امیررضا حجتی؛ کارشناس مسائل بین‌الملل در روزنامه ایران نوشت؛ تجزیه و تحلیل پیرامون این قطع رابطه بسیار شده است و از این رو تنها به نکته‌ای در این خصوص و آن هم در بُعد نظری باید اشاره کرد که اختلاف خانوادگی حتی اگر چندان هم نپاید! (که به احتمال زیاد نمی‌پاید)، می‌تواند پایانی باشد بر ناسیونالیسم عربی و اتحادیه عرب و شکافی بس عظیم در شورای همکاری خلیج فارس.

 

عرصه روابط بین‌الملل عرصه،عرضه و تقاضاست؛عرضه هر کالا و تقاضای هر کالایی. اکنون فضایی ایجاد شده است تا جمهوری اسلامی ایران کالاهایی را به قطر عرضه کند و به تقاضاهایش تا آنجا که می‌تواند پاسخ مثبت دهد. مؤلفه‌هایی که در این راستا ما را مستعد این امر می‌سازد، عبارتنداز: قرابت جغرافیایی، دیدگاه‌های اگر چه نه ضرورتاً مثبت، اما غیرمنفی سران قطری نسبت به جمهوری اسلامی ایران و محدودیت‌های قطری‌ها در ارتباطات این روزهایشان.

 

با وجود قرابت جغرافیایی، تاکنون ایران در بین شرکای اصلی تجاری قطر جایگاه چندان قابل توجهی نداشته است به طوری که تجارت ایران و قطر در سال‌های اخیر بسیار ناچیز بوده است. در سال گذشته میلادی میزان صادرات ایران به قطر درحدود ۱۰۰ میلیون دلار و واردات ایران نیز از این کشور کمتر از ۱۰ میلیون دلار بوده است. به طور کلی می‌توان گفت کشور قطر حوزه ناشناخته‌ای برای تجار ایرانی است.

 

با وجوداین و با توجه به مؤلفه‌های پیش گفته شده، اکنون زمان بهره‌برداری سیاسی و اقتصادی از این رویداد است، بهره برداری‌هایی که ابتدائاً باید درازمدت تعریف شوند و نه کوتاه مدت، هرچند چندان هم نباید با دیده خوش‌بینی مطلق به آن نگریست.

 

عمده واردات قطر را خودرو و لوازم یدکی خودرو، تلفن همراه و تجهیزات شبکه تلفن همراه، انواع کابل‌های نوری، انواع ماشین آلات مکانیکی و محصولات غذایی تشکیل داده است. ما باید با هدف‌گذاری و تشخیص اینکه اکنون چه کالاهایی برای قطری‌ها جذابیت دارد، در عمل وارد شویم. قطعاً در بحث حمل و نقل هوایی ما می‌توانیم از مزیت هواپیمایی قطر نهایت بهره را ببریم و با این کشور قراردادهایی بلندمدت منعقد کنیم، قراردادهایی که می‌تواند زنجیرچرخ رابطه‌ای نو در کنار قراردادهای نفتی و انرژی محور در منطقه پارس جنوبی و حوزه‌های مشترک نفتی و گازی باشد. در کنار این دو باید به پتانسیل بازار قطر برای محصولات ایرانی اشاره کرد، محصولاتی همچون مواد غذایی، مصالح ساختمانی، خدمات فنی و مهندسی و...

 

راهکارهای عملی و اجرایی این اهداف ابتدائاً ریشه در امور سیاسی دارد. بر این اساس باید در فضایی مبتنی بر اعتمادسازی و نشان دادن اقتدار ایران اسلامی و رویکرد تعامل محور با همسایگان، این فضا را به حوزه اقتصادی تسری داد و محصول اقتصادی این فضا را برداشت کرد و از استحکام روابط اقتصادی جهت امنیت‌زایی منطقه بهره برد.

 

اما ایران در بحث قراردادهای حمل و نقل هوایی می‌تواند در ازای کالایی که امروزه و در شرایط اضطراری به قطرمی فروشد، این عرضه و تقاضا را به گونه‌ای درازمدت ترتیب دهد و از سود کلان این حمل و نقل در گسترش صنعت هوایی خود بهره ببرد. کاهش تعرفه‌های وارداتی و صادراتی و بروکراسی موجود در تجارت فی مابین، حل مشکلات نقل و انتقال پولی و ایجاد خط مستقیم کشتیرانی میان دو کشور از جمله موارد دیگری است که می‌تواند به تحکیم این روابط در صادرات و واردات و حضور پررنگ ما در قطر کمک شایانی کند.