به گزارش روزنامه ایران؛ «خوابگاه، جای زندگی نیست» این را محمد دانشجوی‌سال آخر کارشناسی دانشگاه علامه طباطبایی می‌گوید و این درحالی است که رئیس صندوق رفاه دانشجویی وزارت علوم خبر سرنوشت‌ساز «اجاره بهای خوابگاه‌ها به‌طور متوسط ٥درصد افزایش می‌یابد» را روایت کرده است. خبری که پایه‌های اجرایی شدن آن از بهمن‌سال گذشته تحت‌عنوان رتبه‌بندی خوابگاه‌ها پی‌ریزی شد و به تبع آن خوابگاه‌های دانشجویی همانند هتل‌ها، ستاره‌دار شدند- در ٥کلاس A.B.C.D.E.F-ستاره‌هایی که هرکدام مترومعیار ٧شاخص کیفیت و ارزش تغذیه‌ای، آنالیز غذایی، فرایند پخت و پخش، عوامل موثر در رضایت‌مندی، بهینه‌سازی الگوی مصرف، قرارداد و نیروی انسانی، فضا و تجهیزات هستند، البته با این تفاوت که تعداد ستاره‌های بیشتر بر سردر خوابگاه‌ها نشان از لوکس و مرفع بودن خوابگاه‌ها ندارند.

 یزدان‌مهر بر این عقیده است که این رویه در راستای عادلانه‌سازی خوابگاه‌ها انجام می‌شود و درحالی عادلانه‌سازی خوابگاه‌ها اجرایی ‌می‌شود که حدود٤درصد خوابگاه‌های دانشگاه‌های سراسری در رتبه یک و دو قرار دارند و ٣٧‌درصد نیز در رتبه ٤و٥ قرار گرفته‌اند؛ این خوابگاه‌ها افزایش بها را تجربه نخواهند کرد. «شاید به نظر بعضی از بچه‌ها، خوابگاه جای خوبی برای زندگی باشد، اما به نظر من، اینطور نیست. این‌جا نه غذای خوبی دارد، - منظورم نسبت به خانه است-، نه شرایط آرامش‌بخشی که بتوان در آن آسود.

 پول خوابگاه هم برای دانشجویان روزانه، ترمی در حدود ١٧٠-١٨٠‌هزار تومان است، اما برای دانشجویان شبانه به ٥٠٠‌هزار تومان هم می‌رسد». به نظر محمد شاید این پول زیاد نباشد اما همین که شما دانشجوی یک دانشگاه دولتی باشید و پول بپردازید، منصفانه نیست. «دولت که هزینه‌های دیگر دانشگاه را فراهم می‌کند، این را هم باید تأمین کند.» علی، هم‌اتاقی اوست. او هم در مقطع کارشناسی درس می‌خواند. علی حرف محمد را تأیید می‌کند. «گاهی رفتار تحقیرآمیز هم با بچه‌ها می‌شود. اگر قرار باشد میهمان – مثلا یک دوست- با خودت به اتاق بیاوری، باید شبی ٥هزار تومن هزینه کنی.

 این، پول زیادی نیست، اما نمی‌توانم درک کنم که دانشگاه قرار است با این پول چه کار کند. این‌که جلوی دوست‌تان، حتی اگر آن فرد، برادرتان باشد از شما درخواست پول می‌کنند، آدم را خجالت‌زده می‌کند.» اما علیرضا دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد از وضع خوابگاه رضایت دارد و در مقایسه با خوابگاه‌های خودگردان به لحاظ هزینه شرایط را بهتر می‌داند. خوابگاه خودگردان درواقع خوابگاه‌های خصوصی هستند که فردی یا افرادی، آن‌جا را تأسیس و اداره می‌کنند. گاهی این خوابگاه‌ها، ساختمان‌هایی قدیمی و مسکونی بودند که کاربری‌شان عوض شده، گاهی هم از ابتدا به منظور ایجاد خوابگاه و با معماری خاص خود، ساخته می‌شوند. واژه «خودگردان» به این دلیل است که این نوع خوابگاه‌ها، به هیچ دانشگاهی وابسته نیستند. نوید که درسش تمام شده و برای کار در تهران مانده در نزدیکی میدان ولیعصر در خوابگاه خودگردان زندگی می‌کند.

به اعتقاد نوید خوابگاه، نسبت به خانه، مزیت‌هایی دارد و معایبی. «اگر پول رهن داشته باشید، می‌توانید خانه‌ای را اجاره کنید و کمتر از چیزی که این‌جا کرایه می‌دهید، خرج کنید. اما اگر نه، باید همین‌جا بمانید. البته، این‌جا مزیت‌هایی هم دارد. مثلا لازم نیست پولی را به‌عنوان پیش یا رهن بپردازید، یا خیلی کم است (حدود ١٠٠‌هزار تومان). یا این‌که دیگر پول آب و برق و گاز یا شارژ، نمی‌پردازید؛ اینترنت هم دارد، گرچه یا سرعتش پایین است یا محدودیت دانلود دارید. تمیزکاری و حل مشکلات هم برعهده شما نیست. ماشین لباسشویی هم داریم. چیزی که تقریبا در هیچ خوابگاه دولتی، نمی‌توانید پیدا کنید.»

