امروز: پنجشنبه 06 ارديبهشت 1403
- مادر حسن غلامی هنرمند شاخص هم استانی در آغوش خاک آرام گرفت / تصاویر
- اولین دورهمی اتحاد جنوب در سال ۴۰۳ برگزار شد / تصاویر
- رقابت پتروشیمی جم در نمايشگاه Chinaplas 2024 در کنار شرکتهای بزرگ و قدرتمند دنیا
- خبرنگاران سراسر شرکت ملی گاز ایران از پالایشگاه های مجتمع گاز پارس جنوبی بازدید کردند
- حضور تیرانداز دشتستانی در مسابقه کشوری بنچ رست ۲۵ متر
- ثبت بیشترین جلسات و اقدامات راهبردی در هیئت مدیره مجتمع گاز پارس جنوبی در سال 1402
- عملیات تعمیرات حساس کوره نم زدایی ردیف سوم گازی پالایشگاه دهم مجتمع گاز پارس جنوبی پایان یافت
- خواص درمانی گیاه عطسه
- بهترین زمان نوشیدن قهوه برای مبتلایان به کبدچرب
- کنترل استرس و روشهای خاص طب سنتی برای آن
اتحاد خبر: در تاریخ ۲۳ فروردین سال گذشته گزارشی مبنی بر وقوع قتل یک دختر بچه ۶ ساله افغانستانی در روستای خیرآباد ورامین تحویل مراجع قضایی شد. گزارش ها حاکی از آن بود که ستایش قریشی که به گفته پدر او یکشنبه، ۲۲ فروردین برای خرید از منزل خارج شده و دیگر به خانه بازنگشته است.
اتحاد خبر: در تحقیقات اولیه مشخص شد که پسر ۱۷ ساله همسایه که دچار وسوسه شیطانی شده بود، او را ربوده و پس از تجاوز به قتل رسانده است. با اعلام این گزارش، دادستانی ورامین بر رسیدگی ویژه و خارج از نوبت پرونده تاکید کرد و از نخستین لحظات وقوع این جنایت، رسیدگی به این پرونده به صورت ویژه و خارج از نوبت در دستور کار دستگاه قضایی قرار گرفت تا اینکه پس از صدور قرار مجرمیت و کیفرخواست، شعبه هفتم دادگاه کیفری یک استان تهران، قاتل ستایش را بابت ارتکاب قتل به قصاص، تجاوز بهعنف به اعدام و بابت جنایت بر میت به دیه محکوم کرد و این حکم در شعبه ۳۲ دیوان عالی کشور تایید شد.
به گزارش روزنامه قانون؛ آنچه در خصوص این پرونده در اذهان جامعه مطرح و مطالبات عمومی را بالا میبرد، بحث تسریع در رسیدگی و اجرای سریع مجازات است. همچنین اعتراضاتی درباره این موضوع مطرح شد که قاتل ستايش هنوز به ١٨ سال نرسيده ولي اعدام ميشود اما آنچه در این خصوص در خبرها آمد، مشخص شد كه وی به ١٨ سال شمسي نرسيده ولي ١٨ سال شمسي ملاك نيست، سن اين نوجوان به ١٨ سال قمري رسيده كه ملاك مجازاتي مثل اعدام محسوب ميشود.
حکم قصاص، کلی و شامل همه مکلفان است
مخالفان ممنوعیت اعدام افراد زیر18 سال معتقدند حکم قصاص کلی و شامل همه مکلفان است؛ پس کودکان و نوجوانان بالغ شده را نیز دربر می گیرد. نکته بسیار مهم در این خصوص، ملاک سن افراد در زمان ارتکاب جرم است. اگر فردی در زمان ارتکاب جرم سنش زیر ۱۸ سال بود، مشمول این قانون شده و نباید اعدام شود. اینگونه نیست که صبر کنیم تا فردی سنش بالای ۱۸ سال شود و بعد اعدامش کنیم اما سوال اساسی اي که به ذهن در این خصوص متبادر می شود، این است که چگونه میتوان کسی را که هنوز اهلیت و صلاحیت ازدواج، تشکیل خانواده و اداره یک زندگی را نیافته و رشد لازم برای پذیرش این مسئولیت را به دست نیاورده، از نظر عقلی، اجتماعی و روانی در حدی دانست که اهلیت مسئولیت کیفری یافته و در جرايم و مجازات ها با او همانگونه رفتار کرد که با افراد بالغ و عاقل و رشید رفتار می شود؟ این در حالی است که برخی علما و حقوقدانان اسلامی صرف بلوغ جنسی یا رسیدن به سن 13 سالگی برای دختر و 15 سالگی برای پسر را برای ازدواج و پذیرش مسئولیت خانوادگی کافی نمی دانند. بهتازگي نیز طبق اخبار گزارش شده،تدوین قانون جدیدي مبنی بر تعیین سن 15 سالگی به عنوان سن ازدواج برای افراد در نظر گرفته شده است.
