بی‌تردید کمک به هیچ یک از متکدیانی که روزانه در مسیر رفت و آمد خود با آنان مواجه می‌شویم، موجبات رضایت خداوندی نیست! خصوصا متکدیانی که به صورت حرفه‌ای به این شغل روی آورده‌اند. 

امروزه در جوامع مختلف خصوصا جوامع شهری و به خصوص کلان شهرها، روزانه با تعداد زیادی از متکدیان برخورد می‌کنیم که بعضا با ظاهری متفاوت، ادبیاتی متفاوت و رفتاری متفاوت، طلب کمک می‌کنند و بعضا هم به دلیل حرفه‌ای بودن، در دریافت کمک موفق هستند. 

اکنون مدت‌هاست شیوه‌های تکدی گری همراه با توسعه جوامع بشری، پیشرفت کرده و دگرگون شده است، شیوه‌های قدیمی اگرچه هنوز کارآمد بوده و تاثیرگذار است و از سوی متکدیانی استفاده می‌شود، اما آرام آرام منسوخ می‌شود و متکدیان مدام به دنبال یافتن راه‌هایی نو برای بازی با احساسات افراد هستند. 

کارشناسان علوم اجتماعی معتقدند، متکدیانی در کسب درآمد موفق هستند که بهتر بتوانند عواطف انسانی افراد را تحریک کنند و شاید همین موضوع، نه به واسطه داشتن دانش، بلکه به واسطه تجربه، بسیاری از متکدیان را وادار می‌کرد به شیوه‌هایی مانند تظاهر به بیماری، آسیب رساندن به اعضای بدن، بازی در نقش‌های کر، لال، ژنده پوشی، معلولیت جسمی و روانی و ... تمسک جویند. 

اما امروزه در سطح شهرها با بسیاری افراد مواجه می‌شویم که شیوه‌هایی دیگر از تکدی‌گری را پیشه کرده‌اند، شیوه‌هایی که گاه مقابله کنندگان با متکدیان را به لحاظ حقوقی، دست و پا می‌بندد! مثل دختر یا پسربچه‌ای که ترازویی را مقابل خود گذاشته و با گشودن کتاب و دفتر تظاهر به نوشتن مشق در سرما و گرما می‌کند! حال آن‌که اگر در طول روز این فرد را زیر نظر بگیریم، در ساعت‌های مختلف، در نقاطی متفاوت این بساط را پهن کرده و به نوعی غیرمستقیم و بدون دیالوگ با عواطف مردم بازی می‌کند. 

بغل کردن کودک، همراه داشتن زن و کودک، بیان این‌که مسافری در راه مانده است یا فروختن جوراب و لباس و ... حتی تظاهر به بافتن لیف و .. توسط زنان خصوصا زنان پا به سن گذاشته از دیگر شگردهای این افراد است.

اگر امکانی فراهم می‌شد که تمام شهروندان یک شهر را به محل جمع‌آوری متکدیان برده و به شکل مستقیم با آنان مواجه کنند، متوجه می‌شدیم که کمک به افرادی که به عنوان متکدی در شهر پرسه می‌زنند و بعضا نقطه‌ای را به عنوان محل کسب اختیار کرده و به شدت هم از آن مراقبت می‌کنند که دیگران به محدوده آنان وارد نشوند، آن‌وقت میزان کمک‌های مردم به این گروه افراد کمتر می شد.

مسئول اردوگاه هدایت شهرستان شیراز گفت: متکدیان حرفه‌ای گاه روزانه درآمدی تا دویست هزار تومان هم کسب می‌کنند اما معمولا درآمدهای آنان در مسیرهایی مانند تامین مواد مخدر و ... هزینه می‌شود.

علی‌رضا ذاکر‌عباس‌علی با تصریح این‌که کمک کردن به متکدیان، پاسخگویی به عواطف تحریک شده انسانی است، گفت: باید تلاش کنیم با ارتقا آگاهی‌های مردم، زمینه ای را فراهم کنیم تا هیچ کس به متکدیان کمک مالی نکند.

