اتحاد خبر:گفتگوی خانه فرهنگ دشتستان با خانم سولماز کریمی مهندس و کارشناس آب ،ارشد روانشناسی تربیتی با موضوع ​« آب سفید ( فرهنگ مصرف خانگی) »

به گزارش اتحاد خبر،​در متن تنظیم شده، جهت سهولت مطالعه برای خوانندگان محترم، پرسش ها با علامت (●) و پاسخ های مهمان برنامه با علامت (●●) مشخص شده است.

قبل از آن که گفتگو را شروع کنیم ابتدا برای آشنایی خوانندگان کلیاتی در مورد این مبحث ارائه می دهیم ، سپس در ادامه با پرسش و پاسخ اعضا و جواب سولماز کریمی که در ذیل می آید همراه می شویم :

⬛ آب سفید چیست؟

◼آب سفید ؛ در واقع همان آبی است که پس از تصفیه در سیستم انتقال آب شهری جریان یافته و پیش از خروج از شیر آب ، مورد استفاده قرار نگرفته است .
◼آبی که از شیرها هر روز مورد مصرف قرار می گیرند همان آب سفید هست .
اما گاهی که رنگ آب به سفیدی قابل مشاهده تغییر پیدا می کند به علت فشار در لوله هاست و ارتباطی به آلودگی آب ندارد .

⬛ اقلیم شناسی آب در سطح کشور و استان :

◼کشور ما جز مناطق خشک و نیمه خشک و استان بوشهر در منطقه ی فوق حاره ای که تبخیرها با شدت وحدت بیشتر و دارای گرمای بسیار است .
◼متوسط دمای استان ۲۴ درجه که دمای ۵۰ درجه در تابستان ها و در زمستان ۶ درجه را شاهد هستیم .
◼زمان بارندگی های استان اکثرا بین ماه های آبان و اردیبهشت بوده و متوسط بارندگی های استان ۲۱۷ میلی متر در حالی که متوسط بارش های کشوری ۲۵۰ و متوسط بارش سالیانه جهان چیزی نزدیک به ۸۰۰ الی ۸۲۰ میلی متر است .
◼بارشهای پاییزی و بهاری اکثرا به صورت رگبارهای شدید و در زمستان به صورت مداوم هستند .
◼بارش برف در استان تقریبا بی سابقه است البته بارش زمستان گذشته « ۱۳۹۵ » جز موارد نادر بوده اما تگرگ ها معمولا به صورت پراکنده اتفاق می افتد
و میانگین سالیانه رطوبت استان ۷۱ درصد می باشد .

● امید دریسی : با توجه به وضعیت اقلیمی استان بوشهر ؛ مسئولان باید چه کارهایی انجام دهند؟
●● سولماز کریمی : فراموش نکنیم میزان هدر رفت آب سفید و یا همان آبی که در شیرهای منزل در اختیار داریم و قبلا مورد استفاده قرار نگرفتند؛ بسیار ناچیز در مقابل هدر رفت آب در بخش کشاورزی و صنعت می باشد .
اما نکته قابل توجه این است که آب سفید بعد از تصفیه و با اعتبارات بسیار حاصل شده و برای کمترین مقدار آن نیز باید برنامه ریزی کرد .
صرفه جویی آب در منازل و ایجاد زنجیره های مدیریتی جز مواردی است که کمک بسیاری به صرفه جویی می کند .
البته آن چه مورد توقع می باشد آموزش الگوی مصرف و نهادینه کردن آن می باشد .
هدر رفت آب منازل اگر چه نزدیک به ۳ درصد است اما با توجه به نحوه ی حاصل شدن اهمیت والایی دارد .


● جمال کازرونی : منابع تامین کننده آب استان بوشهر را نام ببرید؟
●● سولماز کریمی : آب شرب استان بوشهر از «سد کوثر» که از رودخانه «خیرآباد» تغذیه شده و تامین می شود .
البته آب شیرین کن ها در استان به تعداد ۲ عدد در کنگان و بوشهر در حال آبرسانی هستند .
اما ساخت آب شیرین کن برای استان بوشهر یکی از برنامه های جامع است .