منظور از کودک، افراد زیر 18 سال است
یکی از مباحث مهم در رسیدگی به مساله اعدام کودکان در ایران این است که سایر کشورهای اسلامی در این زمینه چه کرده اند. از آنجا که نظام حقوقی بسیاری از کشورهای اسلامی بر مبنای شریعت و فقه اسلامی بوده و ایران یکی از مجموعه این کشورهایی است که اکثریت مسلمانان را تشکیل می دهد، بدیهی است که رویه آنها می تواند دلیل و مثالی برای توضیح دیدگاه اسلامی باشد. در علم اصول فقه مبحثی درباره حجیت سیره متشرعه یا عرف مسلمین وجود دارد و در مواضع زیادی از فقه مانند شناخت مفهوم اهانت یا مقدسات، اصل بر حجیت عرف است؛ بنابراین اگر اکثر مسلمین در مورد مساله ای دیدگاه مشترکی داشته باشند که در میان آنان مجتهدین و مومنینی قرار دارند، می توان آن را از مصادیق سیره متشرعه و حجیت عرف دانست.
شايد مجازاتهاي اعدام براي كودكان زير 18 سال قانوني به نظر نرسدزيرا دولت ایران پیمان نامه جهانی حقوق کودک را در سال 70 امضا کرده و در پایان سال 72 این تعهدنامه بینالمللی به تصویب مجلس رسیده و در حکم قوانین داخلی قرار گرفته است. طبق ماده 37 این تعهدنامه، اجرای مجازات اعدام و حبسهای طولانی مدت و ابد بدون امکان آزادی برای کودکان زیر 18 سال ممنوع است. دو ماده مهم کنوانسیون حقوق کودک که در میان کشورهای اسلامی بسیار مورد بحث و مناقشه قرار دارد، عبارتند از مواد يك و37. ماده يك این کنوانسیون به تعریف کودک پرداخته و می گوید منظور از کودک، افراد انسانی زیر 18سال است؛ مگر اینکه طبق قانون قابل اجرا در مورد کودک، سن بلوغ کمتر تشخیص داده شود. ماده (الف) 37 کنوانسیون نیز تصریح دارد حکم اعدام در مورد جرايم ارتکابی اشخاص کمتر از 18 سال صادر نمی شود و در مورد زنان باردار قابل اجرا نیست. کنوانسیون جهانشمولترین معاهده بینالمللی حقوق بشر محسوب می شود و تمامی کشورهای مسلمان به آن ملحق شده اند. از سوی دیگر درحالی که این کنوانسیون تنها معاهده بین المللی است که در آن به صراحت به اسلام یا به عبارت دقیق تر به «حقوق اسلامی» اشاره شده است.
از مجموع 57 کشور مسلمان، 22 کشور آن را همراه با حق شرط یا اعلامیه تفسیری پذیرفته اند. این حق شرط ها یا اعلامیه های تفسیری به صورت عمده با استناد به اسلام، شریعت و عبارات مشابه هستند. حق شرط های کشورهای مسلمان به کنوانسیون حقوق کودک و اعلامیههای تفسیری مربوطه یا تنها بعضی از مواد کنوانسیون را مورد توجه قرار داده اند یا همچون6 کشور عربستان سعودی، قطر، برونئی دارالسلام، سوریه، عمان و ایران کلیت کنوانسیون را پوشش دادهاند. به عنوان نمونه حق شرط کلی قطر بر کنوانسیون با عبارات زير است: «دولت قطر یک حق شرط کلی را در ارتباط با مفادی که با حقوق اسلامی مطابقت ندارند، بر کنوانسیون وارد می کند». در میان 57 کشور مسلمان عضو کنوانسیون حقوق کودک، 44 کشور عضو میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی به این کنوانسیون نیز متعهد هستند.
