ماهنامه زنان و زندگی - مینا عینی فر: مدل، دیزاینر، عکاس ... بعضی از عنوان ها برای کاربران شبکه های اجتماعی جذابیت بیشتری دارند. مخصوصا وقتی پای اینستاگرام و عکس هایش وسط باشد؛ هر چه در ساختن تصویر حرفه ای تر به نظر برسید، انتظار می رود عکس های تان هم بیشتر موردتوجه قرار بگیرد. این است که خیلی ها علاقه مندند خودشان را با این عنوان ها معرفی کنند.

 

حتی اگر مدل یا طراح یا عکاسی حرفه ای نباشند و صرفا خودشان این عنوان افتخاری را به پروفایل شان چسبانده باشند. از این میان مدل ها هر روز در حال تصاحب صفحه های بیشتری هستند. در پروفایل بسیاری از کاربران به خصوص دختران اینستاگرامی که عکس های زیادی از خودشان منتشر می کنند، بالای صفحه، کلمه مدل یا مدلینگ به چشم می خورد. آنهایی که پرسه زدن در پروفایل های ناآشنا را دوست دارند بارها با مدل هایی برخورد می کنند که کسی نه اسم شان را شنیده و نه تصویرشان را می شناسد اما خودشان را مدل معرفی کرده اند و روزانه از خودشان عکس منتشر می کنند و با انواع لباس ها و پوزیشن ها ژست می گیرند.

برای مدل اینستاگرامی بودن حرفه و مهارتی لازم ندارید، کافی است بر و رویی داشته باشید و اصول دلبری در عکس را بلد باشید. آن وقت یک پایه دوربین یا یک دوست پایه که راه به راه از شما عکس بگیرد کافی است برای این که صفحه تان را به نمایشگاه مد و زیبایی تبدیل کنید اما واقعا این همه مدل اینستاگرامی چقدر به تعریف مدلینگ در دنیا نزدیکند و اصلا این همه تلاش برای دیده شدن به حرفه مدلینگ ختم می شود یا با خاموش کردن مودم اینترنت در همان دنیای مجازی تمام می شود؟

 

این مدل های اینستاگرامی را در دنیای واقعی کجا می شود پیدا کرد و چقدر از مدلینگ و اصولش سر در می آورند؟

وقتی پای مدلینگ به شبکه های اجتماعی باز شد

تا سال 1800 میلادی، مدلینگ واژه ای بود که از کلمه فرانسوی گرفته شده بود و برای توصیف افرادی به کار می رفت که برای پرتره ها ژست می گرفتند. تا زمان اختراع دوربین عکاسی، این کار بیشتر برای نقاشی های پرتره انجام می شد. خیلی زود این زنان و مردان به آگهی های روزنامه ها راه پیدا کردند. گفته می شود قبل از آن، چارلز فردریک وورت که به عنوان پدر فرهنگ مد شناخته می شود، در اوایل 1850، همسرش را مدل طراحی های خودش می کرد.

تا آن زمان مانکن های مصنوعی برای مدلینگ لباس استفاده می شدند اما همسر وورت، ماری آگوستین اولین مدل زنده تاریخ شد. وورت نه تنها اولین کسی بود که از مدل زنده استفاده کرد بلکه اولین طراحی بود که برندش را روی لباس هایش دوخت.

بعد از ابداع او بود که مدلینگ به عنوان یک حرفه پایه گذاری شد و بقیه هم به پیروی از او این کار را کردند. بعد از ظهور عکاسی، این صنعت یعنی مدلینگ هم ناگهان توسعه پیدا کرد. در 1946 الین و جرارد فورد، فورد مدلز را تاسیس کردند که از اولین آژانس های مدلینگ در دنیاست و درهای زیادی را به روی این حرفه گشود تا چیزی فراتر از یک تفریح باشد و کارکنان حرفه ای تربیت کند. گرچه در آن زمان هم مدل های موفقی وجود داشتند اما هنوز موفقیت مدل ها به شهرت شان بین مردم عادی منجر نشده بود و فقط به پرستیژ حرفه ای شان در حوزه کاری خودشان کمک می کرد. از 1960 آژانس های مدلینگ در سراسر دنیا یکی پس از دیگری تاسیس شدند.

مدل ها سفر نمی کردند و اغلب در محل زندگی شان کار می کردند. لندن به همین ترتیب با مدل هایی که پرورش داد در 1960 تبدیل به یکی از مراکز مد و فشن جهان شد.

در حوالی 1970 و 1980 اوضاع برای مدل ها بهتر شد و فرصت های شغلی جدیدی در حوزه های جدید مثل مو و لوازم آرایش برای شان فراهم شد. رقابت های مدلینگ به پیدا کردن استعدادهای جدید کمک می کرد و علاقه مندان این فرصت را داشتند که به جمع مدل های حرفه ای راه پیدا کنند.

کم کم واژه سوپرمدل جای خودش را باز کرد. مدل هایی که چهره های شان را همه جا می شد دید و حالا بین مردم عادی هم معروف بودند. همین به جذابیت شان افزود و علاقه مندان به شهرت را جذب مدلینگ کرد. آنها حالا فقط برای خیاط ها و صاحبان برندها مهم نبودند، حالا مردم عادی هم آنها را ستاره می دانستند و می شناختندشان.

سال 2000 یک تحول دیگر با خودش آورد؛ با رونق گرفتن شبکه های اجتماعی باز هم یک مسیر جدید در مدلینگ باز شد. حالا مدل ها بیش از هر زمان دیگری با طرفداران شان در ارتباطند و می توانند بخش هایی از زندگی خود را با آنها به اشتراک بگذارند و دیگر فقط صورت های سنگی و بی احساس قبلی نباشند. بعضی از آنها میلیون ها فالوور دارند و این موضوع در تصمیم برندها برای استخدام آنها نقش موثری دارد.