وی دستیابی به این مهم را اصلی‌ترین عامل کمک کننده برای جمع آوری متکدیان از سطح جامعه ارزیابی و خاطرنشان کرد: متکدیان جز ترویج اباحه‌گری، مشکلات اخلاقی، اعتیاد و ... حتی بزه‌هایی مانند سرقت، هیچ نفعی به حال جامعه ندارند.

این کارشناس با تاکید بر این‌که میزان فقر یا غنای یک جامعه را نمی‌توان براساس تعداد متکدیان آن جامعه ارزیابی کرد، گفت: متکدیان حرفه‌ای، شغل‌شان تکدی‌گری است، افراد آبرومند در عین نداری، آن قدر شرافت و عزت نفس دارند که گدایی نکنند.

ذاکر‌عباس‌علی گفت: امروز جامعه هزینه‌های زیادی برای مقابله با تکدی‌گری پرداخت می‌کند، هزینه‌های جمع‌آوری و ساماندهی، معمولا از محل درآمد شهرداری‌ها تامین و پرداخت می‌شود و به نوعی از جیب مردم می‌رود.

روانشناسان اعتقاد دارند که متکدیان عموما انسان‌هایی دارای توان بازیگری بالا بوده و معمولا قادر به تحریک عواطف انسانی هستند.

این گروه معتقدند که تکدی‌گری بعد از مدتی برای فرد به یک عادت رفتاری تبدیل شده و سهولت دستیابی به پول، آنان را وادار به ادامه کار می‌کند، به نحوی که گاه برای گرفتن این عادت باید تلاش‌های علمی و روانشناسانه در مدت زمان طولانی را ملاک عمل قرار داد.

امروزه دیگر کمتر در شهرها افرادی را می‌بینیم که در گوشه‌ای با دست و پای کج، زخمی، با تظاهر به ناتوانی و معلولیت عقلی و جسمی و ... تکدی‌گری کنند، امروزه متکدیانی می‌بینیم که بعضا ظاهری آراسته داشته و ادبیاتی مؤدبانه را به کار می‌گیرند.

وی با استفاده از تجربه خود در مواجهه با متکدیان مختلف، می‌گوید: اکثر متکدیان معتاد هستند و به خوبی از وضعیت شهرهای مختلف ایران آگاهی داشته و در فصول مختلف، به شهرهای شمالی و جنوبی و شرقی و غربی، هجرت می‌کنند.

این مقام مسئول تصریح کرد: شیراز در سه ماهه زمستان کمتر شاهد حضور متکدیان مهاجر است، معمولان متکدیانی که در این فصل در شهر دیده می‌شوند، یا در شیراز سکونت دارند یا فارسی هستند، اما در طول سال متکدیانی از سایر استان‌ها و حتی کشورهای همجوار در این شهر به دنبال کسب درآمدهای آسان، عواطف انسان‌ها را به بازی می‌گیرند.

در کنار تکدی‌گری مشاغلی نیز به وجود آمده است، مشاغلی نظیر اجاره کودکان بی‌سرپرست یا بدسرپرست، خرده فروشی مواد مخدر، ایجاد پوشش برای سرقت و ... حتی فریب دختران و پسران فراری و تشکیل باندها و گروه‌های خلاف.

ذاکر‌عباس‌علی می گوید: براساس قانون نمی‌توانیم با کسانی که به فروش کالا به صورت دست فروشانی دوره‌گرد، در سطح خیابان‌ها و معابر اقدام می‌کنند، برخورد کنیم، این افراد باید از سوی سد معبر جمع‌آوری و ساماندهی شوند.

بسیاری از متکدیان از این ویژگی قانون به خوبی آگاه هستند و با استفاده از همین ابزار به تکدی‌گری اقدام می‌کنند، فروش کالاهای ارزان قیمت در ظاهر و تکدی‌گری در باطن.

جست و جو در میان اخبار ما را به رخدادهایی رهنمون می‌کند که سرمنشا آنها تکدی‌گری است، سرقت از منازل، اتومبیل‌ها، قاچاق خرده مواد مخدر، تهیه و توزیع فیلم‌ها و موسیقی‌های مبتذل و خلاف قانون و ...

