درمان اعتیاد در گفتگو با یک متخصص

امروز: شنبه 01 ارديبهشت 1403

تاريخ انتشار: 23 مرداد 1395 - 10:58

از سلسله نشست های مجازی انجمن گردشگران دشتستان؛

اتحادخبر: بر اساس تعریف سازمان جهانی بهداشت، اعتیاد نوعی بیماری مغزی، مزمن، عود کننده و پیش رونده است که باعث می شود با وجود پیامدهای زیانبار مصرف مواد، فرد معتاد باز هم برای به دست آوردن آن خود رو به آب و آتش بزند. اعتیاد از آن جهت بیماری محسوب می شود که مصرف مواد مخدر ساختار مغز و نحوه کارکرد و فعالیت آن را تغییر می دهد، تغییراتی که به ....

انجمن گردشگران دشتستان در ادامه سلسله نشست های مجازی خود با کارشناسان حوزه های مختلف اجتماعی، این بار به سراغ مهدی تقی زادگان کارشناس ارشد روان شناسی رفته تا ایشان پاسخ گوی سووالات اعضای این انجمن باشد.

*در ابتدای گفت و گو از کارشناس محترم برنامه دعوت می کنیم تا معرفی مختصری از خود و فعالیت هایشان برای ما بفرمایند.

کوچک همه بزرگواران مهدی تقی زادگان کارشناس ارشد روانشناسی عمومی هستم و به مدت 9 سال است که در زمینه اعتیاد در کلینیک درمان سوء مصرف مواد مشغول به خدمت می باشم.

*جناب آقای تقی زادگان قبل از این که دوستان سووالات خود را مطرح کنند، لطفا توضیح مختصری در باب اعتیاد و معرفی معتاد بفرمایید.

بر اساس تعریف سازمان جهانی بهداشت، اعتیاد نوعی بیماری مغزی، مزمن، عود کننده و پیش رونده است که باعث می شود با وجود پیامدهای زیانبار مصرف مواد، فرد معتاد باز هم برای به دست آوردن آن خود رو به آب و آتش بزند.

اعتیاد از آن جهت بیماری محسوب می شود که مصرف مواد مخدر ساختار مغز و نحوه کارکرد و فعالیت آن را تغییر می دهد، تغییراتی که به واسطه مصرف مواد در مغز به وجود می آید ممکن است کوتاه مدت یا بلند مدت باشد.

باید توجه داشت که این بیماری قابل پیشگیری و درمان است و چنانچه اقدامی جهت درمان آن صورت نگیرد، این بیماری به صورت مزمن و مادام العمر خواهد بود.

در باب اینکه چرا افراد از مواد مخدر استفاده می کنند نظریات متفاوتی مطرح شده از جمله برای داشتن احساس بهتر و لذت بیشتر، بهتر انجام دادن کارها و کنجکاوی و مشاهده کردن مصرف مواد توسط دیگران.

در حال حاضر درمان های مختلفی برای اعتیاد به مواد مخدر در ایران وجود دارد که بسته به نوع مصرف مواد، شیوه مصرف و مقدار مصرف متفاوت است.

از جمله درمان نگهدارنده با متادون برای افراد با سابقه مصرف تزریقی، مصرف هروئین و با سابقه طولانی مصرف مواد، درمان با قرص بوپرنورفین برای افراد با سابقه مصرف ترامادول، تریاک به صورت تدخینی و درمان با شربت تریاک برای افراد با سابقه مصرف خوراکی تریاک.

*اما سووال این است که چه عواملی باعث می شود تا یک فرد معتاد شود؟

باید گفت هیچ عاملی به تنهایی نمی تواند باعث اعتیاد در فرد شود. ساختار بیولوژیک بدن فرد می تواند به گونه ای باشد که احتمال اعتیاد آن را بالا ببرد. حتی عواملی مثل قومیت، جنسیت، مرحله بلوغ فکری و محیط اجتماعی اطراف هم می تواند در معتاد شدن فرد سهیم باشد...!!!

همانند سایر بیماری ها میزان آسیب پذیری افراد مختلف در برابر بیماری اعتیاد نیز تفاوت دارد. در مجموع هر چقدر عوامل آسیب پذیری در فرد بیشتر باشد امکان اینکه فرد معتاد شود بیشتر است.

آنچه که در مورد بیماری اعتیاد بیشتر جلب توجه می کند جنبه همه گیری آن است که علاوه بر فرد، بر افراد خانواده و اطرافیان آن نیز تاثیر منفی خواهد گذاشت.در فرایند درمان هم تاکید بر حضور افراد و نزدیکان بیمار به منظور ایجاد یک درمان حمایتی همیشه مطرح می بشد و اطرافیان همواره باید با صبر و حوصله فراوان بیمار را همراهی کنند.

*جناب آقای تقی زادگان از آنجایی که متادون خود نوعی اعتياد آور است چرا از قرص هاي B2 براي ترك مواد استفاده نمی شود...؟!!!

فلسفه درمان با متادون به این شکل می باشد که به صورت درمان نگهدارنده است و قرار نیست فرد با متادون ترک کند. بلکه از بدتر شدن وضعیت شخص مصرف کننده جلوگیری می کند و در ضمن یک داروی سالم هست که توسط دولت در اختیار کلینیکها قرار می گیرد. در کل متادون برای برنامه کاهش آسیب بیشتر استفاده می شود و باعث میشود فرد به جای تزریق مواد از یک داروی سالم تر حتی بصورت مادام العمر مصرف کند.