● مجید منفرد : بیشترین مصارف آب در منازل ؛ مصارف شرب و شستشو هست یا در بخش کشاورزی و صنعتی است؟
و چه راهکارهایی برای مصرف بهینه پیشنهاد می دهید .
●● سولماز کریمی : بیشترین میزان مصرف و هدر رفت  به ترتیب : در بخش کشاورزی ،صنعت و بعد از آن منازل هست .
هدر رفت آب در بخش کشاورزی نزدیک به ۹۰ الی ۹۲ درصد می باشد .
سیاست درآمدهای غیر نفتی در واقع بعد از انقلاب به سمت رونق دادن کشاورزی بود، که متاسفانه به علت عدم ارائه ی طرح های کشاورزی و بحث آبیاری نوین باعث شد آبهای زیرزمینی یا مخازن زیرزمینی ما خالی شوند ؛ و متاسفانه همانطور که می دانید برای پر کردن سفره های زیرزمینی و یا تغذیه ی این سفره ها سالها طول می کشد .
و با توجه به میزان بارندگی ها ؛ اقلیم و جنس خاک ما خیلی زمان زیادی نسبت به سایر نقاط دیگر نیاز هست که سفره های ما تغذیه شوند .
بیشترین آسیبی که ما متحول شدیم در بخش کشاورزی است؛ ولی خب اگر چه امروز می بینیم که آبیاری نوین را گسترده می کنند ولی این طرح خیلی دیررس هست .
امروزه با توجه به برقی کردن چاه های کشاورزی و سهولت ؛ تسریح و کم هزینه شدن برداشت آب و نرخ بسیار ارزان برق در بخش کشاورزی برداشت آب خارج از عرف و نیاز صورت می گیرد و کشاورزان به علت عدم نظارت کافی بر برداشت آب در این بخش به صورت شبانه روزی و بیش از حد نیاز برداشت می کنند و همین امر در سالهای اخیر یکی از عواملی است که باعث شده منابع زیر زمینی روز به روز تحلیل رفته و کم شوند .
خشکسالی های پی در پی و برداشت های بی امان از سفره های زیرزمینی متاسفانه امروز ما شاهد این هستیم که استان ما مخاذن های خیلی ضعیفی دارند که تمام شدند این مخاذن یا در حال اتمام هستند .
در یکی از بخش های شهرستان دشتستان حدود ۵۰۰ چاه برداشت آب عمیق و نیمه عمیق کشاورزی وجود دارد که به طور متوسط هر کدام ۳ اینچ آب برداشت می کنند و روزانه بیش از ۸۰ درصد روشن برداشت می کنند که مجموعا معادل ۱۲۰۰ اینچ آب می شود و اندازه یک رودخانه جاری آب می شود ؛ مثل خالی شدن سفره های زیرزمینی همانطور که می دانید، سفره ها کیلومترها مساحت دارند و مختص شهرستان دشتستان نیست بلکه حلقه های چاه بدون مجوز یا غیرمجاز خیلی زیاد هست و هنوز کسی از آن اطلاع ندارد و همچنان از این سفره ها برداشت های بی رویه ای از آن استفاده می شود و حتی در بخش کشاورزی هم مورد استفاده قرار نمی گیرد .


● مجید منفرد : در برخی از کشورها مصارف خانگی و صنعتی به صورت ویژه کنترل می شود و آب خاکستری در منازل و صنایع تصفیه و مجددا استفاده می شود؛ آیا در کشور ما چنین راهکاری پیشنهاد یا عملی شده است؟
●● سولماز کریمی : خیر؛ عملی نشده است .
توجه داشته باشید ؛در کشور ما شاید خیلی ها آب خاکستری را نمی شناسند .
آب خاکستری آبی است که یک بار مورد استفاده قرار گرفته است .
به عنوان مثال : آبی که برای استحمام استفاده می شود ؛ در خیلی از کشورها حتی در ژاپن فلش تانکها را از طریق آب های روی روشویی خود تغذیه می کنند و مجددا مورد استفاده قرار می دهند و یا در بحث فضای سبز منزل به آبیاری گل ها می پردازند .
و این خیلی طرح جالب و کارآمدی است که متاسفانه در بعضی از کشورها این روش جا نیفتاده، که نیازمند آموزش های لازم است ؛که ابتدا از دانش آموزان ابتدایی الگوی مصرف نهادینه شود به خصوص خانمهای خانه دار به عنوان عمده ترین مصرف کننده طی تحقیقاتی که سالها انجام گرفته؛ باید آموزش مصرف صحیح را داشته باشند .

● امید دریسی : هدر رفت آب در بخش کشاورزی این آمار به نسبت کل کشور است؟
استان ما وضعیت چگونه است؟
●● سولماز کریمی : در استان بوشهر مصرف بخش کشاورزی نزدیک به ۸۰۰ الی ۹۰۰ میلیون متر مکعب در بخش کشاورزی مصرف دارد که باز هم به علت عدم آگاهی در بخش کشاورزی است.
کاشت محصول نامناسب از آسیب زا ترین بخش کشاورزی است .