همچنین شبکه های اجتماعی فرصت را به مدل های تازه ای داد که با مدل های همیشگی فرق می کردند؛ کمی چاق تر بودد، کمی سبزه روتر و گاهی قد کوتاه. اما شبکه های اجتماعی اگر فایده هایی برای تنوع در مدلینگ داشتند، بی ضرر هم نبودند. حالا هر کس که کمی به فنون عکاسی و رتوش وارد بو د می توانست خودش را مدل معرفی کند و عکس های رتوش شده اش را منتشر کند. با کمی چاشنی حاشیه، این مدل های مجازی می توانستند مشهور شوند و طرفدارانی هم پیدا کنند.

در ایران، تا مدت ها به دلیل نبود مجوزهای رسمی برای فعالیت مدلینگ، صنعتی در این زمینه شکل نگرفت و مدل های حرفه ای کمتر توانسته اند فعالیت مداوم و درآمدزا داشته باشند. با این حال در سال های گذشته بعضی از برندها از مدل های زنده برای معرفی محصولات خود استفاده کرده اند اما این مدل ها در داخل کشور به شهرت عمومی و شرایطی مشابه آنچه در سایر کشورها اتفاق می افتد نرسیده اند. حالا مدل های اینستاگرامی که تنها در فضای مجازی موجودیت دارند دیگر تکلیف شان روشن است.

سارا در صفحه اینستاگرام خودش را مدل معرفی کرده و به انگلیسی نوشته: «شغلم مدلینگ است. در تهران، نیاوران زندگی می کنم، مجردم، فالو کنید تا فالوبک کنم.» در صفحه او فقط عکس های خودش را می بینید که با ژست های مختلف و با چشم هایی که هر بار به یک رنگ جدید درآورده به دوبین نگاه می کند. خبری از برند خاصی در صفحه اش نیست و هر چه هست، عکس هایی است که در خانه از خودش گرفته. در آخرین عکسش از میهمانی برگشته و در کامنت ها از زیبایی اش تعریف کرده اند و بعضی هم حرف های رکیک زده اند که هیچ کدام پاک نشده. 289 فالوور دارد که هر روز صفحه اش را می بینند.

فرانک هم مدعی مدلینگ است و در صفحه اش فقط از خودش عکس می گذارد. 6552 فالوور دارد و زیر همه عکس هایش هشتگ گذاشته: #مدلینگ#زیبا#خوشتیپ#جذاب. در کامنت های او هم فقط می شود تعریف از ظاهرش را دید. همچنان بدون حضور نشانی از فعالیت حرفه ای مدلینگ و فقط عکس هایی که در خانه و موقع گردش و تفریح گرفته شده اند و البته هر بار با یک لنز رنگی جدید.

شما هم با 4449 فالوور خودش را مدل معرفی کرده و همین طور ملیکا با 239 فالوور از پرشیا! که در دبی زندگی می کند و شغلش را مدلینگ معرفی کرده. عکس های این مدل های اینستاگرامی همه با دوربین های معمولی و در فضاهای عادی گرفته شده اند. خبری از آن عکاسی های حرفه ای و برندهای همیشه حاضری که مدل ها را برای تبلیغات خود می خواهند نیست اما بدون حضور آنها و دفتر و دستک شان چطور همه این کاربران با دیپلم افتخاری برای خودشان مدل شده اند، بر هیچ کس روشن نیست! اگر می خواهید بدانید آنها در دنیای واقعی چقدر مطرحند و کار مدلینگ می کنند کافی است مودم را خاموش کنید. آنها همانجا تمام می شوند.

 

مجازی هایی که شانس واقعی دارند

در ایران مدلینگ به معنای جهانی اش شکل نگرفته است و بسیاری از صاحبان برندها از آشنایان خود در مدلینگ استفاده می کنند یا از داوطلبان برای این کار کمک می گیرند. با این حال آموزش حرفه ای بسیار محدود و نادر است و قاعدتا این همه مدل اینستاگرامی نمی توانند آموزش دیده و حرفه ای باشند اما انگیزه آنها برای مدلینگ آنلاین چه می تواند باشد؟

ماجرا این است که در دنیا همیشه سر مدل های اینستاگرامی بی کلاه نمی ماند. در بعضی از موارد بین آنها استعدادهای کشف نشده ای پیدا می شوند که برندها ناگهان کشف شان می کنند و با یک دایرکت در صفحه شان به سراغ شان می روند. بعضی از برندها حالا مدل های جدید شان را از میان اینستاگرامی ها پیدا می کنند. بعضی از آنها هم این مدل های مجازی را در صفحه های شان نگه می دارند و از آنها می خواهند که همان جا برای برند تبلیغ کنند و در ازای هر پست که به نفع برند منتشر می کنند پولی دریافت کنند.

این مدل ها که مورد توجه برندها قرار می گیرند با پست کردن یک عکس که در آن برای برند مورد نظر تبلیغ کرده باشند دستمزد می گیرند. بعضی از آنها که فالوورهای میلیونی دارند با پست کردن یک عکس به اندازه چند روز کار کردن سود می کنند اما در ایران که برندها نیاز به حرکت در چارچوب قوانین کشور دارند، امکانی برای مدل های اینستاگرامی فراهم نیست تا درآمدی از صفحه خود داشته باشند. حتی خبرهایی از دستگیری بعضی از مدل های مجازی منتشر شده است که نشان می دهد آنها با انتشار این عکس ها مجرم به شمار می روند و طبعا از این طریق نمی توانند فعالیت حرفه ای مدلینگ را در اینستاگرام دنبال کنند، صفحه های شان را می سازند و عکس های شان را در آن منتشر می کنند.