«پاکستان از جمله کشورهای مسلمان بود که در ابتدا با حق شرط کلی بر اساس شریعت به کنوانسیون حقوق کودک ملحق شد اما بعد از آن حق شرط خود را باز پس گرفت». به جز سودان کشور مسلمان دیگری در گزارش های دورهای خود در ارتباط با معیار تمییز کودکی از بزرگسالی به علايم بلوغ شرعی اشاره نکرده است و اکثریت این کشورها در همگامی با ماده يك کنوانسیون به صراحت سن 18 سال را به عنوان سن تکلیف قانونی مشخص کرده اند. همان گونه که در بررسی گزارشات دورهای کشورهای مسلمان مشاهده می شود هیچ کدام از این کشورها از اعدام اطفال با استناد به قوانین شرعی دفاعی به عمل نیاورده اند. عمان، عربستان سعودی و قطر که از کشورهای با حق شرط کلی به کنوانسیون هستند، به صراحت از ممنوعیت مجازات اعدام در قوانین خود خبر داده اند.
حذف مجازات اعدام برای كودكان در تعزیرات
قانونگذار در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 تغییرات قابل توجهی در حقوق کودکان صورت داده است، به گونهای که مجازات اعدام در جرایم تعزیری برای این دست از افراد سنی به صورت کامل حذف شده است؛ به عنوان مثال به هیچ عنوان نمیتوان اطفال زیر ۱۸ سال را به مجازات اعدام محکوم كرد.
الف- نگهداری در کانون اصلاح و تربیت از دو تا پنج سال در مورد جرایمی که مجازات قانونی آنها تعزیر درجه یک تا سه است.
ب - نگهداری در کانون اصلاح و تربیت از یک تا سه سال در مورد جرایمی که مجازات قانونی آنها تعزیر درجه چهار است.
پ - نگهداری در کانون اصلاح و تربیت از سه ماه تا یک سال یا پرداخت جزای نقدی از 10 میلیون.
حذف اعدام كودكان در جرایم حدی و قصاص با شرایط خاص
اما در رابطه با جرایم حدی و قصاص، اعدام اطفال زیر ۱۸ سال طبق شرایط خاصی حذف شده است. طبق قانون جدید، اصل بر عدم قصاص اطفال زیر ۱۸ سال است، مگر اینکه سه شرط اصلی که به دانش و اختیار مرتکب باز میگردد، وجود داشته باشد.
تا این قسمت نتیجه این خواهد بود که حکم اعدام تمام افرادی که در زمان ارتکاب جرم سنشان زیر ۱۸ سال بوده است، بايد متوقف شود. اگر این دست از افراد مرتکب جرایم تعزیری مانند حمل و فروش مواد مخدر باشند، به حبس محکوم خواهند شد و اگر مرتکب قتل شده باشند، پرونده آنها دوباره مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت. دیوانعالی کشور نیز در نظریه هیات عمومی خود اعلام کرده است که کودکان زیر ۱۸ سال میتوانند درخواست اعاده دادرسی دهند اما از آنجایی که بسیاری از محکومان به اعدام به حقوق خود آشنا نیستند، بايد به آنها این موضوع تفهیم و آموزش داده شود تا در معرض اعدام قرار نگیرند. از طرفی اگر برای کودکان دادرسی منصفانه و عادلانهای در نظر گرفته شود، بر اساس قانون جدید هیچ کودکی محکوم به اعدام نخواهد شد. البته در اکثر کشورهای جهان مجازات اعدام رو به حذف است و اکثر کشورها مجازات اعدام را برای کودکان حذف کردهاند؛ اما ایران همچنان مجازات اعدام برای کودکان را به صورت کامل حذف نکرده است . با این حال شرایطی وجود دارد که میتوان افراد زیر ۱۸ سال را از مرگ نجات داد.