● جمال کازرونی : کشورهای حاشیه خلیج سالهاست از آب دریا به صورت تصفیه شده استفاده می کنند
اصولا گفته می شود؛ مناطقی که به دریا نزدیک هستند نباید مشکل کم آبی داشته باشند، نظر شما در این باره چیست؟
●● سولماز کریمی : بله اصولا گفته می شود کسانی که نزدیک به دریا هستند نباید مشکل کم آبی داشته باشند .
اما دوستان محیط زیست با طرح آب شیرین کن ها که به دریا نزدیک هستند مخالفند و دلایل بسیار منطقی هم پشت این مخالفت هست و قطعا محیط زیست دریا خیلی به خاطر این موضوع به خطر می افتد .

● فاطمه چاآبی : گاهی وقت ها در فصول سال شاهده تغییر بو و مزه ی آب می شویم، این تغییرات به چه دلیل است و باید چیکار کنیم؟
●● سولماز کریمی : بو  و مزه و رنگ می تواند علتهای مختلفی داشته باشد؛ به عنوان مثال : زمانیکه آب سفید باشد می تواند به علت فشار درون سیستم باشد .
مزه به علت کلر و منبع آب می تواند بستگی داشته باشد .
بهترین کار در صورت مشاهده طعم و بوی غیر قابل تحمل و طبیعی مقداری از آب را می توانید به آزمایشگاه آب بدهید و پاسخ را دریافت کنید .


● امید دریسی : نقش بانوان در این صرفه جویی چگونه می تواند باشد؟
در این خصوص بیشتر توضیح بدید .
●● سولماز کریمی : بانوان به عنوان عمده ترین مصرف کنندگان آب منازل می توانند تاثیر بسزایی در پیش برد صرفه جویی داشته باشند ؛نقش بانوان قابل انکار نیست .
توانایی صرفه جویی در این راه را دارند، نه تنها در زمان بحران بلکه قبل از وقوع بحران می توانند کمک شایانی داشته باشند که شامل چندین مرحله هست؛ الگوی صحیح مصرف بانوان در منازل از طریق آموزش الگوی مصرف صحیح به فرزندان در خور سنین آموزشی و تربیتی ۷ سال نخست و ۷ سال دوم تربیتی هست که بیشتر فرزندان را در ۷ سال سوم تربیتی ارائه ی طرح های جدید و خلاق می کند و این خیلی موضوع مهمی است و از طرف دیگر خود مادران می توانند زنجیره ی حمایت از آب را تشکیل بدهند و همه گیر شود ؛ و اگر مادران خود صرفه جویی کنند ،کودکشان را ترغیب می کنند .
قطعا جامعه می تواند به داشتن کشاورزان خلاق در زمینه های کشت محصولات کم مصرف ، الگوی صحیح آبیاری نوین مناسب موقعیت های جغرافیایی محصولات مناسب و مدیریت بحران امیدوار بود .
خلاقیت بانوان در بحث مصرف خیلی مهم هست یعنی خانمها می دانند کجا دارند آب را چگونه هدر می دهند و ای کاش آن جاهایی که آب را هدر می دهند را یه تفکری نسبت به نحوه ی مصرف داشته باشند .
به عنوان مثال : وقتی سبزی ها را شستند از آب سبزی برای آبکشی همان سطح روشویی استفاده کنند و مابقی آب اضاف را دور نریزند ؛ یعنی شما ببینید وقتی که شیر آب را باز می کنیم یکباره آب سفید را داریم تبدیل می کنیم به آب سیاه یعنی آبی که مستقیم وارد می کنیم در چاه و دیگر امکان تصفیه ی اولیه برای ما وجود ندارد و ما می توانیم از آن آب به عنوان آب خاکستری استفاده کنیم و می توانیم از آن آبی که در خوردن اضاف آمده برای درختان استفاده کنیم و یا برای شستن در یک منبع ذخیره کنیم و هزاران راه دیگر برای صرفه جویی وجود دارد .


● فاطمه روستا : مقدار مجاز و مطلوب برخی محصولات جانبی گندزدایی در آب آشامیدنی را چگونه ارزیابی می شود؟
●● سولماز کریمی : برای گندزدایی از غلظت کلر از حد مجاز عبور کند باعث آسیب به سلامتی می شود و مقدار آن در لیتر مشخص است .


