فهرست بلند بالاي زمين‌لرزه‌هاي بزرگ ايران پر است از زلزله‌هاي ويرانگري كه رخداد هر يك از آنها در هر جاي ديگر جهان مي‌توانست سرآغاز حركتي بزرگ براي مواجهه اصولي و هوشيارانه در برابر زلزله و به حداقل رساندن تلفات و خسارات آن باشد؛ اما امان از غفلت و آرامش ويرانگر ما!

بيست و يكم مردادامسال وقوع دو زمين لرزه به بزرگي 2/6 و 6 در مقياس امواج دروني زمين در آذربايجان شرقي كه متاسفانه بيش از 250 نفر كشته و حدود 1800 نفر مجروح به همراه داشت، بار ديگر زنگ خطر جدي زلزله در كشور را به صدا در آورد.

رخداد اين دو زلزله و چند زلزله‌ بزرگ ديگر كه خوشبختانه تلفات و خسارات چنداني نداشتند در كنار فهرست بلند زمين‌لرزه‌هاي امسال كه نسبت به سال‌هاي گذشته افزايشي چشمگير دارد، هشدار و بيدارباشي است براي ما كه زلزله هر روز - نه يك بار كه بارها - ما را خبر مي‌كند و اين تنها غفلت ما از بروز يكي از عادي‌ترين و معمول‌ترين پديده‌هاي طبيعي است كه گاه و بي‌گاه فاجعه مي‌آفريند. براساس اطلاعات شبكه‌هاي لرزه‌نگاري مركز لرزه‌نگاري كشوري موسسه ژئوفيزيك دانشگاه تهران، طي 9 ماه نخست امسال ده هزار و 240 زمين‌لرزه با بزرگي بيش از يك در مقياس امواج دروني زمين در مناطق مختلف كشور و نواحي مرزي رخ داده كه بزرگي حدود 135 زلزله بيش از 4 ريشتر بوده است.

اين در حالي است كه طي مدت مشابه سال قبل تنها حدود 5700 زمين لرزه در كشور ثبت شده بود كه بزرگي 78 عدد از آنها بيش از 4 ريشتر بود. امسال به‌ترتيب مرداد با 2010 زلزله، آبان با 1510 زلزله و شهريور با 1500 زلزله لرزه‌خيزترين ماه‌هاي سال بوده‌اند و اين در حالي است كه در ماه مرداد با ثبت 41 زلزله با بزرگي بيش از 4 ريشتر، ركورد بيشترين زلزله‌هاي بزرگ و متوسط سال 91 به نام اين ماه گرم تابستاني ثبت شده است. بزرگ‌ترين زلزله‌ امسال، زمين‌لرزه بيست و يكم مرداد‌ ورزقان و هريس در آذربايجان شرقي به بزرگي 2/6 در مقياس امواج دروني زمين بود كه كانون آن در 16 كيلومتري ورزقان، 22 كيلومتري اهر و 34 كيلومتري هريس در آذربايجان شرقي گزارش شده بود.

پوسته فلات ايران، فروردين امسال با حدود 570 زمين‌لرزه با بزرگي بيش از يك در مقياس امواج دروني زمين كه تنها هفت مورد آنها بيش از 4 ريشتر بزرگي داشت، كم لرزه‌ترين ماه را پشت سرگذاشت. بزرگ‌ترين زمين‌لرزه فروردين به شدت 1/5 درجه در مقياس امواج دروني زمين در حوالي «رودبار» در استان كرمان ثبت شد.

ارديبهشت ماه اما شاهد وقوع 890 زمين لرزه بوديم كه 23 زلزله بزرگ‌تر از 4 ريشتر بودند. بزرگ‌ترين زلزله ارديبهشت با بزرگي 5/5 در مقياس امواج دروني زمين، حوالي «مورموري» ايلام را لرزاند. خرداد ماه با 680 زمين‌لرزه شامل تنها چهار زلزله با بزرگي بيش از 4 ريشتر كه بزرگ‌ترين آنها زلزله 4 ريشتري «بندر گناوه» بوشهر بود، زمين ايران روزهاي آرام‌تري را گذراند.

