قدرت مظاهري

از همان سال هاي دانشجويي اوايل دهه ي هفتاد تا حالا كه بيست و اندي سال از آن روزها گذشته است، هميشه و هميشه  مطالبي را كه به ذهنم مي رسيده اند، جايي يادداشت كرده ام. مطالب تلخ و گزنده سياسي، اجتماعي، فرهنگي و يا مطالب شاد و مفرحي كه به درد داستان كوتاه طنز و يا نمايشنامه اي كميك مي خورده اند. همه و همه اين مطالب را توي دفتري شيك و يا سررسيدي فانتزي بصورت طرح هاي يك سطري درج كرده ام كه غير از خودم و خدا ، هيچ كس ديگري از منظور و مفهوم آنها سر در نمي آورد . اين روزها البته تبلت و موبايل و لب تاپ و اين جور چيزها، جاي سررسيد و دفترچه هاي قديمي را گرفته اند و ديگر نيازي نيست كيفي و كلاسوري و قلم و كاغذي را مرتب با خودت به اين ور و آن ور بكشاني. بگذريم ...

چند روز پيش كه توي خانه مان، لابلاي وسايل و خرت و پرت هاي قديمي به دنبال يكي از همان سررسيدها مي گشتم و موفق نشدم آن را پيدا كنم ، با خودم فكر كردم حتما توي اسباب و وسايل دست دوم خانه، به انباري انتقال يافته اند. وقتي خواستم به سراغ انباري بروم، پسرم هم كه نوجواني دوازده سيزده ساله است، اصرار كرد كه همراهي ام كند. با هم به انباري خانه رفتيم و شروع كرديم به پرسه زدن ميان خرت و پرت ها و اسباب و وسايل كهنه و مندرسي كه تمام فضاي آنجا را اشغال كرده بودند. بين اين وارسي ها  و جستجو كردن ها، گاهي به وسيله يا قطعه اي برخورد مي كرديم كه برايمان تداعي خاطره مي شد. كتابي متعلق به سال هاي دبيرستان، عينكي مربوط به روزگار نوجواني، اتيكت لباس دوره سربازي، كلاسور دوران دانشگاه ، كاسه سوپ خوري متعلق به دوران نوزادي پسرم ، كادوهاي اولين و دومين سال هاي تولدش و خيلي چيزهاي ديگر كه آدم را مي كشاند و مي برد به سال هاي دور!

يكي از وسايل جالبي اما كه يكباره از زير خرت و پرت هاي گرد و خاك گرفته گوشه انباري پيدا كرديم، قلك فلزي فيروزه اي رنگي بود كه پسرم از يك سالگي تا نزديك چهارسالگي اش، سكه ها و اسكناس هايي را كه از اين طرف و آن طرف بدست مي آورد، توي آن مي ريخت. توي چهارسالگي پسرم، قلك ناگهان غيبش زده بود و هرچه هم به دنبال آن گشته بوديم، ردي نيافته بوديم.

با ديدن قلك كه زبانه فلزي كوچك روي آن كمي هم زنگ زده بود، آن را برداشتم و به طرف پسرم دراز كردم . پسرم اما مثل كسي كه چيزي خطرناك را به سويش گرفته باشم، يكباره جا خورد و خودش را عقب كشيد. با اين حركت پسرم، تازه به ياد خاطره كهنه و قديمي قلك افتادم : توي همان روزها و قبل از اينكه قلك غيب شود، روزي پسرم كه تقريبا چهارسالگي اش را مي گذراند، شاسي كوچك كنار زبانه فلزي روي قلك را فشار داد تا به تصور خود گوشه اسكناسي را كه پاره شده بود، از قلك بيرون بياورد اما ناگهان زبانه فلزي كه به كمك فنري تقريبا قوي، شاسي روي دريچه قلك را سر جاي خود برمي گرداند، به سرعت برگشته و يكي از بندهاي انگشت پسرم را چنان پاره كرد كه جيغ و داد و هوار او به هوا رفت. تا او را به بيمارستان برسانيم و سه چهار بخيه نصيب پارگي روي انگشتش كنيم ، طفلكي چنان خوني از او رفت كه رنگش به زردي گراييد.

با تداعي اين خاطره ، علت جا خوردن پسرم را پس از اين همه سال درك كردم.

درك كردم كه حالا و با وجود اينكه مي داند قلكي پر از پول هم نصيبش مي شود، اما يادآوري خاطره كريه و عبوس گذشته – كه هنوز كه هنوز است، رد دردآور آن روي انگشتش باقي مانده است – نمي تواند قلك و پول هايش را قبول كند ! خاطره تلخ و عبرت آوري كه جسم و روح او را به آشوب كشيده و با گذر اين همه سال، هنوز گزندگي آن رهايش نكرده است.

با جاخوردن پسرم، ياد اوضاع و احوال اين روزهاي خودمان مي افتم. خودمان كه زخم هشت ساله قلك هاي بدرنگ و بدقواره آن روزها ، هنوز جان و روح و روان مان را مي آزارد اما دوباره همان قلك ها را با لبخندي ديگر به سويمان دراز كرده اند و انتظار دارند جاي آن زخم كهنه هشت ساله را – و آن بخيه هاي زشت و نفرت انگيز را – به همين زودي فراموش كرده باشيم.

29 اسفند دقيقا روزي است كه يكباره و با وحشت – مثل پسرم – از ديدن اين قلك هاي منفور و لعنتي ، جا بخوريم و خود را از پذيرش آنها منع كنيم تا بتوانيم چهار سال ديگر هم در سايه ي امن اميد و اعتدال روزگار بگذرانيم ... ان شاالله/ج