● فاطمه چاآبی : در مورد تصفیه ی آب خانگی نظر شما چیست؟
آیا این آب به قولی بهداشتی چه نقاط ضعف و قوتی دارد؟
●● سولماز کریمی : به این نکته توجه کنید که دستگاه تصفیه ی آب ۹۰ الی ۹۵ درصد از املاح مفید آب را از بین می برد و همین کافی است که بدانیم همین مقدار آب با ما چیکار می کند ؛ و خوب است هر از گاهی یک بار یک لیوان شیر آب را مصرف کنیم .
این آب شامل کلسیم، منیزیم ،پتاسیم و فلور هست و تصور کنید این املاح مفید در تصفیه ی آب منازل نباشد چه اتفاقی در سیستم بدنی شما به وجود می آید؟
لطفا از آب تصفیه به کودکان ندهید چون باعث اختلال در سیستم بدنی و اختلال در رشد استخوانی کودک می شود و مشکلاتی مثل قلب که در بزرگترها به وجود می آید .

● فاطمه چاآبی : در مورد آب مصرفی از لوله ها ما شاهده آهن یا چیزاهایی شبیه به این می شویم ؛ آیا این بخاطر لوله هاست یا چیز دیگر؟
●● سولماز کریمی : بله قطعا چیزهایی که در سطح آب شناورند حتما بخاطر پوسیدگی لوله ها هست .

● حیدر نیکنام : آیا بر روی آب مجازی برای منطقه خودمان می توانیم برنامه ریزی داشته باشیم؟
●● سولماز کریمی : آب مجازی در واقع آبی هست که برای مصرف در بحث کشاورزی اتفاق می افتد و ما مقدار مصرف را نمی بینیم در واقع آن تعریفی که از مقدار آب صحیح هست که یک محصول کشاورزی در فرایند تولید می شود تا به مرحله ی تکامل برسد؛ این خیلی می تواند تاثیر بگذارد، ما کلا بی توجهیم نسبت به این امر ولی هیچکس نمی داند که مقدار آبی را که ما برای تولید به عنوان مثال : یک عدد همبرگر می خواهیم چقدر است یا مثلا برای یک سیب چقدر است یا یک گوجه چقدر است .
این ها خیلی نکات مهمی است کاشت محصولاتی که آب خیلی زیاد دارند در استان می تواند حذف شود و به جای آن محصولاتی جایگزین شود که نسبت به خشکی و اقلیم منطقه ی ما مقاومت بیشتری دارند و این آموزش ها برای کشاورزان باید از طریق کشاورزی ابلاغ و معرفی شود .


⬛ مهندس سولماز کریمی اگر نکته یا جمع بندی دارید بفرمایید .

◼مصرف آب در یک شبانه روز برای هر فرد در کشور ما نزدیک به ۳۰۰ لیتر است این در حالی است که میانگین بارش در یک سال ۲۵۰ میلی متر مربع است.
این مقدار ۳۰۰ لیتر برای افراد دیگر در کشورهای دیگر با همان مقدار مصرف و بارش به سالیانه ۱۵۰ لیتر است.
قیاس این دو میزان را خودتان متوجه شدید که چه فاجعه ای اتفاق می افتد ، ما در مصرف آب اصلا صرفه جویی نداریم و اصلا دست کم نگیرید که مقدار اندک ما در زندگی روزانه نمی تواند جوابگو باشد .
هر کس به اندازه و سهم خودش می تواند مشکل کم آبی را حل کند .
◼ فقط کافی است شما در زمستان و تابستان ها به یک نکته توجه داشته باشید :
ما در زمستان ها برای اینکه آب گرم داشته باشیم و استفاده کنیم برای استحمام ، مقداری از شیر آب را باز می گذاریم و اجازه می دهیم که آب ابتدا از لوله خارج شود و این دقیقا همان نکته ای است که باید به آن توجه کنیم .
ما می توانیم آن آب را دقیقا در ظرفی ذخیره کنیم و برای شستشوی جاهای دیگر یا آبیاری دوباره از آن استفاده کنیم .
همین حالت می تواند در تابستان ها نیز اتفاق بیفتد یعنی ما دقیقا شیر آب را باز می گذاریم تا مقداری از آب گرم برود و آب خنک شود .
فراموش نکنیم برای رسیدن به همان آب با آن دمایی که مد نظرمان است حداقل در هر دقیقه از شیر آبی که باز می گذاریم ۴ لیتر آب به هدر می رود .

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

با تشکر از خانم سولماز کریمی که توانستند ما را در صرفه جویی هر چه بیشتر آب راهنمایی کنند .

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔶 موضوع گفتگو : آب سفید ( فرهنگ مصرف خانگی )

🔶 مدیر گفتگو : امید دریسی

🔶 کارشناس و مهمان گفتگو : مهندس سولماز کریمی

🔶 تاریخ گفتگو : ۱۳۹۶/۵/۱ سه شنبه

🔶 تنظیم و تهیه : فاطمه چاآبی