تبصره ۲ ماده ۸۸ قانون مجازات اسلامي مقرر میدارد: هرگاه نابالغ مرتکب یکی از جرایم موجب حد یا قصاص گردد، در صورتی که از 12 تا 15 سال قمری داشته باشد، به یکی از اقدامات مقرر در بندهای (ت) و یا (ث) محکوم میشود و در غیر این صورت یکی از اقدامات مقرر در بندهای (الف) تا (پ) این ماده در مورد آنها اتخاذ میگردد.
ت - اخطار ، تذکر و یا اخذ تعهد کتبی به عدم تکرار جرم.
ث -نگهداری در کانون اصلاح و تربیت از سه ماه تا یک سال در مورد جرایم تعزیری درجه یک تا پنج.
الف - تسلیم به والدین یا اولیا یا سرپرست قانونی با اخذ تعهد به تادیب و تربیت و مواظبت در حسن اخلاق طفل یا نوجوان.
۱- معرفی طفل یا نوجوان به مددکار اجتماعی یا روانشناس و دیگر متخصصان و همکاری با آنان.
۲- فرستادن طفل یا نوجوان به یک موسسه آموزشی و فرهنگی به منظور تحصیل یا حرفه آموزی.
۳- اقدام لازم براي درمان یا ترک اعتیاد طفل یا نوجوان تحت نظر پزشک.
۴- جلوگیری از معاشرت و ارتباط مضر طفل یا نوجوان با اشخاص به تشخیص دادگاه.
۵- جلوگیری از رفت و آمد طفل یا نوجوان به محلهای معین .
طبق قانون اگر کودکان ۱۲ تا ۱۵ سال مرتکب جرایمی شوند که حد یا قصاص بر آنها جاری است، به وی اخطار و تذکر داده شده و تعهد کتبی برای عدم انجام جرم گرفته میشود و یا اینکه در جرایم درجه یک تا پنج، به سه ماه تا یک سال نگهداری در کانون اصلاح و تربیت محکوم میشود. در جرایم دیگر به والدینش تحویل داده شده و تعهد کتبی اخذ می شود یا به مددکار و روانشناس معرفی شده یا به یک موسسه آموزشی معرفی میشود و اگر معتاد باشد، درمان شده یا توسط دادگاه نصیحت میشود.
کودکان بین ۱۵ تا ۱۸ سال در جرایم تعزیری همانگونه که گفته شد به مجازات اعدام محکوم نشده و حداکثر مجازاتی که برای آنها در نظر گرفته میشود پنج سال نگهداری در کانون اصلاح و تربیت است. در رابطه با کودکان بین ۱۵ تا ۱۸ سال، قانونگذار در ماده ۹۱ مقرر کرده است: در جرایم موجب حد یا قصاص هرگاه افراد بالغ کمتر از 18 سال، ماهیت جرم انجام شده و یا حرمت آن را درک نکنند و یا در رشد و کمال عقل آنان شبهه وجود داشته باشد، حسب مورد با توجه به سن آنها به مجازاتهای پیشبینی شده در این فصل محکوم میشوند.
تبصره - دادگاه برای تشخیص رشد و کمال عقل میتواند نظر پزشکی قانونی را استعلام یا از هر طریق دیگر که مقتضی بداند، استفاده کند.
بنا بر این مرتکب جرایم حدی مانند سب النبی، لواط، زنا، سرقت ،... و یا جرایم با مجازات قصاص تنها در صورتی به اعدام محکوم میشوند که:
1ـ ماهیت جرم انجام شده را درک نکنند، یعنی نتوانند درک کنند عملی که انجام دادهاند قتل است.
2ـ حرمت جرم را درک نکنند، یعنی ندانند عملی که انجام دادهاند عملی حرام بوده و از نظر شرعی نمیتوان دیگری را به قتل رساند یا مرتکب جرم شد.
3ـ در رشد و کمال عقل آنان شبهه وجود داشته باشد یعنی قاضی شک کند به اینکه متهم عقلش در زمان ارتکاب جرم رشد یافته است.
دادگاه برای تشخیص رشد و کمال عقل میتواند نظر پزشکی قانونی را استعلام یا از هر طریق دیگر که مقتضی بداند، استفاده کند.