 یکی از محدودیت‌هایی که این خوابگاه‌ها دارند، محدودیت ساعت ورود و خروج است: «ساعت ٦صبح می‌توانید خارج شوید و تا ساعت ١٢ شب، باید برگشته باشید وگرنه در را می‌بندند، البته گهگاهی شده که من دیرتر رسیده‌ام و در را برایم باز کرده‌اند. به‌هرحال، این پول که می‌دهیم، کم نیست. در ازایش، حق‌هایی هم باید داشته باشیم.» در کنار اینها دانشجویان دانشگاه آزاد هستند که برخی از واحدها برای دانشجویان‌شان خوابگاه در نظر نمی‌گیرند. مرتضی دانشجویی دانشگاه آزاد است و با این مشکل دست به گریبان اما او از خوابگاه‌های خودگردان راضی‌ است. «گرچه هزینه‌اش کمی زیاد است، اما باز جای شکرش را دارد که اینجا، لااقل تمیز است.

من خوابگاه‌ها و سوئیت‌هایی بوده‌ام که همین هزینه را باید می‌پرداختم، اما آن‌جا بسیار بسیار کثیف و آلوده بود. یکی از این خوابگاه‌ها، نزدیک میدان فردوسی بود. ما به دیدن سوسک و ساس، عادت کرده بودیم. کولر‌های بعضی از اتاق‌ها کار نمی‌کرد؛ هرکسی را در آن‌جا راه می‌دادند، میانشان، معتاد هم بود. یک شب، ناگهان با سروصدا از خواب پریدم و دیدم که پلیس وارد اتاق شده و فردی که در تخت پایینی من قرار داشت را گرفت. او را درحال کشیدن شیشه گرفتند، اما برای چیز دیگری سراغش آمده بودند. ظاهرا بدهکار فراری بود.» علی به خاطر شرایطی که دارد، مجبور است تابستان در تهران بماند و کار کند.

 «در تابستان، خوابگاه‌ها بسته می‌شوند، بنابراین همه باید اتاق را تخلیه کنند. افرادی مثل من که تابستان هم مجبور هستیم در تهران بمانیم، یا باید خوابگاه تابستانی رزرو کنیم – که گاهی سختگیری‌هایی در مورد آن می‌شود و یکی، دو روز بین بسته شدن خوابگاه دانشگاه تا باز شدن خوابگاه تابستانی، باید خانه دوستان و خویشاوندان باشی یا در مهمانخانه یا همچین جایی، سر کنی. در هر حال، وقتی سنوات تحصیلی‌ات به پایان می‌رسد، دیگر خوابگاه به تو تعلق نمی‌گیرد و مجبوری به خوابگاه‌های خودگردان بروی».

به گفته علی هزینه و کرایه‌های خوابگاه‌های خودگردان، بسیار بالاست و اگر شانس بیاوری، بتوانی جای تمیزی را پیدا کنی. «در حال حاضر، کرایه این خوابگاه‌ها یا سوئیت‌ها، برای اتاق ٦ نفره، در حدود ٣٥٠‌هزار تومان در ماه است و هرچه تعداد افراد کمتر می‌شود، اتاق، کوچکتر و کرایه آن، بیشتر می‌شود. مثلا اتاق ٤ تخته، از اتاق ٦ تخته، کوچکتر است، و قیمت آن، در حدود ٤٠٠‌هزار تومان به بالاست».

علی می‌گوید در خوابگاه خودگردان، تنها تخت را کرایه می‌کنی، نه اتاق را. در واقع، با این تفاسیر، مجموع کرایه‌ای که همه افراد در یک اتاق ٦ تخته – که به گفته علی، در حدود ١٥ متر مربع است- می‌پردازند، ماهانه بالغ بر ٢‌میلیون تومان می‌شود. دانشجویان خوابگاهی از وضع نامناسب خوابگاه‌ها گفتنی بسیار دارند چون با مشکلات زیادی چون فضای کوچک اتاق‌ها، محدود و خرابی اغلب سرویس‌های بهداشتی، نبود یخچال، عدم دسترسی به اینترنت، محدودیت خطوط تلفن، فرسوده بودن امکانات اتاق‌ها، نبود آب‌سردکن، محدود بودن امکانات آشپزخانه،شلوغی بیش‌ از حد، قطعی مکرر برق و گاز و اجاره سنگین خوابگاه‌ها روبه‌رو هستند و این درحالی است که بیشتر آنها اذعان می‌کنند که پرداخت هزینه‌های بیشتر تاثیری در بهبود امکانات و شرایط تا به حال نداشته و امیدی به بهتر شدن آنها ندارد.

 طبق آمار‌سال گذشته صندوق رفاه دانشجویان، ٢٥٥هزار دانشجو در ١٦٣٢ ساختمان خوابگاهی ساکن هستند؛ خوابگاه‌های ملکی متعلق به وزارت علوم، خوابگاه‌های استیجاری و خوابگاه‌های خودگردان. براساس همین آمارها حدود ١١٠هزار دانشجوی متقاضی اسکان در خوابگاه‌ها هستند. این روزها کمبود خوابگاه دغدغه خیلی از دانشجویان شده است، البته همین موضوع خیلی از مدیران آموزش عالی را هم کلافه کرده است.

 معمولا موفق‌ترین دانشجوها، دانشجویان خوابگاهی هستند که برای ادامه تحصیل خود هر جا باشد شرایط را تحمل می‌کنند، هرچند مشکلات و شرایط بسیاری از خوابگاه‌های دانشجویی در کشور از لحاظ امکانات یکسان است اما لازم است توجه اساسی به زندگی خوابگاهی کرد تا شرایط به هر دلیلی موجب نشود که دانشجویی از ادامه تحصیل پشیمان شود. خوابگاه را نباید با مسافرخانه یا زندگی اجباری اشتباه گرفت، بلکه ایجاد یک شرایط مطلوب برای ادامه تحصیل حق اساسی هر فرد و دانشجو است که باید به آن احترام گذاشت./ص