دکتر مسعود صیادی
 
امام علي‏ عليه السلام :

كَما تُعينُ تُعانُ
آن گونه كه ياري مي‏كني ، ياري مي‏شوي......
غررالحكم و دررالكلم ، ح ۷۲۰۹ .
 
گفته میشه مهربانی حال ما رو خوب میکنه اما درباره‌ی اینکه چگونه مهربانی می‌تواند حال ما و دیگران را بهتر کند، کمتر گفته شده؛ طی فرآیند پیچیده ای در مغز زمانی که مهربانی‌ میکنیم و یا شاهد رفتار مهربانی دیگران هستیم مغز انسان پاسخ‌هایی را ارائه می‌دهد که منجر به افزایش حال خوب‌مان می‌شود. به‌اشتراک‌گذاشتن مهربانی و حس خوب در جامعه می‌تواند به تبعاتی برسد که بزرگ‌ترین برنامه‌های فرهنگی و هزینه‌های پیشگیری از جرایم هم دررسیدن به آن، ناتوان هستند یکی از مهم ترین وجوه مهربانی نوعدوستی و انجام کار خیر است.
«اگر نیاز داری بردارد؛ نیاز نداری بگذار!» چند نفر از ما این جمله را به‌خاطر می‌آوریم؟ جمله‌ای که سال گذشته با سردشدن هوا و راه‌افتادن موج «دیوار مهربانی» روی درودیوار شهرهای مختلف‌ بویژه در شهر بوشهر می‌دیدیم و کلی به بوشهری بودن خود افتخار می‌کردیم که چقدر انسان‌های جذابی هستیم و مهربان؛ حتی مدام اخبار این اتفاق «جدید» را دنبال می‌کردیم و مرتب تصاویر دیوارهای مهربانی‌مان را در شبکه‌های مجازی دست‌به‌دست می‌کردیم... چه حال خوبی بود...! همه ما تاثیرات خوب این رفتاز زیبای اجتماعی را شاهد بودیم چه آنها که کمک می کردند ، چه آنها که کمک نمی کردند.
خبر این این رفتار نوع دوستانه اجتماعی که برای اولین باز از مشهد به ابتکار فردی ناشناس شروع شد در کل ایران و دنیا پیچید. هر چند حالا در کمتر از یک‌سال بعدازین ماجرا، بنظر می رسد مثل خیلی از رفتارهای خیرخواهانه کمرنگ شده است.... مقوله‌ی دیوار مهربانی، نمونه‌ای ‌از ده‌ها و بلکه صدها تصمیمی‌ست که خودجوش بصورت خودجوش شروع می شود و علی رغم تاثیرات مفید اجتماعی در کمک به همنوع بعد از مدتی به علت عدم ساماندهی صحیع به فراموشی سپرده می شود. شاید بتوان گفت بخشی‌از اتفاقاتی که روزانه در سطح شهر و حتی در جمع‌های خانوادگی و کاری روی می‌دهد، متاثر از همین کم‌رنگ‌شدن مقوله‌ی مهربانی میان ماست.
نوع دوستی و مهربانی یک ارزش والای اجتماعی و یک تکلیف اجتماعی و اخلاقی است و با توجه به نقشی که در اجتماع ایفا می نماید مهم ترین سرمایه برای هر جامعه محسوب می گردد. اصولا رفتار نوع دوستی و خیرخواهانه در بالاترین سطح شامل فدا نمودن جان خود در راه سلامت و آسایش جامعه و شهرواندان که نمونه آن شهداء عزیز و سربلند هستند و یا در سطح کلان شامل حمایت های مربوط به وقوع زلزله،سیل، جنگ و ... همچنین در سطح خرد رفتارهای روزمره اجتماعی را شامل می شود مانند کمک کردن به سالمند حین گذر از خیابان یا کمک خودرویی که بعلت تمام شدن بنزین متوقف شده است. خوشبختانه به واسطه فرهنگ غنی ایرانی این رفتار مثبت در بین ما ایرانی ها به قوت خود از گذشته تاکنون باقی است و جالب تر اینکه مردم بوشهری را با این خصیصه می شناسند و باید بابت این موضوع به خود ببالیم مردمی که به مهمان نوازی، نوع دوستی و مهربانی زبانزد هستند.
5 سپتامبر روزجهانی خیریه نامیده شده و می توان آن را مبدا تمامی روزهای خیری بدانیم که می‌تواند تاریخ عمر مفید هر انسانی از آن آغاز شود. پنجم سپتامبر که امسال مصادف است با پانزدهم شهریورماه، روز جهانی خیریه است و شاید بدنباشد که در این مجال و به این بهانه، ما نیز به اهمیت موضوع خیر و خیریه، بیشتر بیاندیشیم.  امروزه خیریه ها بیش از گذشته در پاسخگویی به نیازهای مردم نقش حیاتی ایفا می‌کنند و این امرجایگاه و اهمیت خیر وخیریه را به‌خوبی روشن می‌کند.
نوع دوستی و خیریه به معنای شرکت آگاهانه، داوطلبانه و مؤثر مردم در کمک به مردم روستا، شهر و یا کشور خود به منظور رفع نیازهای سایر افراد یا رفع کاستی های موجود در جامعه است. رفتارهاي نوع دوستانه رفتارهايي هستند كه در سطح فردي با هدف كمك به رفع بحران از زندگي ديگران و در سطح اجتماعي با هدف مساعدت به حفظ آرامش و رشد و بالندگي جامعه انجام مي شود. کوشش برای رفع گرفتاری ها و مصائب دیگران نه تنها وظیفه ی هر فردی است، بلکه از بهترین و عالی ترین لذت ها به شمار می آید. فعالیتهای خیریه و نیکوکاری که در هر جامعه ای رخ میدهد همانند پدیده های دیگر، متأثر از عقاید، ارزش ها، فرهنگ و آداب و رسوم آن جامعه است و نوعی کارآفرینی اجتماعی است. این نوع ازکارآفرینان با نیت خدمت به هم نوع نوعی رضایت درونی حاصل می کند و از حل مشکلات مردم و مشارکت در خدمت به هم نوعان، احساس شور و شعف مینمایند.
با افزایش جمعیت و روی آوردن مردم به زندگی شهری تمایل به رفتار نوع دوستی و خیریه کاهش یافته و بر میزان بی تفاوتی مردم نسبت یکدیگر افزوده  لذا با توجه به تغییر و تحولات اجتماعی، بلایا و آسیب های اجتماعی توجه به موضوع اقدامات خیرخواهانه و داوطلبانه اهمیت زیادی دارد و باید از مردم بیش از پیش خواست تا برای اقدامات خیرخواهانه و انسان‌دوستانه داوطلب شوند و باید جهت درونی نمودن فرهنگ انصاف و مسولیت پذیری که شاه کلید رفتار نوع دوستی هستند در تربیت فرزندان، و در سطح مدارس همچنین کلیه سطوح اجتماعی کوشید.
جا دارد ضمن تبریک این روز مهم به همه‌ی هموطنان، بخصوص یاران و یاوران نیک‌اندیش و خیرخواه و همراه خود، برای تمامی کسانی که با اندیشه‌ی خیر و خوبی و مهر زندگی می‌کنند و در تقسیم شادمانی و آرامش همتی پیوسته و خستگی ناپذیر دارند، آرزوی سلامتی و بهروزی و پیروزی نماییم. و از همه دعوت کنیم با مشارکت در تحقق اهداف بشر دوستانه آنها، مروج فرهنگ والای اسلامی ایرانی در کمک به همنوع باشیم.

مدرس دانشگاه و رواندرمانگر