پس از مقررات حمایتی جدید در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ و قانون آیین دادرسی کیفری مصوب همین سال، هیات عمومی دیوانعالی کشور رای وحدت رویه شماره ۷۳۷- ۱۱/ ۹/ ۱۳۹۳ درباره نحوه درخواست اعاده دادرسی برای محکومان به قصاصنفس که سن آنان در زمان ارتکاب جرم کمتر از 18 سال تمام بوده، صادر شده است. به موجب این رای، تمامی افراد زیر ۱۸ سال که پیش از تصویب قانون جدید مجازات اسلامی در سال ۱۳۹۲ به قصاص قطعی محکوم شدند، حق اعاده دادرسی داشته و اگر اثبات کنند که در زمان قتل، آگاهی یا تشخیص لازم را نداشتهاند مجازات اعدام آنها لغو خواهد شد.
مقنن در مقررات ماده ۹۱ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۹۲ اثبات قتل عمد انتسابی به این گونه افراد یا مجازات قصاص آنها را منوط به تحقق دو شرط درک ماهیت و حرمت انجام فعل ارتکابی و ثبوت رشد و کمال عقل آنها دانسته است، در غیر این صورت بايد به مجازاتهای دیگری که در ماده ۸۹ همان قانون پیشبینی شده، محکوم و از مجازات قصاص معاف شوند. در مواردی نیز قاضی میتواند به طور عمده با نظر پزشکی قانونی رشد و کمال عقلی متهمان زیر 18 سال را تشخیص دهد.
ابتكارات قضات در رسيدگي به جرايم افراد زير 18 سال
در ايران نيز برخي قضات هر از گاهي تا جايي که چارچوبهاي قانوني دست شان را باز گذاشته است، از اين مجازات هاي جايگزين استفاده کرده اند. حتي برخي قضات به ويژه در رسيدگي به جرايم افراد زير 18 سال ابتکاراتي داشته اند که از آن جمله مي توان به الزام محکومان اين سنين به يادگيري حرفه خاص در مدت معين (به جاي حبس آنها در کانون هاي اصلاح و تربيت) اشاره کرد.
با جمعبندی مطالب مطرح شده و نگاهی به پرونده قاتل نوجوان ستایش 6 ساله میتوان نتیجه گرفت که رای صادر شده درباره این قاتل نوجوان با تشخیص رشد و کمال عقلی او در زمان وقوع جنایت بوده و همچنین سن وی نیز در هنگام ارتکاب جنایت 18 سال تمام قمری بوده است و قضات با استناد به همین امر، متهم را به قصاص محکوم کردهاند.
مرتبط:
» قانون حمایت از اطفال پشتوانه محکمی برای مددکاران اجتماعی است [بيش از 3 سال قبل]
» کرونا اطفال را تحت تاثیر قرار نمی دهد [بيش از 4 سال قبل]
» مجازات والدین، عاقد و خواستگار در ازدواج با اطفال [بيش از 9 سال قبل]
» رئیس قوه قضاییه: با موافقت رهبر انقلاب برخی تشریفات رسیدگی به پرونده مفاسد اقتصادی حذف شده/دشمن وارد جنگ اقتصادی تمام عیار شده/میخواهند التهاب و آشوب ایجاد کنند [بيش از 6 سال قبل]
» مدرسه هراسی [بيش از 6 سال قبل]
» "کوچکترین زندانی سیاسی" عربستان با مجازات اعدام روبهرو است [بيش از 5 سال قبل]
» علل بزهکاری در اطفال و نوجوانان [بيش از 6 سال قبل]
» پذیرش یا عدم پذیرش مجازات اعدام تعزیری در فقه امامیه... [بيش از 4 سال قبل]
نظرات کاربران
تازه ترین خبرها
- مادر حسن غلامی هنرمند شاخص هم استانی در آغوش خاک آرام گرفت / تصاویر
- اولین دورهمی اتحاد جنوب در سال ۴۰۳ برگزار شد / تصاویر
- رقابت پتروشیمی جم در نمايشگاه Chinaplas 2024 در کنار شرکتهای بزرگ و قدرتمند دنیا
- خبرنگاران سراسر شرکت ملی گاز ایران از پالایشگاه های مجتمع گاز پارس جنوبی بازدید کردند
- حضور تیرانداز دشتستانی در مسابقه کشوری بنچ رست ۲۵ متر
- ثبت بیشترین جلسات و اقدامات راهبردی در هیئت مدیره مجتمع گاز پارس جنوبی در سال 1402
- عملیات تعمیرات حساس کوره نم زدایی ردیف سوم گازی پالایشگاه دهم مجتمع گاز پارس جنوبی پایان یافت
- خواص درمانی گیاه عطسه
- بهترین زمان نوشیدن قهوه برای مبتلایان به کبدچرب
- کنترل استرس و روشهای خاص طب سنتی برای آن
- پرسپولیس به راحتی آلومینیوم و سپاهان را شکست می دهد
- دومین طلا برای ملی پوش ووشو ایران/ زهرا کیانی بازهم قهرمان شد
- تداوم بارشهای رگباری در این استانها/ کوهنوردی ممنوع!