شیراز به عنوان یک شهر با ویژگی‌های گسترده گردشگری، نقطه‌ای زائرپذیر، بیمارپذیر، توریست پذیر و جذاب برای متکدیان است.

کارشناسان اعتقاد دارند که حاشیه‌نشینی و مهاجرت به شهرهایی نظیر شیراز، یکی از عوامل مهم در افزایش عداد متکدیان است.

ذاکر‌عباس‌علی البته مدعی است که طی ماه‌های اخیر و با توجه به حساسیت‌های ایجاد شده توسط مسئولان ارشد استان فارس، شاهد تحولات خوبی در جمع‌آوری و ساماندهی متکدیان و معتادان خیابانی هستیم.

وی از همکاری مطلوب دستگاه‌های مرتبط و مسئول در این زمینه خبر داد و گفت: طی یک‌ماه اخیر تمام دستگاه‌ها به وظیفه قانونی خود در معرفی یک نماینده تام‌الاختیار، عمل کرده‌اند و این یک هماهنگی و همدلی برای رفع مشکل متکدیان را نوید می‌دهد.

ذاکرعباس‌علی با یادآوری این‌که دو مجتمع درمان اجباری برای معتادان خیابانی در شیراز ایجاد می‌شود، گفت: پیش‌بینی می‌کنیم که طی ماه‌های آتی و به واسطه هماهنگی‌ها و همکاری‌های ایجاد شده، شاهد راه‌اندازی این اردوگاه‌ها و اقداماتی مناسب و تاثیرگذار در این بخش باشیم.

 

وی با تصریح این‌که مجتمع اردوگاهی هدایت تنها وظیفه جمع‌آوری و ساماندهی در راه‌ماندگان، متکدیان معتاد و مجرم و کارتن‌خواب‌ها و بی‌خانمان‌ها را دارد، گفت: به‌دنبال ایجاد یک گرم‌خانه مناسب برای اسکان موقت بی‌خانمان‌ها و کارتن‌ خواب‌هایی که اعتیاد ندارند، هستیم.

 

 

تکدی‌گری طبق مواد 712 و 713 قانون مجازات اسلامی، جرم محسوب می‌شود و متکدی مجرم است، اما این‌که این مجرمان تا چه حد از بیم برخوردهای قانونی، تکدی‌گری را کنار بگذارند، جای سئوال دارد؟

کارشناسان اعتقاد دارند برای مقابله با تکدی‌گری به عنوان یک معضل اجتماعی، نیازمند انجام اقدامات کارشناسی شده، استفاده از تجارب دیگران و یافتن ریشه‌های اصلی گرایش به آن هستیم تا با قطع ریشه‌ها، با آن مقابله کنیم، اگرنه موضوع جمع‌آوری و ساماندهی متکدیان بارها و بارها از سوی مسئولان عنوان شده و هر بار هم تاکید بر جدی بودن کار، یکی از ویژگی‌ها، بوده است.

کاوش در آرشیو اخبار سال‌های دور و نزدیک گذشته نشان می‌دهد که این برخوردهای فیزیکی و قهری تا چه میزان در کاهش تکدی‌گری به صورت مداوم، تاثیر داشته و دارد.

شاید و حتما بهترین راه مقابله با تکدی‌گری، ارتقا فرهنگ و دانش و آگاهی مردم باشد، این‌که بدانیم و اطمینان داشته باشیم با دادن پول و کمک به متکدیان، ما نیز در توسعه اعتیاد، ریشه دواندن فساد و تباهی و افزایش تمایل به تکدی‌گری و تحمیل هزینه‌های سنگین این معضل به جامعه، سهیم خواهیم بود.

بنابراین باید به شهروندان با صدایی رسا بگوییم، کمک‌هایی که به متکدیان می‌کنیم، کمک در راه خدا و صدقه محسوب نخواهد شد، حتی ممکن است روزی کسانی از ما در قبال این اقدام به ظاهر انسانی، سئوال کنند!!!

 

منبع:ایسنا