سالیان زیادی است که کشورهای توسعه‌یافته برای پیشرفت به یک نقطه مشترک رسیده‌اند که آن‌ هم پیشرفت از راه ورزش یا موفقیت در رقابت‌های جهانی از طریق ورزش است. وقتی صحبت از فعالیت‌های ورزشی می‌شود، نباید همه نگاهمان را معطوف به بُعد حرفه‌ای آن کنیم و این موضوع دقیقا همان دلیل توسعه کشورهای پیشرفته یعنی توجه ویژه به بُعد دیگر ورزش یعنی ورزش همگانی است.

ورزش همگانی را درحال‌حاضر مهم‌ترین ابزار برای بالابردن سرانه سلامت در جوامع پیشرفته می‌دانند؛ چه سلامت جسمی و چه سلامت روانی. در توسعه ورزش همگانی نهادهای مختلفی از شهرداری‌ها و وزارتخانه‌ها تا آموزش و پرورش و فدراسیون‌ها و انجمن‌های ورزشی نقش دارند؛ اما سؤال اینجاست که نقش و جایگاه ورزش همگانی در کشور ما چیست؟ آیا توانسته‌ایم از این مهم برای توسعه و پیشرفت و همچنین حفظ سلامت افراد و ایجاد نشاط در جامعه استفاده کنیم؟

آیا توانسته‌ایم فرهنگ این ورزش را در کشورمان جا بیندازیم؟ آیا توانسته‌ایم راهی برای مقابله با زندگی ماشینی پیدا کنیم و کم‌تحرکی را که عامل بسیاری از مریضی‌ها و بیماری‌هاست، از طریق همین ورزش همگانی کاهش دهیم؟ آیا می‌شود امیدوار بود که بتوانیم سلامتی در جامعه را ازکم‌هزینه‌ترین راه ممکن یعنی ورزش همگانی به دست آوریم؟ آمار نشان می‌دهد ورزش همگانی در کشور ما با استانداردهای جهانی فاصله دارد.

 به‌دلیل اهمیت مقوله تربیت‌بدنی در زندگی روزمره مردم، اصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلا‌می ایران، دولت را موظف کرده است به‌منظور نیل به اهداف متعالی انسانی، همه امکانات خود را برای تربیت‌بدنی رایگان برای همه و در تمام سطوح به کار ببرد. ورزش همگانی در ایران به‌طور رسمی از سال 1358 با عنوان ورزش محلات، مطرح شد و در سال 1362 به‌صورت تشکل قانونی با نام جهاد تربیت‌بدنی رسمیت یافت. توسعه و ترویج فرهنگ ورزش همگانی از همان زمان با هدف گذراندن اوقات فراغت، کمک به توسعه سلامت، ایجاد نشاط و شادابی، مقابله با بیماری‌های جسمی و روانی و جلوگیری از گسترش ناهنجاری‌ها و بزهکاری‌های اجتماعی، مقابله با اعتیاد، ایجاد امید و ارتقای بهره‌وری بین مردم به‌ویژه نوجوانان و جوانان در دستور کار قرار گرفت.

در ادامه نیز با تشکیل وزارت ورزش و جوانان، ترویج ورزش همگانی به‌عنوان یکی از برنامه‌های اصلی دولت در ورزش مطرح شد و بودجه‌هایی نیز در این زمینه به فدراسیون‌های ورزشی اختصاص یافت. طبق یکی از بندهای قانونی در وزارت ورزش و جوانان، هر فدراسیون ورزشی موظف است 10 درصد از بودجه سالانه خود را صرف ترویج رشته خود در ورزش همگانی کند. ضمن اینکه طبق سند چشم‌انداز سال 1404 باید 40 درصد مردم به ورزش همگانی مشغول باشند؛ اما اکنون با تمام آمارها حدود 20 درصد از افراد جامعه ورزش می‌کنند. درواقع ورزش همگانی که می‌تواند با کمک شهرداری‌ها و رسانه ملی در جامعه گسترش بیشتری پیدا کند، نیمه گمشده ورزش در کشور است.

شاید شما جزء آن‌دسته از افرادی باشید که صبح علی‌الطلوع در پارک محل حاضر می‌شوید و با دوستانتان ورزش صبحگاهی انجام می‌دهید و شاید هم دلتان بخواهد ورزش همگانی را یک روز در برنامه‌های روزانه زندگی‌تان قرار بدهید.