- آغاز رقابت بیش از ۱۶ هزار داوطلب کنکوری در استان بوشهر
- میزان تولید پتروشیمی بوشهر ۳۷ درصد افزایش یافت
- اردوغان : روابط تجاری ترکیه با اسرائیل متوقف شد
- مالک جدید استقلال: به کمتر از قهرمانی آسیا رضایت نمی دهیم
- حماس : تصمیمی برای انتقال به سوریه نداریم
- خطیر: واگذاری استقلال بزرگ ترین اتفاق بعد از قهرمانی آسیا بود
- مدیرعامل باشگاه پرسپولیس: دایی؟ اوسمار گزینه اول ماست
- رد پای پرسپولیس در شکست پروژه بزرگ فوتبالی عربستان!
- پرسپولیس و استقلال رسماً واگذار شدند/ سهم پیشکسوتان؛ ۵ درصد
- ترکیب سهامداران پرسپولیس در هیئت مدیره مشخص شد
- تأکید فدراسیون فوتبال؛ تماشای بازیها نباید رایگان باشد
- وزیر علوم : کنکوریها اضطراب نداشته باشند/ فرصت جبران وجود دارد
- قیمت طلا امروز پنجشنبه ۶ اردیبهشت ۱۴۰۳
- تشخیص سرطان از یک قطره خون طی چند دقیقه
- تغییراتی در چشم که باید نگران تان کند!
- مسئولیتهای اجتماعی نفت در استان بوشهر افزایش یابد
- عملیات اجرای پانسیون پزشکان دالکی شهرستان دشتستان آغاز شد
- کاروان خودروهای شوتی در دشتستان توقیف شد
- مستقل شدن روابط عمومیها در دستگاههای اجرایی پیگیری میشود
- هفته کارگر در بوشهر با گلباران مزار شهدا آغاز شد
- مشکلات کانالهای آبیاری و زهکشی نخیلات آبپخش پیگیری می شود
- مشکلات ۷ بنگاه اقتصادی استان بوشهر رسیدگی شد
- کاروان خدمت استان بوشهر به عسلویه رسید
- مدیریت ارشد استان بوشهر برای رفع مشکلات مردم پای کار است
- مشکلات مردم استان بوشهر در دیدارهای چهره به چهره احصا میشود
- بانوان در نظام و انقلاب اسلامی جایگاه ویژه ای دارند
- آغاز عملیات اجرایی پایگاه سلامت مرکز خدمات جامع سلامت دشتستان
- امدادرسانی به خدمه شناور تانزانیایی در آبهای بوشهر انجام شد
- همایش پاکسازی ساحل در گناوه برگزار شد
- امدادرسانی آب و فاضلاب استان بوشهر به سیل زدگان سیستان و بلوچستان
- عناوین روزنامههای ورزشی امروز1403/02/06
- عناوین روزنامههای امروز1403/02/06
- فال روزانه ۱۴۰۳.۰۲.۰۶
- رهبر انقلاب: کارگر رکن جهش تولید است
- راهکارهای بهبود شرایط صنایع دارویی کشور/ برچیدن بساط ارز چند نرخی
- نشست هماهنگی و برنامه ریزی دومین رویداد ملی خواهر برادری در بوشهر برگزار شد
- عباس عبدی: چند بار دست در حفره حجاب کردند و گزیده شدند، اما باز هم تکرار میکنند