*اقدامات دولتی در جهت رفع این مشکل چیست؟

در حال حاضر مراکز متعدد ترک اعتیاد هم دولتی و هم خصوصی و هم کمپ های ترک اعتیاد در اغلب شهرها فعال می باشد.

*بعد از درمان کامل یک فرد معتاد، آیا مشکلاتی از قبیل اختلال در ساختار مغز و.... بطور کامل برطرف خواهند شد؟

باید عرض کنم دوپامینی که در مغز در حالت عادی برای احساس لذت از سیستم لیمبیک مغز ترشح می شود با مصرف مواد در دراز مدت کلا از بین می رود و دیگر ترشح نمی شود، بنابراین ممکن است سالیان سال طول بکشد تا مغز بتواند خودش را ریکاوری کند و این ماده را ترشح کند.

*آقای تقی زادگان در مورد کلاس هایی که با عنوان قدم برای معتادان بعد از ترک اعتیاد برگزار می کنند، آیا واقعا نتیجه سودمندی هم دارد؟

در جواب این سوال باید عرض کنم فروید پدر علم روانکاوی یک جمله معروف دارد که می گوید قاعده ای وجود ندارد که به درد همه کس بخورد، هر کس خودش باید راهش را پیدا کند.

کلاسهای NA و کنگره 60 که به تازگی دارد در ایران جا می افتد، اثر گذاری خوبی دارد البته به شرط اینکه حضور در این کلاس ها تداوم داشته باشد.

*مشکلاتی که آسیب دیدگان بعد از پاک شدن با اون مواجه می شوند چیست؟

مهمترین مشکلی که افراد پس از ترک با اون مواجه هستند عدم پذیرش از سوی جامعه است. یکی از دلایل بازگشت مجدد متاسفانه نگاه بدبینانه جامعه نسبت به این قشر است، تا وقتی که به معتاد به عنوان مجرم نگاه بشود، وضعیت به همین منوال است.

*جناب تقی زادگان آیا تغذیه مناسب هم در ترک اعتیاد تاثیر دارد؟

صد در صد، در مراحل درمان حتما به بیمار توصیه می شود که به مصرف مواد غذایی با طبیعت گرم استفاده شود، چون فرد مصرف کننده در زمان مصرف خیلی از مواد غذایی را نمی تواند مصرف کند، صرف مواد غذایی پروتینی و کلسیمی در حین درمان به بیمار تجویز می شود.

*سوال بنده این است که حین درمان این گونه افراد، مسافرت و روحیه گردشگری داشتن و دور شدن از محیط چقدر می تواند تاثیر گذار باشد؟

در صورت امکان پس از قطع مصرف در صورتی که شرایط مهیا باشد، بیرون رفتن از فضایی که قبلا مواد مصرف می کرده و فاصله گرفتن از آن فضا به بیمار توصیه می شود.

*چرا افراد معتاد با اینکه تمام اهانت ها و حقارت های جامعه را می بینند ولی باز هم برخی از آنان حاضر به ترک نمی شوند؟

مشکل همین جاست که معتاد قبول ندارد معتاد است، فرد معتاد وقتی قبول کند که معتاد است تازه این ابتدای راه درمان اوست.

اعتیاد در ابتدا بصورت ارادی است ولی در صورت تداوم بصورت اجبار مصرف می شود. یک فرد معتاد از لحظه ای که تصمیم به ترک می گیرد تا بخواهد وارد دوره درمان شود ممکن است ماه ها و سال ها طول بکشد.

*آقای تقی زادگان ایجاد اشتغال و فرصت های شغلی و ایجاد بستری برای پرکردن اوقات فراغت جوانان درجهت نرفتن به سمت و سوی اعتیاد را تا چه اندازه تاثیرگذار می دانید؟

دلیل اصلی اعتیاد در وهله اول از روی کنجکاوی هست و تمام مواردی که فرمودید به عنوان یک متغیر در جلوگیری از اعتیاد می تواند موثر باشد ولی ملاک نمی تواند باشد و خیلی از افراد مصرف کننده شاغل هستند.

*جناب آقای تقی زادگان در مورد بحران روابط بین پدر و مادر و تاثیر آن در آینده و خطر ابتلا به اعتیاد نظرتون رو بفرمایید.

بله همه این مواردی که ذکر فرمودید می تواند در ابتلا به اعتیاد شخص تاثیر گذار باشد. هر کدام از مواردی که فرمودید خودش می تواند نقش تایید کننده در سرنوشت فرد جهت سوق دادن به سمت اعتیاد باشد.

*جناب آقای تقی زادگان با تشکر و سپاس از شما که وقت خود را در اختیار ما قرار دادید، در پایان و به عنوان حسن ختام گفت و گو، جمع بندی خودتان از مباحث مطرح شده را در یکی دو جمله بیان بفرمایید لطفا.

و در انتها اعتیاد، بیماری سرماخوردگی نیست که پس از چند روز درمان شود. هر رفتار غلطی احتمال روی آوردن دوباره فرد به اعتیاد رو بیشتر می کند. در درمان وابستگی به مواد مخدر، انتظار بهبود سریع، یک آرزوست و به نظر می رسد تا مدت های دراز هم آرزو بماند./ج

ویرایش و تنظیم از سمیه احمدی