به گزارش هفته نامه کرگدن - نیوشا طبیبی؛ مدتی است که راز کارخانه های شکر و شکلات و شیرینی امریکایی از پرده برون افتاده و معلوم شده که این کاسبان نامحترم سال ها پول هایی می داده اند تا مراکز تحقیقی، خطر اول برای سلامتی انسان را به جای شکر، چربی حیوانی جا بزنند و مردمان را جای آگاهانیدن در مورد مضرات بی حساب خوردن شکر و شیرینی از چربی بترسانند و با این حقه سالیان درازی محصولات صنعتی بی مزه و بدمزه خود را به جهانیان قالب کرده اند. ما ایرانیان مانند دیگر ملل جهان، به ناچار ساخته های مصنوعی و زهرآگین آن ها را خورده ایم و از شیرینی های لذیذ و طبیعی و نازنین خود غافل مانده ایم.

شیرینی های ایرانی خوردنی های کم آزار و ضرری هستند که در شکل قدیمی خود بیشتر با شیره انگور و خرما و عسل شیرین می شدند و امروز به ناچار با شکر. تردید ندارم که شیرینی های بومی ما با وجود مواد اولیه طبیعی از تمامی محصولات کارخانه ای وارداتی بهترند.

 

پرداختن به شیرینی های ایران مجالی بزرگ می طلبد و یک مقاله چند سطری فقط به کار گشودن باب این مهم می آید. ایرانیان در فن شیرینی سازی از قدیم صاحب تجربه و تبحر بوده اند و شیرینی هایی می ساخته اند که در جهان بی نظیر بوده، چنان که هنوز نیز هست. انواع حلوا، باقلوا، کلوچه، نان و نقل و سوهان از شیرینی های مخصوص هر ایالت و ولایتی است و خانه داران محترم و شیرینی سازان مجرب، هر کدام از این شیرینی های مختص ناحیت خود را همچنان می پزند و سنتش را زنده نگه می دارند.

از شیرینی های بی بدیل و نظیر و عالی ایرانی یکی هم «سوهان قم» است. روایت می کنند در زمانی که صحن بزرگ بارگاه حضرت فاطمه معصومه علیهاالسلام افتتاح می شده و جشنی هم به همین بهانه برپا بوده، «ملا ابراهیم شماعی» یک سینی شیرینی ابداعی خودش را که حلوایی نرم و گرم بوده و از آرد و زعفران و روغن و شکر و هل و گلاب فراهم آورده بوده است پیش روی نماینده ناصرالدین شاه قاجار می گذارد.

خورنده، عطر و طعم و مزه شیرینی را می ستاید و آن را چون سوهانی که آهن را می برد، برنده چربی ناهار وصف می کند و به این ترتیب در یک روز، حلوای ابداعی ملا ابراهیم شماعی هم نامی به خود می گیرد و هم به دربار شاه راه پیدا می کند. بعدها به جای آرد معمولی آرد جوانه گندم و زرده تخم مرغ به کار می برند که سبب تردی و شکنندگی سوهان عزیز می شوند. در سال های بعد سوهان پزی در قم بسیار رایج می شود و امروز بیش از صدها کارگاه خرد و کلان در آن جا به سوهان پزی مشغولند.

سوهان منحصر به قم نماند و یزدی ها و اصفهانی ها هم دست به کار سوهان پزی شدند و هرکدام با ذوق و سلیقه خود سوهان هایی ساختند معطر و بامزه و خوش طعم.

چندین سال پیش «کارخانه سوهان پزی حاج حسین سوهانی و پسران»، با نشان زرافه، یکه تاز پختن و فروختن سوهان بود. اما در دهه هفتاد آن قدر نام «حاج حسین» در پیشه سوهان پزی فراوانی یافت که آدمی از تعداد «حسین»های شاغل در این رشته به راستی حیرت می کرد، بضعی از حاج حسین های موصوف تعارف را به کناری نهاده حتی نشان زرافه را هم بر بسته محصول خود حک می کردند.

امروز سوهان خوب مرغوب تازه اعلا فراوان به دست می آید، کارگاه های جدید درها را گشوده اند و مشتریان را در محل ساخت سوهان می پذیرند و مشتری از نزدیک شاهد سوهان پزی است و بر صحت و سلامت و پاکیزگی کار نظاره گر است. یکی از همین کارگاه ها در تهران، سوهان قمی اعلا می پزد به نام حاج عباس سلطانی، سوهانی دارد در نهایت پاکیزگی و لطافت و خوشبویی و تازگی.

سوهان را نمی شود در خانه پخت. اگر هم بشود بی تردید نتیجه با آن سوهان مرغوبی که از کارگاه سوهان پزی ابتیاع می فرمایید توفیری دارد به اندازه کهکشان. پس بی دردسر یک قوطی سوهان اعلا بخرید و چای لاهیجانی دم کنید و رفقا و همسایگان و آشنایان و رفتگر محترم خسته محله را به لیوانی چای و تکه ای سوهان میهمان کنید. خودداری از خوردن سوهان به حد اشباع کاری است سترگ و روحی بزرگ و قوایی عظیم می طلبد، اما بر خود مسلط باشید و از تناول بیش از حد آن خودداری فرمایید.