و شورا هنوز در گیر ابتدایی ترین مسائل باقی مانده است.

بخش دوم این گفتگو را روزهای آینده در همین پایگاه خبری بخوانید.