غلامرضا ظریفیان - فعال سیاسی اصلاح‌طلب - در روزنامه «آرمان» نوشت: در دولت‌های نهم و دهم برخی وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها مانند وزارت ورزش و سازمان ملی جوانان ادغام شدند که امروز به نظر می‌رسد دولت تصمیم به تفکیک این وزارتخانه‌ها گرفته است.

«راه و شهرسازی»، «صنعت، معدن و تجارت» و همچنین «ورزش و جوانان» جزو این موارد قرار دارند. هر وزارتخانه‌ای یک ماموریت ذاتی داشته که طبق آن باید همه نیروها و برنامه‌های خود را بسیج کند. حاصل تجربه نسبتاً ناموفقی که ادغام وزارتخانه‌ها داشت، نشان می‌دهد که فعالیت وزارتخانه‌ها معطوف به یک مأموریت بوده و به این دلیل که این ادغام‌ها سنجیده نبود، مأموریت دیگر وزارتخانه‌ها بر زمین مانده است.

عرصه صنعت و معدن، یک عرصه بسیار گسترده و با تحولات بسیار زیاد است، از سوی دیگر، بحث بازرگانی نیروی عظیمی را به خود اختصاص می‌دهد و با تحولات شگرفی همراه است؛ این دو ماموریت هرکدام استراتژی‌ها و برنامه‌ریزی‌های خود را می‌طلبند و طبیعتا یک وزیر قادر نیست این دو حوزه گسترده را به خوبی پیش ببرد. گستردگی و تفاوت در ماهیت آنها باعث می‌شود که وزیر نتواند به خوبی ازپس هر دو آنها بربیاید و حاصل آن این است که هم صنعت و هم بازرگانی با آسیب‌های جدی روبه‌رو شود.

همین مساله را در وزارت راه و وزارت ورزش‌وجوانان هم شاهد بودیم. مساله ورزش باتوجه به گستردگی‌، تاثیرگذاری، پیچیدگی و اهمیت آن، تخصص، نگرش و برنامه‌های خاص خود را طلب می‌کند. از سوی دیگر، مساله جوانان که بخش قابل توجهی از جمعیت کشور هستند، بسیار پراهمیت است. این موضوع، کاملا تخصصی، پیچیده و پرتنوع است. بحث اشتغال، یکی از چالش‌های کشور است که مربوط به جوانان است و سازمان جوانان می‌تواند نقش بسیار مهمی را در این زمینه ایفا کند. بنابراین نیازمند سازمان مجزایی برای شناخت جوانان و نیازهای آنها هستیم. در بحث این وزارتخانه‌ها شاهد بودیم که وقتی ساختارها به خوبی نمی‌توانند کار کنند، حتی اگر نیروهای توانمندی را در این عرصه‌ها به کار بگماریم، باز هم عملکردها آن‌طور نیست که انتظار داریم. بنابراین تحولات ساختاری در این زمینه می‌تواند موثر واقع شود.

دولت برای رسیدگی به ماموریت‌های ذاتی، توانمندی و کارآمدی نیازمند بازمهندسی در ساختار دولت است. البته نکته‌ای که برخی از منتقدان این تفکیک‌ها مطرح می‌کنند، این است که با این نوع تفکیک‌ها حجم دولت فربه‌تر شده و بدنه دولت را در نوعی تورم و عدم تحرک گیر می‌اندازد. در پاسخ به این انتقادها باید گفت که این پرسش‌ها در مورد همه وزارتخانه‌ها می‌تواند صادق باشد.

در این بازمهندسی‌ها دولت باید به سمتی برود که وزارتخانه‌های خود را چابک ساخته و بخش‌هایی از وظایف اجرایی خود را به بخش‌های عمومی و خصوصی واگذار سازد تا در نهایت، دولت ماموریت انسجام‌بخشی و حمایتی خود را ایفا کند. این در مورد همه وزارتخانه‌ها صادق است و نگارنده عقیده دارد اگر یک بازمهندسی دقیق و جدی در مورد بسیاری از وظایف دولت صورت بگیرد، آنگاه شاهد چابک‌سازی دولت خواهیم بود.

در بسیاری از کشورهای پیشرفته شاهدیم که وزارتخانه‌های آنها بیشتر از وزارتخانه‌های ایران هستند، اما به دلیل اینکه ساختارها و ماموریت‌های آنها به خوبی طراحی شده است، می‌توانند عملکرد مناسبی را برای کشور خود اجرا کنند و در همین وضعیت، به بخش عمومی و بخش خصوصی تکیه کرده‌اند. به همین دلایل به نظر می‌رسد که این اقدامات، هوشمندانه هستند و به نفع کارآمدی دولت خواهند بود./ص