تحولات میدانی در سوریه امور را به این حد از انعطاف کشاند و دخالت نظامی روسیه معادله ها و موازین را دگرگون کرد. رئیس جمهور ترکیه از زمانی که تصمیم گرفت بخاطر سرنگونی جنگنده روسی در مرزهای ترکیه-سوریه عذرخواهی کند و تا حد عقد معامله خرید سامانه موشکی اس 400 روسی پیش رفت، از چهره جدید خود رونمایی کرد.

نیازی به تاکید بر این مساله نیست که اطمینان کافی بین اسد و اردوغان وجود ندارد، اما وجود شک و تردید دو جانبه و مشکلات و عوامل اخلاقی که در مسیر ارتباط بین رؤسای جمهور ترکیه و سوریه، به این معنا نیست که دو طرف نمی توانند تحت نظارت و اشراف روسیه مسیر ارتباطی متفاوتی را بپیمایند. در این راستا، می توان به اجازه ترکیه به گذشتن هواپیمای حامل اسد از آسمان این کشور در بازگشت از سوچی اشاره کرد، همچنانکه اسد بر گشایش روابط با هر دولتی که حامی صلح سوریه باشد تاکید می کند.

شاید مهمترین عاملی که انعطاف اردوغان در مورد سوریه را راحت می کند، عامل داخلی باشد؛ چرا که هیچ کس در حزب و حکومت او قادر به ایستادگی در برابر سیاست شخص رئیس جمهور نیست و معارضان ترکی چپ گرا، کرد و حتی مسلمان که از سیاستهای قبلی اردوغان در مورد سوریه انتقاد می کردند، اکنون از نرمش او در قبال اسد خشنودند.

اردوغان انتظار دارد رود فرات بار دیگر سیاست و منافع مشترک بین آنکارا و دمشق را لبریز کند. در واقع، اردوغان جز کردهایی هم پیمان آمریکا که برای برهم زدن امنیت ترکیه و تقسیم آن برنامه ریزی می کنند، در سوریه مشکلی ندارد.

چه بسا همین مساله دلیل خوبی برای کوتاه آمدن اردوغان از موضع سابقش در مورد سوریه و تحول در سیاستش در قبال این کشور باشد؛ آنچه که اصرار وی برای مخالفت با مشارکت کردها در هر نشست بین المللی را تفسیر می کند، حتی اگر این نشستها با هدف حفظ وحدت سوریه و کمک به رسیدن راه حلی سیاسی در مورد بحران آن باشد.

اردوغان در آن واحد هم نقطه قوت ترکیه است و هم نقطه ضعف کشنده آن./س