1. ترکیب‌بندی

اصطلاح ترکیب‌بندی تنها به عکاسی مربوط نمی‌شود، بلکه در سایر هنرها مانند موسیقی، نقاشی و ادبیات هم کاربرد دارد.

ترکیب‌بندی یکی از مواردی است که حتی بدون در اختیار داشتن دوربین هم می‌توانید آن را فرا بگیرید. البته در دنیای امروز، بیشتر مردم دوربین و یا یک گوشی هوشمند در اختیار دارند که همین موضوع، دانستن موارد اشاره‌ شده را ضروری جلوه می‌دهد.

یک ترکیب‌بندی خوب، آن است که محیط و یا اشیاء و همچنین المان‌های دیگر را به نحوی در کادر تصویر بگنجاند که نگاه مخاطب را به سوژه اصلی جلب کند.

البته برای عکاسی خوب، قوانین زیادی درباره ترکیب‌بندی وجود دارد که باید بدانید. هر چند هنر، قانون نمی‌طلبد اما دانستن تجربیات، امری ضروری است.


2. قانون یک‌سوم

به عبارت ساده قانون یک‌سوم به این صورت تعریف می‌شود: در ترکیب‌بندی کادر را از دو سمت عمودی و افقی به سه قسمت تقسیم کنیم. و سپس سوژه اصلی را در یکی از نقاط تلاقی این خطوط قرار دهیم.

به‌عنوان‌مثال اگر قصد عکاسی از طبیعت را دارید، می‌توانید آسمان و زمین را با قانون یک‌سوم از هم جدا نمایید و درنهایت سوژه اصلی را (در تصویر زیر غروب خورشید سوژه اصلی است) در قسمت موردعلاقه‌تان قرار دهید.

این مورد حتی با دوربین گوشی‌های هوشمند هم قابل‌ استفاده است اما قطعاً دوربین‌های حرفه‌ای DSLR و بدون آینه، تصویر جذاب‌تری را می‌سازند.


3. تقارن در ترکیب‌بندی

اگر موقعیت برای قانون یک‌سوم مهیا نیست، به سراغ قانون تقارن بروید. تقارن در ترکیب‌بندی یکی از بهترین روش‌ها است.

برای این کار ابتدا سوژه اصلی را در مرکز تصویر قرار دهید. جهت تابش نور باید توجه مخاطب را به مرکز جلب کند. باید سعی کنید خطوط، صاف و قرینه باشند. البته برای تقارن خوب، نیاز به دقت زیادی دارید.

با اینکه در این روش، خط تقارن عمودی دقیقاً در مرکز تصویر قرار دارد، اما افرادی که دید و تجربه بهتری دارند سعی بر این خواهند داشت که خطوط افقی هم بر روی خطوط یک‌سوم قرار گیرند و از هر دو قانون، به شکل بهینه استفاده نمایند.


4. خطوط راهنما

گاهی لازم است تا نگاه بیننده را به سمت سوژه خود متوجه سازید. یکی از راه‌های آن، استفاده از خطوط راهنماست. می‌توان از خطوط راهنما در ترکیب با قوانین یک‌سوم و تقارن، به بهترین شکل استفاده کرد.

این قانون چه در چهره‌نگاری و چه در عکاسی از مناظر طبیعی کاربرد دارد.

در عکاسی از چهره، این خطوط کمی ظریف‌تر بوده و در عکاسی از طبیعت، جنبه عملکردی بیشتری پیدا می‌کند.


5. فوکوس انتخابی

این مورد، به نوع دوربین شما بستگی دارد و به‌سختی در گوشی‌های هوشمند قابل‌ استفاده است. به‌ هر حال در گوشی هوشمند، باید به سوژه نزدیک‌تر شوید (به‌عنوان‌مثال عکاسی ماکرو توسط دوربین گوشی هوشمند).

اما در دوربین‌های حرفه‌ای DSLR، این کار آسان‌تر است و به‌ راحتی می‌توانید قسمت مات (blure) و واضح عکس را مشخص کنید. این کار، به جلب‌ توجه بیننده به سمت سوژه فوکوس شده کمک می‌کند.