خیلی هم فرقی نمی‌کند که صبحگاهی باشد یا عصرگاهی، اینکه کسی بتواند بدنش را به همیشه‌ورزش‌کردن عادت دهد و در 24 ساعت شبانه‌روز حداقل نیم‌ساعتی را به ابتدایی‌ترین فعالیت‌های بدنی اختصاص دهد، قطعا اتفاق خوبی است که خیلی‌ها دنبالش هستند. ورزش‌کردن یا به عبارت بهتر انجام ورزش همگانی ازجمله کارهایی است که امکانات زیادی هم نمی‌خواهد، کافی است بندهای کفش را سفت و خودت را برای یک پیاده‌روی کمی پرسرعت آماده کنی، همین. انگیزه‌ات را بیدار کن!

انگیزه چیزی نیست که یکدفعه برای‌تان ایجاد شود، اما می‌توانید آن را برای خودتان خلق کنید. شاید ورزش‌کردن فقط به حرکت‌دادن بدن مربوط باشد، اما اگر ابتدا ذهنتان را حرکت ندهید، به جایی نخواهید رسید. کنارگذاشتن موانع ذهنی گذشته، می‌تواند در را برای ایده‌های جدید و نگاه‌های تازه باز کند. نه قرص، نه رژیم و نه جراحی پلاستیک، هیچ‌کدام نمی‌توانند جای تحرک‌داشتن را بگیرند. پس این حقیقت را بپذیرید که باید ورزش کنید.

اگر بیشتر وقت‌تان را می‌نشینید و می‌خواهید وزن کم کنید و سالم باشید، ورزش یک ضرورت است. رسیدن به این حقیقت معمولا انجامش را کمی راحت‌تر می‌کند و خبر خوش اینکه انتخاب‌های زیادی پیشِ‌روی شماست. ورزش حتما نباید در باشگاه باشد یا ساعت‌ها وقت ببرد و برایش هزینه‌های مختلفی کنید. دانستن اینکه می‌توانید تجربه ورزشی خودتان را خلق کنید، به شما انگیزه می‌دهد و شما را به حرکت وامی‌دارد.

در گذشته ما دلایل زیادی برای حرکت‌کردن داشتیم. مجبور بودیم خودمان چمن‌ها را بزنیم، ظرف‌ها را با دست بشوییم، مسیر سربالایی رفت و برگشت به مدرسه را با وجود برف فراوان با پای پیاده طی کنیم و...؛ نکته اینجاست که امروزه همه‌چیز عوض شده و ما نمی‌توانیم به گذشته برگردیم. بیشتر ما قادر نیستیم کامپیوتر، تلویزیون، خودرو و گوشی تلفن را کنار بگذاریم. همه این چیزها برای ما مهم و مفید هستند، اما اگر اجازه دهیم بر ما تسلط پیدا کنند، می‌توانند منجر به مشکلاتی برای سلامتی‌مان شوند. آگاهی‌یافتن از مسئولیت‌مان و همچنین درک نیاز به ایجاد تعادل، ما را یک قدم به ایجاد تغییر در سبک زندگی نزدیک‌تر می‌کند.

ورزش به استفاده درست و مثبت از زمان‌های آزاد و وقت‌های بیکاری کمک می‌کند و باعث می‌شود افراد دور هم جمع شوند و از فردگرایی جلوگیری می‌کند. ورزش همگانی همچنین تا حدی از رفتارهای ضدبشری و ضداخلاقی جلوگیری می‌کند. ورزش همگانی را می‌توان از جنبه‌های مختلف مانند وضعیت مشارکت اجتماعی افراد، تنوع فعالیت‌های بدنی، جایگاه ورزش همگانی، نقش رسانه‌ها در ورزش همگانی و ده‌ها جنبه دیگر بررسی کرد.

خیلی‌ها وقتی می‌خواهند برای ورزش‌کردن به‌طور منظم برنامه‌ریزی کنند، دچار مشکل می‌شوند و به‌سختی طبق برنامه عمل می‌کنند؛ اما وقتی ورزش را به‌صورت شرکت در گروه‌های ورزشی انجام می‌دهند، نتایج بهتری می‌گیرند. فرصت آشنا‌شدن با آدم‌های جدید که در شرایط عادی با آنها ارتباط پیدا نمی‌کردید، یکی از مزایای شرکت در ورزش گروهی است.

وقتی در گروه کار می‌کنید احتمالش خیلی بیشتر است که سخت‌تر تمرین کنید و به اهدافی که برای خود دارید نزدیک‌تر شوید. ضمن اینکه ورزش در گروه سرگرم‌کننده است و ذهن شما را از روزمرگی و سختی کار دور می‌کند. همچنین گروه‌هایی که همراه با موسیقی کار می‌کنند، پرانرژی‌تر ورزش می‌کنند و در ضمن در کنار‌هم‌بودن آنها را شاداب‌تر می‌کند.

منبع: هفته نامه جامعه پویا