در ادامه آرامش آخرين ماه بهار، تير ماه هم با 590 زلزله كه فقط 9 زلزله بيش از 4 ريشتر بزرگي داشتند سپري شد. بزرگ‌ترين زمين‌لرزه تير، با 3/5 ريشتر حوالي «قاسم‌آباد» خراسان رضوي را لرزاند. مرداد اما پايان اين روزهاي آرام بود. وقوع 2010 زلزله از جمله 41 زمين‌لرزه با بزرگي بيش از 4 ريشتر ـ كه بزرگ‌ترينشان زلزله فاجعه بار 2/6 ريشتري «ورزقان» بود ـ زلزله را بار ديگر در كانون توجه رسانه‌ها و مردم قرار داد. پس از ركوردشكني مرداد، شهريور هم با 1500 زلزله كه 18 موردشان بزرگ‌تر از 4 ريشتر بود به عنوان يكي از لرزه‌خيزترين ماه‌هاي سال در آمار زلزله‌هاي امسال ثبت شد. شدت بزرگ‌ترين زلزله شهريور اما تنها 2/5 در مقياس امواج دروني زمين بود كه در استان فارس ثبت شد.

پاييز 91 با افت نسبي تعداد زلزله‌ها و رخداد 1380 زلزله در مهرماه آغاز شد. مهر ماه امسال تعداد 12 زمين‌لرزه با بزرگي بيش از 4 در كشور توسط مركز لرزه‌نگاري كشوري به ثبت رسيد كه شديدترين آنها با بزرگي 8/4 در حوالي شيراز در استان فارس رخ داده است.

اما در آبان ماه شبكه‌هاي لرزه‌نگاري مركز لرزه‌نگاري كشوري تعداد بيش از 1510 زمين‌لرزه با بزرگي بيش از یک (در مقياس امواج دروني) را ثبت و تعيين محل كردند كه خوشبختانه تنها 10 زمين لرزه بزرگ‌تر از 4 در اين ماه به ثبت رسيد كه بزرگ‌ترين آنها با بزرگي 4/5 ريشتر بار ديگر حوالي «ورزقان» در آذربايجان شرقي را لرزاند.

آذرماه هم بيش از 1110 زمين لرزه در نقاط مختلف كشور به وقوع پيوست كه بزرگي 11 زمين‌لرزه بيش از 4 بود. بزرگ‌ترين اين زلزله‌ها با 6/5 ريشتر در حوالي زهان در استان خراسان جنوبي رخ داد.

براساس اطلاعات مركز لرزه‌نگاري كشوري موسسه ژئوفيزيك ايران در سال 90 در مجموع حدود 7900 زمين لرزه شامل 114 زمين لرزه با بزرگي بيش از 4 در مقياس امواج دروني زمين رخ داد كه بزرگ‌ترين آنها زلزله 5/5 ريشتري 29 دي ماه نيشابور و زلزله 4/5 ريشتري هشتم اسفند 90 در راور كرمان بودند. به اين ترتيب با رخداد 10هزار و 240 زمين لرزه طي 9 ماه نخست امسال ـ كه حدود دو برابر زلزله‌هاي مدت مشابه سال قبل است ـ شمار زمين لرزه‌هاي امسال به نحو چشمگيري بيش از زلزله‌هاي سال 90 است.

بسادگي مي‌توان نتيجه گرفت كه تعداد زلزله‌هاي سال 91 از تعداد زلزله‌هاي سال‌هاي 89 و 88 نيز بيشتر خواهد شد، چرا كه براساس اطلاعات شبكه‌هاي لرزه‌نگاري مركز لرزه‌نگاري كشوري موسسه ژئوفيزيك دانشگاه تهران، سال 89 حدود 10هزار و 420 زمين‌لرزه با بزرگي بيش از يك در مناطق مختلف كشور و نواحي مرزي رخ داده كه بزرگي حدود 137 زلزله بيش از 4 ريشتر بوده است. در سال 88 هم در مجموع حدود 10هزار و 500 زلزله شامل يكصد زلزله با بزرگي بيش از 4 ريشتر در مناطق مختلف كشور و نواحي مرزي كشور به وقوع پيوسته بود.

بنابراين با يك نگاه سطحي درخواهيم يافت پوسته فلات ايران سال ناآرامي را طي مي‌كند كه مشخص نيست اوج اين ناآرامي‌ها كي و كجا اتفاق خواهد افتاد. تنها بايد هوشيار بود و اقدامات احتياطي را از خاطر پاك نكرد./ب

منبع:جام جم آنلاین