باید توجه کنید که المان‌های خارج از فوکوس، باید منظم و جذاب بوده و در عین‌ حال حواس بیننده را پرت نکند. گاهی اوقات برای عکاسی از چهره، لازم است در قاب‌بندی تصویر، تجدید نظر کنید.

6. نور

نور مهم‌ترین فاکتور در عکاسی است. اگر نوری جود نداشته باشد، تصویری هم وجود نخواهد داشت. با این‌ حال، کیفیت و موقعیت تابش نور، بسیار مهم است.

هدف اصلی استفاده از نور، ایجاد عمق در تصویر است که می‌تواند جذابیت تصویر را بالا ببرد.

7. زاویه دید

بیشتر اوقات برای عکاسی چهره، باید از تابش مستقیم نور جلوگیری کنید و سعی در تابش نور به‌ صورت زاویه‌دار داشته باشید. به همین دلیل، عکاسان حرفه‌ای، از عکاسی در نیمروز خودداری می‌کنند.

در نیمروز، آفتاب درست در بالای سر قرار داشته و باعث ایجاد سایه‌های ناخوشایند می‌شود. حتی در عکاسی از طبیعت هم، تابش مستقیم نور باعث از بین رفتن عمق تصویر و شلوغ و نامرتب جلوه نمودن عکس می‌شود.

بهترین روش برای تنظیم نور، روش «رامبراند» است. در این حالت، نور به‌صورت 45 درجه بر روی گونه شخص تنظیم می‌شود. دستیابی به این روش آسان است چراکه تنها به یک منبع نوری نیازمند بوده و معمولاً تصویر جذابی را پدید می‌آورد.


8. پخش نور

درک ما از عمق تصویر، ایجاد سایه توسط نور است.

در تصاویر دو بعدی، برای بهبود عمق، باید حیله‌های بیشتری به‌ کار ببندید. نور شدید در تصاویر دو بعدی، حالتی شبیه به نقاشی به تصویر می‌دهد و تصویر را به تصاویر کتاب‌های کامیک شبیه می‌سازد.

با اینکه این موضوع چندان هم بد نیست اما در تصاویر پرتره، نور ملایم‌تر، عمق بیشتری به تصویر داده و باعث طبیعی‌تر جلوه کردن آن می‌شود.


9. دمای رنگ

همان‌طور که می‌دانید، دمای رنگ یکی از خواص نور مرئی است و بر حسب کلوین (K) اندازه‌گیری می‌شود. منابع نوری مختلف، دمای رنگ متفاوتی دارند. باید توجه داشته باشید که در صورت تنظیم نادرست تعادل رنگ سفید (White Balance)، ممکن است تصویر ثبت‌ شده، به سمت رنگ‌های آبی، نارنجی و یا سبز تمایل پیدا کند.

جمع‌بندی

بسیاری از هنرمندان، «بی‌قانونی و بی‌قاعدگی» را بهترین روش برای استفاده از هنر می‌دانند اما در نظر داشته باشید برای عکاس بهتری بودن، باید از تجربیات و قوانین به بهترین نحو استفاده نمایید.

اگر شما یک دوربین DSLR و یا بدون آینه در اختیار ندارید، به سراغ گوشی هوشمندتان بروید، اما در نظر داشته باشید دوربین یک گوشی هوشمند، هرگز به خوبی یک DSLR نخواهد بود.

در عکاسی، کیفیت مهم‌ترین فاکتور است. برای ارتقا کیفیت عکس، بایستی تمامی جنبه‌ها را در نظر بگیرید. باید از نور و ترکیب‌بندی شروع کرده و به بخش‌های تخصصی‌تر مانند دامنه دینامیک و شارپنس برسید.

به عقیده ما اگر قصد ورود به دنیای عکاسی را دارید و به آن عشق می‌ورزید، تلفن همراه شما نه به‌ عنوان دوربین اصلی بلکه به‌ عنوان یک دستیار همراهتان خواهد بود.